ಬಿ.ಬಿ.ಲಾಲ್

Braj Basi Lal
The Minister of State for Culture (IC) and Environment, Forest & Climate Change, Dr. Mahesh Sharma releasing the book by the former DG, ASI, Prof. B.B. Lal, on the occasion of Foundation Day of National Museum, in New Delhi.
ಜನನ	Braj Basi Lal (1921-05-02) ೨ ಮೇ ೧೯೨೧ (ವಯಸ್ಸು ೧೦೩) Jhansi, Uttar Pradesh
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ	Indian
ವೃತ್ತಿ(ಗಳು)	Archaeologist, Director-General Archaeological Survey of India (1968 - 1972)
ಗಮನಾರ್ಹ ಕೆಲಸಗಳು	Work on Indus Valley Civilization sites, Mahabharat sites, Kalibangan, Ramayana sites

ಬಿಬಿ ಲಾಲ್ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾದ ಬ್ರಜ್ ಬಸಿ ಲಾಲ್ (ಜನನ 2 ಮೇ 1921 ^[೧] ) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ .

1968 ರಿಂದ 1972 ರವರೆಗೆ ಆರ್ಕಿಯಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ (ಎಎಸ್ಐ) ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದ ಅವರು , ಶಿಮ್ಲಾದ ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಲಾಲ್ ಯುನೆಸ್ಕೋದ ವಿವಿಧ ಸಮಿತಿಗಳಲ್ಲೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರು 2000 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಿಂದ ಪದ್ಮಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅವರ ನಂತರದ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು ಅವರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ . ^{[೨] [೩] [೪] [೫]}

ಅವರಿಗೆ 2021 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ನೀಡಲಾಯಿತು . ^{[೬] [೭]}

ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ

ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ

ಝಾನ್ಸಿ, ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ,ಇಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ^[೮] ಲಾಲ್ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಮೂವರು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ. ಹಿರಿಯ, ರಾಜೇಶ್ ಲಾಲ್, ನಿವೃತ್ತ ಏರ್ ವೈಸ್ ಮಾರ್ಷಲ್, ಭಾರತೀಯ ವಾಯುಪಡೆ, ಅವರ ಎರಡನೇ ಮಗ ವ್ರಜೇಶ್ ಲಾಲ್ ಮತ್ತು ಮೂರನೆಯ, ರಾಕೇಶ್ ಲಾಲ್, ಅಮೆರಿಕದ ಲಾಸ್ ಏಂಜಲೀಸ್ ಮೂಲದ ಉದ್ಯಮಿಗಳು.

ವೃತ್ತಿ

ಲಾಲ್ ಅವರು ಭಾರತದ ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ^[೯] ತನ್ನ ಅಧ್ಯಯನದ ನಂತರ, ಲಾಲ್ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು 1943 ರಲ್ಲಿ, ಹಿರಿಯ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮಾರ್ಟಿಮರ್ ವೀಲರ್, ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಲಾದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ಮತ್ತು ನಂತರ ಹರಪ್ಪನಂತಹ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನದಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು. ^[೧೦] ಲಾಲ್ ಐವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಹೋದರು. 1968 ರಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಭಾರತದ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು 1972 ರವರೆಗೆ ಉಳಿದರು. ಅದರ ನಂತರ, ಲಾಲ್ ಅವರು ಶಿಮ್ಲಾದ ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಕಾನ್ಪುರದ ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿಯಲ್ಲಿ ( ಐಐಟಿ, ಕಾನ್ಪುರ ) ಬಿಬಿ ಲಾಲ್ ಚೇರ್ ಅನ್ನು ಅವರ ಪುತ್ರ ವ್ರಜೇಶ್ ಲಾಲ್ ಅವರು ಪುರಾತತ್ವ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಪುರಾತತ್ವ ಕೆಲಸ

1950 ಮತ್ತು 1952 ರ ನಡುವೆ , ಕುರುಗಳ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಹಸ್ತಿನಾಪುರ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳಗಳ ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಲಾಲ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಇಂಡೋ ‑ ಗ್ಯಾಂಜೆಟಿಕ್ ಡಿವೈಡ್ ಮತ್ತು ಮೇಲಿನ ಯಮುನಾ - ಗಂಗಾ ದೋವಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪೇಂಟೆಡ್ ಗ್ರೇ ವೇರ್ (ಪಿಜಿಡಬ್ಲ್ಯು) ಸೈಟ್‌ಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ^[೧೦]

ನುಬಿಯಾದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ, ಲಾಲ್ ಮತ್ತು ಅವರ ತಂಡವು ಅಫಿಯೆಹ್ ಬಳಿಯ ನೈಲ್ ನದಿಯ ಎತ್ತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ನಂತರದ ಶಿಲಾಯುಗದ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದೆ. 109 ಸಮಾಧಿಗಳು ಇರುವ ಅಫೀಹ್ ಮತ್ತು ಸಿ-ಗ್ರೂಪ್ ಜನರ ಸ್ಮಶಾನದಲ್ಲಿ ತಂಡವು ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಉತ್ಖನನ ಮಾಡಿತು. ^{[೧೧] [೧೨]} ಲಾಲ್ ಬಿರ್ಭನ್ಪುರದ ಮೆಸೊಲಿಥಿಕ್ ಸೈಟ್ (ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ), ಗಿಲುಂಡ್ (ರಾಜಸ್ಥಾನ) ದ ಚಾಲ್ಕೊಲಿಥಿಕ್ ಸೈಟ್ ಮತ್ತು ಕಾಲಿಬಂಗನ್ (ರಾಜಸ್ಥಾನ) ನ ಹರಪ್ಪನ್ ಸೈಟ್ನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.

1975-76ರಲ್ಲಿ, ಎಎಸ್ಐನಿಂದ ಧನಸಹಾಯ ಪಡೆದ "ರಾಮಾಯಣ ತಾಣಗಳ ಪುರಾತತ್ವ" ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಲಾಲ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು, ಇದು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾದ ರಾಮಾಯಣ - ಅಯೋಧ್ಯೆ, ಭಾರದ್ವಾಜ ಆಶ್ರಮ, ನಂದಿಗ್ರಾಮ, ಚಿತ್ರಕೂಟ ಮತ್ತು ಶೃಂಗವೇರಪುರಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಐದು ತಾಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಖನನ ಮಾಡಿತು . ಆರ್ಕಿಯಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಎಎಸ್ಐ) ಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಏಳು ಪುಟಗಳ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವರದಿಯಲ್ಲಿ, ಲಾಲ್ ಅಯೋಧ್ಯೆಯ ಬಾಬ್ರಿ ಮಸೀದಿ ರಚನೆಯ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ತನ್ನ "ಪಿಲ್ಲರ್ ಬೇಸ್" ತಂಡವು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ. ^{[೧೦] [೧೩]}

ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಕಟಣೆಗಳು

ಪ್ರೊ. ಬಿಬಿ ಲಾಲ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ನಿಯತಕಾಲಿಕಗಳಲ್ಲಿ 20 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು 150 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ^[೧೦] ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾದ ಸ್ಟುವರ್ಟ್ ಪಿಗ್ಗೊಟ್ ಮತ್ತು ಡಿ.ಎಚ್. ಗಾರ್ಡನ್, 1950 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಾ, ಕಾಪರ್ ಹೋರ್ಡ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಗಂಗೆಟಿಕ್ ಬೇಸಿನ್ (1950) ಮತ್ತು ಹಸ್ತಿನಾಪುರ ಉತ್ಖನನ ವರದಿ (1954-1955), ಲಾಲ್ ಅವರ ಎರಡು ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ದಿ ಆರ್ಕಿಯಲಾಜಿಕಲ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. "ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಖನನ ವರದಿಯ ಮಾದರಿಗಳು."

ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಯನಿಸಂ

ತಮ್ಮ 2002 ರ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ, ಸರಸ್ವತಿ ಹರಿಯುತ್ತಿರುವ ರಂದು ಲಾಲ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಆರ್ಯನ್ನರ ದಾಳಿಯ / ವಲಸೆ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದರು. ಇವರು ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಸರಸ್ವತಿ ನದಿ( ಕ್ರಿ.ಪೂ.೨೦೦೦ ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಬತ್ತಿಹೋದ ಗಗ್ಗರ್ -ಹಾಕ್ರ ನದಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾದ) ಉಕ್ಕಿ ಹರಿಯುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬ ನಿಲುವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವಾದ ಆರ್ಯರ ವಲಸೆ ಕ್ರಿ.ಪೂ.೧೫೦೦ ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಆಗಿದೆ ಎಂಬ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ದವಾಗಿದೆ. ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕ ರಿಗ್ವೇದಿಕ್ ಪೀಪಲ್: ಇನ್ವೇಡರ್ಸ್? ಆರ್ ಇಂಡೀಜೀನಿಯಸ್? ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಋಗ್ವೇದದ ಜನರು, ಲೇಖಕಕರೂ ಹರಪ್ಪ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಜನರೂ ಒಂದೇ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾದುದರಿಂದ ಅವರ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮೂಲೆಗುಂಪಾಗಿವೆ.

