ಸೈಪ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಗುಲಾಬಿ ಏನು ಮಾಡಿದೆ

ಸೈಪ್ರಸ್ಗೆ ಗುಲಾಬಿ ಏನು ಮಾಡಿತು ಎಂಬುದು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಕಥೆ. ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಲ್ಯಾಂಗ್ ಇದನ್ನು ದಿ ಬ್ರೌನ್ ಫೇರಿ ಬುಕ್ (1904) ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿದರು. ಇವರು ಇದನ್ನು "ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಮತ್ತು ಇಂಡಿಯಾ ಆಫೀಸ್ನ ವಶದಲ್ಲಿದ್ದ ಎರಡು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಎಂಎಸ್ಎಸ್ಗಳಿಂದ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅನ್ನೆಟ್ ಎಸ್. ಬೆವೆರಿಡ್ಜ್ ಅವರಿಂದ ಕೆಲವು ಮೀಸಲಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅವರಿಂದ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ" ಎಂಬ ಟಿಪ್ಪಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೧]

ಪರ್ಯಾಯ ಹೆಸರುಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಈ ಕಥೆಯನ್ನು ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ರೋಸ್ ಅಂಡ್ ಸೈಪ್ರೆಸ್, ಗುಲ್ ಓ ಸನಾಉಬರ್, ಕಿಸ್ಸಾ ಗುಲ್-ಓ-ಸನಾಉಬರ್ ಅಥವಾ ವಾಟ್ ದಿ ರೋಸ್ ಡಿಡ್ ಟು ದಿ ಪೈನ್ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ.[೨][೩] ಲೇಖಕ ಗಾರ್ಸಿನ್ ಡಿ ಟಾಸ್ಸಿ ಇದನ್ನು ಫ್ರೆಂಚ್ ಭಾಷೆಗೆ ರೋಸ್ & ಸೈಪ್ರೆಸ್ ಎಂದು ಮತ್ತು ಫೆಲಿಕ್ಸ್ ಲಿಬ್ರೆಕ್ಟ್ ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆಗೆ ರೋಜ್ ಉಂಡ್ ಸೈಪ್ರೆಸ್ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೪][೫]

ಮೂಲಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮಹೊಮದ್-ನೂರಿ ಉಸ್ಮಾನೊವಿಚ್ ಉಸ್ಮಾನೊವ್ ಗುಲ್ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು 'ಗುಲಾಬಿ ಹೂವು' ಮತ್ತು 'ಸನಾಉಬರ್' ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಸೈಪ್ರೆಸ್ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.[ru][೬]

ಈ ಕಥೆಯು "ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ" ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿದ್ವಾಂಸ ಕ್ರಿಸ್ಟಿನ್ ಗೋಲ್ಡ್ಬರ್ಗ್, ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕ ಟುರಾಂಡೋಟ್ಸ್ ಸಿಸ್ಟರ್ಸ್ನಲ್ಲಿ, ಇದು ಮಧ್ಯಯುಗದಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೭][೮]

ಸಾರಾಂಶ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಒಬ್ಬ ರಾಜನಿಗೆ ಮೂವರು ಪುತ್ರರಿದ್ದರು. ಹಿರಿಯನು ಬೇಟೆಯಾಡಲು ಹೋಗಿ ಜಿಂಕೆಯನ್ನು ಬೆನ್ನಟ್ಟಿದನು. ಅದನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಬದಲು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಬೇಕೆಂದು ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಇದು ಅವನನ್ನು ಮರಳಿನ ತ್ಯಾಜ್ಯವಿದ್ದ ಜಾಗಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಅವನ ಕುದುರೆ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿತು. ಆತನಿಗೆ ಒಂದು ಮರ ಕಂಡಿತು. ಅದರ ಕೆಳಗೆ ಒಂದು ನೀರಿನ ಬುಗ್ಗೆಯಿತ್ತು ಮತ್ತು ಆತ ಅಲ್ಲಿ ನೀರು ಕುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದನು. ಆಗ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಫಕೀರನೊಬ್ಬ ಅಲ್ಲಿ ಏನು ಮಾಡಿದ್ದೀರಿ ಎಂದು ರಾಜಕುಮಾರನನ್ನು ಕೇಳಿದನು. ಆತನಿಗೆ ರಾಜಕುಮಾರ ತನ್ನ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದನು ಮತ್ತು ಫಕೀರನನಿಗೆ ಆತನ ಕತೆಯನ್ನು ಕೇಳಿದನು. ಫಕೀರ್ ತಾನು ಮುಂಚೆ ರಾಜನಾಗಿದ್ದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಅವನ ಏಳು ಪುತ್ರರು ಒಬ್ಬ ರಾಜಕುಮಾರಿಯನ್ನು ಗೆಲ್ಲಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಒಂದು ಒಗಟು ಉತ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ಆಕೆಯನ್ನು ವರಿಸಬಹುದು. "ಗುಲಾಬಿ ಸೈಪ್ರೆಸ್ಗೆ ಏನು ಮಾಡಿದೆ?" ಎಂಬುದೇ ಆ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಆ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಸರಿಯಾದ ಉತ್ತರ ನೀಡಲಾಗದ ಅವರ ವೈಫಲ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಮರಣಹೊಂದಿದರು. ಪುತ್ರಶೋಕದಿಂದ ಅವನು ಮರುಭೂಮಿಗೆ ಬಂದು ಫಕೀರನಾದನು.

