ស៊ីសុវត្ថិ កុសមៈ

សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្សកុសុមៈនារីរតន៍សេរីវឌ្ឍនា
សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្សកុសុមៈនារីរតន៍សេរីវឌ្ឍនា
សម្ដេច​ព្រះបរមរាជិនីនាថកម្វុជទេឝ
រជ្ជកាល	២០ មិថុនា ១៩៦០ – ៩ តុលា ១៩៧០
អង្គមុន	ព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះ​ នរោត្ដម សុរាម្រិត
អង្គក្រោយ	របបរាជានិយមត្រូវបានលុបចោល ចេង ហេង (ជាប្រធាន សាធារណរដ្ឋខ្មែរ)
រាជានុសិទ្ធិ	នរោត្តម សីហនុ ចេង ហេង
សម្ដេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គ​មហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រកម្វុជទេឝ
ការកាន់កាប់	២ មីនា ១៩៥៥ – ៣ មេសា ១៩៦០
រាជាភិសេក	៦ មីនា ១៩៥៦
ប្រសូត	៩ មេសា ១៩០៤ ភ្នំពេញ, សហភាពឥណ្ឌូចិន
សុគត	27 មេសា 1975(1975-04-27) (អាយុ 71 ឆ្នាំ) ប៉េកាំង, សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
រាជពន្ធភាព	ព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះ​នរោត្ដម សុរាម្រិត
រាជបច្ឆាញាតិ	ព្រះករុណាព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះនរោត្ដម សីហនុ
ព្រះនាម ស៊ីសុវត្ថិមុនីវង្ស កុសុមៈ នារីរ័ត្នសេរីវឌ្ឍនា
វង្ស	រាជវង្សស៊ីសុវត្ថិ (ដោយកំណើត) រាជវង្សនរោត្ដម (ដោយរៀបអភិសេក)
បិតា	ព្រះករុណាព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស
មាតា	សម្ដេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គ​មហេសីនរោត្តម កានវិមាន នរល័ក្ខទេវី
សាសនា	ពុទ្ធសាសនាថេរវាទ

សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស កុសុមៈ នារីរ័ត្នសេរីវឌ្ឍនា (៩ មេសា ១៩០៤ - ២៧ មេសា ១៩៧៥) គឺជាព្រះមហាក្សត្រិយានីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម ព្រះរាជធីតានៃ ព្រះករុណាព្រះបាទ​សសម្ដេចព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស និង សម្ដេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គ​មហេសីនរោត្តម កានវិមាន នរល័ក្ខទេវី|^[១] ជាសម្ដេចព្រះរាជអគ្គមហេសីនៃព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះ ​នរោត្ដម សុរាម្រិត ព្រះមហាកញ្ចនកោដ្ឋ ជាព្រះវររាជមាតានៃព្រះករុណាព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះ នរោត្ដម សីហនុ ^[២]។ សម្តេចព្រះមហាក្សត្រីយានីជាអម្ចាស់ ព្រះអង្គត្រូវបានគេ ចាត់ទុកជាមាតាជាតិនៃសិល្បៈខ្មែរ មាតាសប្បុរសធម៌ និងរាជកិច្ចដឹកនាំ ក្នុងការលើកកម្ពស់ការអប់រំ និងសុខុមាលភាពសង្គមនៅកម្ពុជា។ ព្រះអង្គក៏ជាអ្នកតស៊ូមតិដ៏រឹងមាំសម្រាប់សិទ្ធិស្ត្រី និងបានដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មក្នុងការលើកកម្ពស់ការអប់រំ និងការផ្តល់សិទ្ធិអំណាចដល់ស្ត្រីនាសម័យឯករាជ្យផងដែរ។

នៅក្រោយការ​ចូលព្រះ​ទិវង្គត​របស់​ ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស​ ដែលជាព្រះបិតា នាឆ្នាំ​១៩៤១ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ​(បុត្រ) ត្រូវ បានក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្គមានបារាំងជាប្រធាន ​លើកឡើងគ្រងរាជ្យបន្ត។ នៅឆ្នាំ១៩៥៥ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុបានដាក់រាជ្យ ថ្វាយព្រះវររាជបិតារបស់ព្រះអង្គគឺ ព្រះបាទនរោត្តម សុរាម្រិត គង់ក្នុងបរមសិរីរាជសម្បត្តិបន្ត ហើ្យទ្រង់យាងចូលនយោបាយ។ ពេលនោះសម្តេចស៊ីសុវត្ថិ កុសុមៈត្រូវបានតែងតាំងជាសម្តេចព្រះមហាក្សត្រីយានី។ បន្ទាប់ ពីការសោយព្រះទិវង្គតរបស់ ព្រះបាទនរោត្តម សុរាម្រិត(ជាស្វាមី) សម្តេចព្រះមហាក្សត្រីយានី ទ្រង់ បានរក្សាព្រះរាជឋានៈជាព្រះមហាក្សត្រិយានីដដែល(មានរាជបុព្វសិទ្ធិស្មើក្សត្រទ្រង់រាជ្យ) និងបន្តគង់ជានិមិត្តរូបនៃ រាជបល្ល័ង្គ និងរាជាធិបតេយ្យ ខណៈពេលដែល