ಅಯೋಧ್ಯೆ ವಿವಾದ

ಲಾಲ್ ಅಯೋಧ್ಯಾ ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ನಿಲುವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು . 1990 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮಸೀದಿಯ ಕೆಳಗೆ ಒಂದು ಸ್ಥಂಭಪೂರ್ಣ ದೇವಾಲಯದ ಅವಶೇಷಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ^[೧೪] ಲಾಲ್ ಅವರ 2008 ರ ಪುಸ್ತಕ, ರಾಮಾ, ಹಿಸ್ ಹಿಸ್ಟಾರಿಸಿಟಿ, ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ಸೇತು: ಎವಿಡೆನ್ಸ್ ಆಫ್ ಲಿಟರೇಚರ್, ಆರ್ಕಿಯಾಲಜಿ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಜ್ಞಾನಗಳಲ್ಲಿ, ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅವರು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ (ಅದು):

ಬಾಬರಿ ಮಸೀದಿಯ ಪಿಲ್ಲರ್‌ಗಳಿಗೆ ಜೋಡಿಸಿ, ಹನ್ನೆರಡು ಕಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳು ಇದ್ದವು, ಅವುಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಹಿಂದೂ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಮೋಲ್ಡಿಂಗ್‌ಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆಗಳ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿವೆ. ಈ ಸ್ತಂಭಗಳು ಮಸೀದಿಯ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವು ಹೊರಗಿನವು ಎಂದು ಸ್ವತಃ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು^[೧೫]

ಲಾಲ್ ಅವರ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು , ಸ್ಟ್ರಾಟಿಗ್ರಾಫಿಕ್ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಲಾಲ್ ಕಲ್ಪಿಸಿದ ರೀತಿಯ ರಚನೆ ಎರಡನ್ನೂ ಅನೇಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ . ^[೧೪]

