ದಿವ್ಯಮಣಿ
| ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ | |
|---|---|
| ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು | |
| ಸಂಗೀತ ರಚನೆಗಳು | |
| ಸಂಗೀತೋಪಕರಣಗಳು | |
|
ಮಾಧುರ್ಯ: ಸರಸ್ವತಿ ವೀಣೆ • ವೇಣು • ಪಿಟೀಲು • ಚಿತ್ರ ವೀಣ • ನಾದಸ್ವರ • ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ತಾಳ: ಮೃದಂಗ • ಘಟಂ • ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ • ಕಂಜೀರ • ತವಿಲ್ ಝೇಂಕಾರ: ತಂಬೂರ • ಶ್ರುತಿ ಪಟ್ಟಿಗೆ | |
| ಸಂಗೀತಕಾರರು | |
ದಿವ್ಯಮಣಿ ( Divyamaṇi ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, [೧] ಅಂದರೆ ದೈವಿಕ ರತ್ನ ) ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಗವಾಗಿದೆ . ಇದು ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ 48ನೇಯದು. ಇದನ್ನು ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತರ್ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವಂತಿಕಾ [೧] ಅಥವಾ ಜೀವಂತಿನಿ [೨] [೩] ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ರಚನೆ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಇದು ೮ ನೇ ಚಕ್ರ ವಸು ವಿನ ೬ ನೇ ರಾಗವಾಗಿದೆ. ಜ್ಞಾಪಕ ಹೆಸರು ವಾಸು-ಶಾ . ಸ ರ ಗಿ ಮಿ ಪ ಧು ನು ಎಂಬ ಸ್ಮೃತಿ ಪದ . [೨] ಅದರ ārohaṇa-avarohaṇa ರಚನೆಯು (ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣ ಪ್ರಮಾಣ) ಕೆಳಕಂಡಂತಿದೆ (ಕೆಳಗಿನ ಸಂಕೇತಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ನೋಡಿ):
(ಈ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳೆಂದರೆ ಶುದ್ಧ ರಿಷಭಂ, ಸಾಧಾರಣ ಗಾಂಧಾರಂ, ಪ್ರತಿ ಮಾಧ್ಯಮಂ, ಷಟ್ಸೃತಿ ದೈವತಂ, ಕಾಕಲಿ ನಿಷಾದಂ )
ಇದು ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಇದು <i id="mwOg">ಸಂಪೂರ್ಣ</i> ರಾಗವಾಗಿದೆ (ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಏಳು ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ). ಇದು 12 ನೇ ಮೇಳಕರ್ತವಾದ ರೂಪವತಿಯ ಪ್ರತಿ ಮಧ್ಯಮಂ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ.
ಜನ್ಯ ರಾಗಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ದಿವ್ಯಮಣಿ ಕೆಲವು ಚಿಕ್ಕ ಜನ್ಯ ರಾಗಗಳನ್ನು (ಉತ್ಪನ್ನವಾದ ಮಾಪಕಗಳು) ಹೊಂದಿದೆ. ದಿವ್ಯಮಣಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ರಾಗಗಳಿಗೆ ಜನ್ಯ ರಾಗಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ನೋಡಿ.
ಸಂಯೋಜನೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ದಿವ್ಯಮಣಿ ರಾಗದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಕೆಲವು ಸಂಯೋಜನೆಗಳು:
- ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಲೀಲಾ ಗಾನು ಜೂಚಿ
- ಕೋಟೇಶ್ವರ ಅಯ್ಯರ್ ಅವರ ಅಪ್ಪ ಮುರುಗ
ಸಂಬಂಧಿತ ರಾಗಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈ ವಿಭಾಗವು ಈ ರಾಗದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಂಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ದಿವ್ಯಮಣಿಯವರ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಗ್ರಹ ಭೇದವನ್ನು ಬಳಸಿ ಬದಲಾಯಿಸಿದಾಗ, ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗವನ್ನು ನೀಡುವುದಿಲ್ಲ.
ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]