ಇದು ಆ ರಾಜಕುಮಾರಿಗೆ ಅದೇ ರಾಜಕುಮಾರಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರೀತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿತು. ಅವನ ಸೇವಕರು ಅವನನ್ನು ಕಂಡು ಅವನನ್ನು ಮರಳಿ ಕರೆತಂದರು. ಆದರೆ ಅವನು ರಾಜಕುಮಾರಿಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದನು ಮತ್ತು ಅವನ ವಿಶ್ವಾಸಿಗಳು ಇದನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದು ರಾಜನಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು. ರಾಜನು ಆ ರಾಜಕುಮಾರಿಯ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದನು. ನಗರದಲ್ಲಿ ರಾಜಕುಮಾರಿಯ ತಂದೆ ಅವನನ್ನು ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಆತ ಕೇಳಲಿಲ್ಲ. ರಾಜಕುಮಾರಿಯನ್ನು ವರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿದ್ದ ಆತನನ್ನು ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಲಾಯಿತು. ಸರಿಯಾದ ಉತ್ತರ ನೀಡಲು ಆತ ವಿಫಲನಾದನು. ಹಾಗಾಗಿ ಆತನನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಅವನ ಎರಡನೇ ಸಹೋದರನು ಅವನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅದೇ ರೀತಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದನು.

ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮೂರನೆಯವನು ಹೋದನು. ಆದರೆ ನಗರವನ್ನು ತಲುಪಿದ ನಂತರ ಅವನು ತನ್ನ ಸಹೋದರರ ತಲೆಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಹತ್ತಿರದ ಹಳ್ಳಿಗೆ ಹೋದನು. ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಪ್ರಾಚೀನ, ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದ ದಂಪತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆದನು. ತನ್ನ ವೇಷ ಮರೆಸಿ, ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ತಾನು ರಾಜಕುಮಾರಿಯ ಉದ್ಯಾನವನದೊಳಗೆ ಒಂದು ತೊರೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದೆಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡನು. ಅಲ್ಲಿ ಆತ ಅಡಗಿಕೊಂಡನು. ಆದರೆ ರಾಜಕುಮಾರಿಯು ತನ್ನ ದಾಸಿಯರನ್ನು ನೀರಿಗಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಿದಾಗ, ಅವರು ಆತನ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವನ್ನು ನೋಡಿ ಭಯಭೀತರಾದರು. ರಾಜಕುಮಾರಿಯು ಅವಳ ದಾದಿಯ ಮೂಲಕ ಅವಳ ಬಳಿಗೆ ಕರೆತರುವಂದೆ ಮಾಡಿದನು. ಅವನು ಆಕೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಮನಬಂದಂತೆ ಉತ್ತರಿಸಿದನು. ತಾನು ಹುಚ್ಚನಾಗಿದ್ದೇನೆ ಎಂದು ಅವಳಿಗೆ ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟನು, ಆದರೆ ಅವನ ಸೌಂದರ್ಯವು ಅವಳನ್ನು ಆತ ತನ್ನವನೇ ಎಂಬಂತೆ ರಕ್ಷಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು.

ಮೊದಲು ಅವನನ್ನು ನೋಡಿದ ಅಲ್ಲಿದ್ದ ದಿಲ್-ಅರಾಮ್ ಅವನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿದಳು ಮತ್ತು ಅವನು ಯಾವ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಅವಳಿಗೆ ಹೇಳಲು ಅವನನ್ನು ಬೇಡಿಕೊಂಡನು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವಳು ಅವನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆಂದು ಅವನಿಗೆ ಮನವರಿಕೆಯಾಯಿತು. ಆಗ ತನ್ನ ಕಥೆಯನ್ನು ಅವಳಿಗೆ ಹೇಳಿದನು ಮತ್ತು ಅವಳನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಮತ್ತು ಆಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಬಾಳುವೆ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದನು. ಆದರೆ ಆಕೆಗೆ ಈ ಒಗಟನ್ನು ಉತ್ತರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಆದರೆ ಕಾಕಸಸ್ನ ವಕ್ನಿಂದ ಬಂದ ಒಬ್ಬ ಆಫ್ರಿಕನ್ ರಾಜಕುಮಾರಿಯೊಬ್ಬಳಿಗೆ ಇದನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆಂದು ತಿಳಿದಿತ್ತು.