ಪ್ರಕಟಣೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ

• B.B. Lal (1952). New Light on the "dark Age" of Indian History: Recent Excavations at the Hastinapura Site, Near Delhi. Illustrated London news.
• Braj Basi Lal (1955). Excavations at Hastinapura and Other Explorations [in the Upper Gangā and Sutlej Basins], 1950-52.
• Braj Basi Lal. (1956). Paleoliths from Beas and Banganga Valleys. Ancient India. No.12. pp58-92.
• Braj Basi Lal. (1958). Birbhanpur: Microlith site in Damodar Valley., West Bengal. Ancient India. No..14. pp 4-40.
• Braj Basi Lal. (1960). From the Megalith to the Harappan: Tracing Back the Graffiti on Pottery, Ancient India. No. 16. Pp 4-24
• Braj Basi Lal. (1962) Indian Archaeological Expedition to Qasr Ibrim (Nubia) 1961–62.
• B. B. Lal (1963). The Only Asian Expedition in Threatened Nubia: Work by an Indian Mission at Afyeh and Tumas..^[೧೨]
• Braj Basi Lal (1964). Indian Archaeology Since Independence. Motilal Banarsidass.
• Braj Basi Lal. (1966). The Direction of Writing in the Harappan Script. Antiquity. Vol. .XL. No.175. pp 52–56.
• Braj Basi Lal. (1968). A Deluge? Which Deluge? Yet Another Facet of Copper Hoard Culture. American Anthropologist. Vol. 70. Pp 857–73.
• B.B. Lal (1972). The Copper Hoard Culture of the Ganga Valley. Heffer.
• B. B. Lal (1977). On the Most Frequently Used Sign in the Indus Script.
• B. B. Lal (1978). Weathering and Preservation of Stone Monuments Under Tropical Conditions: Some Case Histories.
• B.B. Lal (1978). Scientific Examination of Works of Art and History. Indian Association for the Study of Conservation of Cultural Property.
• Special survey reports on selected towns: Dumka, 1981.
• Braj Basi Lal. (1982). The Giant Tank of Śṛiṅgaverapura. Illustrated London News. January. P59
• Braj Basi Lal (1982). Has the Indus Script Been Deciphered?. Indian Inst. of Advanced Study.
• Frontiers of the Indus Civilization, 1984.
• B. B. Lal (1993). Excavation at Śṛiṅgaverapura: (1977-86). Director General, Archaeological Survey of India. ^[೧೬]
• Braj Basi Lal (1997). The Earliest civilization of South Asia: rise, maturity, and decline. Aryan Books International. ISBN 978-81-7305-107-4.
• Jagat Pati Joshi; D. K. Sinha; Braj Basi Lal (1997). Facets of Indian Civilization: Prehistory and rock-art, protohistory: Essays in Honour of Prof. B.B. Lal (Vol. 1). Aryan Books International. ISBN 9788173050879. Retrieved 9 August 2013.
• B. B. Lal (1998). India 1947-1997: New Light on the Indus Civilization. Aryan Books International. ISBN 978-81-7305-129-6.
• Braj Basi Lal (2002). The Sarasvatī flows on: the continuity of Indian culture. Aryan Books International. ISBN 978-81-7305-202-6.
• Braj Basi Lal (2003). Excavations at Kalibangan: The Early Harappans, 1960-1969. Director General, Archaeological Survey of India.
• Braj Basi Lal. (2003). Should One Give up All Ethics for Promoting One's Theory? East and West. Vol. 53. . Nos. 1–4. Pp285-88.
• A. S. Bisht; Surinder Pal Singh; B. B. Lal (2004). Studies in Art and Archaeological Conservation: Dr. B.B. Lal Commemoration Volume. Agam Kala Prakashan. ISBN 978-81-7320-059-5.
• B. B. Lal (2005). The Homeland of the Aryans. Evidence of Rigvedic Flora and Fauna & Archaeology. Aryan Books. ISBN 8173052832.
• Braj Basi Lal; R. Sengupta (2008). A Report on the Preservation of Buddhist Monuments at Bamiyan in Afghanistan. Islamic Wonders Bureau. ISBN 978-81-87763-66-6.
• B. B. Lal (2008). Rāma, His Historicity, Mandir, and Setu: Evidence of Literature, Archaeology, and Other Sciences. Aryan Books. ISBN 978-81-7305-345-0.
• B. B. Lal (2009). How Deep Are the Roots of Indian Civilization?: Archaeology Answers. Aryan Books. ISBN 978-8173053764.
• Braj Basi Lal (2011). Excavations at Bharadwaja Ashram: with a note on the exploration at Chitrakuta. Archaeological Survey of India.
• Braj Basi Lal (2011). Piecing Together: Memoirs of an Archaeologist. Aryan Books International. ISBN 978-81-7305-417-4.
• Braj Basi Lal. (2013) Historicity of the Mahabharata: Evidence of Art, Literature and Archaeology. Aryan Books International. ISBN 978-81-7305-458-7ISBN 978-81-7305-458-7 (HB), 978-81-7305-459-4 (PB)
• Braj Basi Lal (2015). The Rigvedic People: 'Invaders'?/'Immigrants'? or Indigenous?. Aryan Books International. ISBN 978-81-7305-535-5.
• Braj Basi Lal. ( 2015) Excavations at Kalibangan (1961-69): The Harappans. Archaeological Survey of India.
• Braj Basi Lal. ( 2017a) Kauśāmbī Revisited Aryan Books International
• Braj Basi Lal. ( 2017b) Testing Ancient Traditions on the Touchstone of Archaeology. Aryan Books International
• Braj Basi Lal. ( 2019) Agony of an Archaeologist. Aryan Books International.
• BR Mani; Rajesh Lal; Neera Misra; Vinay Kumar (2019) Felicitating a Legendary Archaeology Prof B.B. Lal. Vols. III. BR Publishing Corporation. ISBN 9789387587458ISBN 9789387587458 (Set of 3 Vols.)
• Braj Basi Lal. (2019). From the Mesolithic to the Mahājanapadas: The Rise of Civilisation in the Ganga Valley. Aryan Books International.

ಬಿರುದುಗಳು

• 1979 ರಲ್ಲಿ ನಲಾಂಡಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ನವ ನಲಾಂದ ಮಹಾವಿಹರರಿಂದ ವಿದ್ಯಾ ವಾರಿಧಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.
• 1982 ರಲ್ಲಿ ಮಿಥಿಲಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯರಿಂದ ಮಹೋಪಾಧ್ಯಾಯ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು
• ಗೌರವ ಫೆಲೋಶಿಪ್ ಫಾರ್ ಲೈಫ್, ಏಷಿಯಾಟಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಬಂಗಾಳ, 1991
• ಡಿ. ಲಿಟ್. (ಹೊನೊರಿಸ್ ಕಾಸಾ) ಸೇಂಟ್ ಪೀಟರ್ಸ್ಬರ್ಗ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಸೈನ್ಸಸ್, ರಷ್ಯಾ, 1994
• 2000 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಪದ್ಮಭೂಷಣಕ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿದರು
• ಡಿ. ಲಿಟ್. (ಹೊನೊರಿಸ್ ಕಾಸಾ) ಡೆಕ್ಕನ್ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ, 2014
• ೨೦೨೧ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ.