បានឡើងកាន់តំណែងជាព្រះមហាក្សត្រ ប៉ុន្តែមានឋានៈជាព្រះអង្គម្ចាស់ជាជាងព្រះមហាក្សត្រ។ ផ្ទុយ​ទៅ​នឹង​អ្វី​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​ចោទ​ប្រកាន់​ពេល​ខ្លះ ព្រះមហាក្សត្រិយានីមិន​ដែល​ជា​ព្រះមហាក្សត្រ​ទេ ព្រោះ​ការ​ស្នង​តំណែង​ជា​ស្ត្រី​ត្រូវ​បាន​ហាម​ឃាត់​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ បន្ទាប់ពី រដ្ឋប្រហារឆ្នាំ ១៩៧០ សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ប៉ុន្តែបានរក្សាតំណែងរបស់ព្រះអង្គ មុនពេលត្រូវបានដកហូតឋានៈទាំងអស់ក្នុងអំឡុងពេលប្រកាសសាធារណៈរដ្ឋក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧០ ព្រះអង្គនៅតែស្ថិតនៅក្រោមការឃុំខ្លួនក្នុងព្រះបរមរាជវាំងរហូតដល់ព្រះរាជសុខភាពរបស់ព្រះអង្គធ្លាក់ចុះនៅឆ្នាំ១៩៧៣ ហើយព្រះអង្គត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យ និរទេសព្រះកាយទៅជួបព្រះរាជបុត្រារបស់ព្រះអង្គនៅទីក្រុងប៉េកាំង, សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ ព្រះអង្គបានសោយពិរាល័យនៅទីក្រុងប៉េកាំង សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ក្នុងព្រះជន្មាយុ៧១ព្រះវស្សា ដោយព្រះរោគាពាធ ដប់ថ្ងៃបន្ទាប់ពីពួកខ្មែរក្រហមវាយដណ្តើមយកបានទីក្រុងភ្នំពេញ។

ព្រះរាជជីវប្រវត្តិ

សម្ដេចព្រះមហាក្សត្រិយានី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្សកុសុមៈនារីរ័ត្នសិរីវឌ្ឍនា ប្រសូតនៅថ្ងៃទី៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩០៤ នារាជធានីភ្នំពេញ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ទ្រង់ជាព្រះរាជបុត្រីរបស់ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះ ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស «ព្រះបរមខត្តិយកោដ្ឋ» អតីតព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងសម្ដេចព្រះរាជអគ្គមហេសី នរោត្ដម កាញ្ចនវិមាន នរលក្ខណ៍ទេវី ព្រមទាំងមានព្រះរៀម-ព្រះអនុជក្សត្រាក្សត្រីបង្កើតចំនួន៦អង្គ៖

១.ព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រា ស៊ីសុវត្ថិ ពិនណូរ៉េត

២.សម្ដេចព្រះរៀម ស៊ីសុវត្ថិ ថាវេតរង្សីនារីវង្ស

៣.សម្តេចព្រះរាជធីតា ស៊ីសុវត្ថិ សារីលេតលក្ខណ៍

៤.សម្តេចព្រះរាជធីតា ស៊ីសុវត្ថិ នារីរក្ស

៥.សម្តេចក្រុមព្រះ រាជាមាតុលាវង្សា ពិមុខជាបរមរាជនុសារក្ស ស៊ីសុវត្ថិ មុនីរ៉េត

៦.សម្តេចក្រុមហ្លួង ស៊ីសុវត្ថិ មុនីពង្ស

ឯកសារយោង

កំណត់

1. "Cambodian Queen is dead in Peking". The New York Times. 28 April 1975. Retrieved 5 June 2020.
2. Jacobsen, Trudy (2008). Lost Goddesses: The Denial of Female Power in Cambodian History. NIAS Press. ល.ស.ប.អ. 978-87-7694-001-0. 

មើលផងដែរ

• រាយព្រះនាមព្រះមហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រនៃខ្មែរ

មុនដោយ សម្តេចព្រះអគ្គមហេសី មហាក្សត្រីយ៍ នរោត្តម កាញ្ចនវិមាន នរលក្ខណ៍ទេវី ព្រះអគ្គមហេសីនំ នៃព្រះករុណា ព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្ស .

សម្ដេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គ​មហេសីនៃព្រះមហាក្សត្រកម្វុជទេឝ

តដោយ សម្ដេច​ព្រះ​រាជ​អគ្គ​មហេសី ​នរោត្តម មុនីនាថ សីហនុ ព្រះអគ្គមហេសីនំ នៃព្រះករុណា ព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះ នរោត្ដម សីហនុ.