ಸಹ ನೋಡಿ

• ಅಯೋಧ್ಯೆಯ ಪುರಾತತ್ವ

ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

1. "Invitation to the fifth chapter of Sanskriti Samvaad Shrinkhla" (PDF). Indira Gandhi National Centre for the Arts. 19 July 2017. Retrieved 30 April 2018.
2. Droogan 2012. sfn error: no target: CITEREFDroogan2012 (help)
3. "5 from Karnataka, former Japanese PM among 119 Padma winners". Bangalore Mirror. IANS. 26 January 2021. Retrieved 26 January 2021.
4. Tandom, Aditi (25 January 2021). "Former Japanese PM, Indian-American scientist Kapany on this year's Padma Vibhushan list". The Tribune (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2021-01-26.
5. Ahmed 2014. sfn error: no target: CITEREFAhmed2014 (help)
6. "PIB Press Release: This Year's Padma Awards announced". Pib.nic.in. Retrieved 2011-02-02.
7. "Shinzo Abe, Tarun Gogoi, Ram Vilas Paswan among Padma Award winners: Complete list". ದಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್‌ ಇಂಡಿಯಾ. 25 January 2021. Retrieved 25 January 2021.
8. Coningham, Robin; Young, Ruth (31 ಆಗಸ್ಟ್ 2015). The Archaeology of South Asia: From the Indus to Asoka, c.6500 BCE–200 CE. Cambridge University Press. p. 83. ISBN 9780521846974. Retrieved 30 ಏಪ್ರಿಲ್ 2018.
9. "Archaeologist B.B. Lal talks about his book 'The Saraswati Flows On' : Books". India Today. 12 November 2001.
10. Book review by Dr. V. N. Misra, Book review of The Saraswati Flows on: the Continuity of Indian Culture, by Chairman of Indian Society for Prehistoric and Quaternary Studies journal Man and Environment; (vol. XXVI, No. 2, July–December 2001)
11. Archaeological endeavours abroad, Archaeological Survey of India Official website.
12. Winters C (2012). "A comparison of Fulani and Nadar HLA". Indian J Hum Genet. 18 (1): 137–8. doi:10.4103/0971-6866.96686. PMC 3385173. PMID 22754242.
13. "I found pillar bases back in mid-seventies: Prof Lal". Indian Express. Retrieved 9 August 2013.
14. Reinhard Bernbeck, Susan Pollock (1996), Ayodhya, Archaeology, and Identity. Current Anthropology, Volume37, Supplement, February 1996, p.S139
15. "Ayodhya: High Court relies on ASI's 2003 report". Economic Times. Oct 1, 2010. Archived from the original on 2014-01-07. Retrieved 9 August 2013.
16. Memoirs, On Excavations, Indus Seals, Art, Structural and Chemical Conservation of Monumets, Archaeological Survey of India Official website.

ಮೂಲಗಳು

ಮತ್ತಷ್ಟು ಓದುವಿಕೆ

• Dhaneshwar Mandal (2003). Ayodhya, Archaeology After Demolition: A Critique of the "new" and "fresh" Discoveries. Orient Blackswan. ISBN 978-81-250-2344-9.
• "Mahabharata Historicity by Prof. B B Lal".

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

• ಇಂಡೋ-ಯುರೋಪಿಯನ್ ಭಾಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ತಾಯ್ನಾಡು : ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಬಿಬಿ ಲಾಲ್ ಅವರಿಂದ ಕೆಲವು ಆಲೋಚನೆಗಳು
• 19 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಾದರಿಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಲೇ ಇರಲಿ! Archived 2021-02-23 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ಉದ್ಘಾಟನಾ ಭಾಷಣ, ಪ್ರೊ. ಲಾಲ್, 2007 ರ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ಪುರಾತತ್ವ ಕುರಿತ 19 ನೇ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ವಿತರಿಸಲಾಯಿತು
• Worldcat.org ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳ ಪಟ್ಟಿ

ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ Amalananda Ghosh

Director General of the Archaeological Survey of India 1968 - 1972

ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ M. N. Deshpande