ರಾಜಕುಮಾರನು ಕಾಕಸಸ್ನ ವಕ್ಗೆ ಹೊರಟನು. ವೃದ್ಧರೊಬ್ಬರು ಜಿನ್ನರು, ರಾಕ್ಷಸರು ಮತ್ತು ಪೆರೀಸ್ಗಳು ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಬಹುದು. ಅವರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೇಗೆ ತಲುಪಬೇಕು ಎಂದು ರಾಜಕುಮಾರನಿಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. ಅದು ಅವನು ಈ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಅದು ವಿಭಜನೆಯಾಗುವವರೆಗೂ ಹೋಗಬೇಕು. ನಂತರ ಒಂದು ಹಗಲು ಮತ್ತು ಒಂದು ರಾತ್ರಿ ಮಧ್ಯದ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಬೇಕು. ಅಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಒಂದು ಕಂಬ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಕಂಬದ ಮೇಲೆ ಬರೆದಿದ್ದನ್ನೇ ಆತ ಮಾಡಬೇಕು. ರಸ್ತೆಗಳು ವಿಭಜಿತವಾಗಿರುವ ಮಧ್ಯದ ರಸ್ತೆಯ ಮೇಲಿದ್ದ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ಓದಿದ ಆತ ಅದನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಉದ್ಯಾನವನಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಅದನ್ನು ತಲುಪಲು ಅವನು ದೈತ್ಯ ಮನುಷ್ಯನೊಬ್ಬನನ್ನು ಹಾದುಹೋಗಬೇಕಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿನ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳು ಅವನ ದಾರಿಯಿಂದ ಅವನ ಮನವೊಲಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಳು. ಅವಳು ವಿಫಲವಾದಾಗ, ಅವಳು ಅವನನ್ನು ಜಿಂಕೆಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿದಳು,

ಜಿಂಕೆಯಾಗಿ ಅವನು ಜಿಂಕೆಗಳ ತಂಡವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲು ಬಂದನು. ಆತ ಮಂತ್ರಮುಗ್ಧ ಉದ್ಯಾನದಿಂದ ಜಿಗಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಅದು ಆತ ಜಿಗಿದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೇ ಮರಳಿ ತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿದನು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಂಬತ್ತನೇ ಬಾರಿಗೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಇತರ ಜಿಂಕೆಗಳು ಕಣ್ಮರೆಯಾದವು. ಅಲ್ಲಿಯ ಸುಂದರ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳು ಅವನನ್ನು ಸಾಕುಪ್ರಾಣಿಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಳು. ಅವನು ತನ್ನ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕಣ್ಣೀರಿಟ್ಟನು ಮತ್ತು ಆ ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ಸಹೋದರಿಯಿಂದ ಈತ ಜಿಂಕೆಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಳು. ಅವಳು ಅವನನ್ನು ವಾಪಾಸ್ ಮನುಷ್ಯ ರೂಪಕ್ಕೆ ಮರಳಿಸಿದಳು. ಅವನಿಗೆ ಬಿಲ್ಲು ಮತ್ತು ಬಾಣಗಳು, ಒಂದು ಕತ್ತಿ ಮತ್ತು ಚಾಕುಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಳು. ಅವೆಲ್ಲವೂ ವೀರರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಅವನು ಸಿಮೂರ್ಗ್ ಮನೆಯನ್ನು ಹುಡುಕಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದಳು. ಆದರೆ ಅವನಿಗೆ ಅದನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಅವನು ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಉಡುಗೊರೆಗಳ ಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ಆಕೆಯ ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಸಿಂಹ-ರಾಜನೊಬ್ಬ ಅವನಿಗೆ ಕೆಲವು ಕೂದಲನ್ನು ನೀಡಿ ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಸುಡಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದನು. ಘರ್ಷಣೆ ಮಾಡುವ ಕತ್ತಿಗಳ ಕೋಟೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಅವನು ಅವಳ ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವನಿಗೆ ಏನಾಗಬೇಕೆಂದಿರುತ್ತೋ ಅದು ಆಗೇ ಆಗುತ್ತದೆ ಅಂತ ಅವನು ತಿಳಿದನು. ಅವನು ಅಲ್ಲಿನ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡುತ್ತಾನೆ. ಸಿಂಹದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅವನು ಅವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಅಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಜಕುಮಾರಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದನು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಅನ್ವೇಷಣೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸುವವರೆಗೂ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸಿಂಹದ ಆರೈಕೆಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದನು.

ಅವನು ಸಿಮೂರ್ಗ್ನ ಗೂಡು ಕಂಡುಕೊಂಡನು. ಅಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಮರಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಇದ್ದವು, ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ಡ್ರ್ಯಾಗನ್ ಅನ್ನು ಕೊಂದು ಹಸಿದ ಚಿಕ್ಕ ಹಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ಅದನ್ನು ಆಹಾರವಾಗಿ ನೀಡಿದನು. ಅವಕ್ಕೆ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿ ಅವು ಮಲಗಿಬಿಟ್ಟವು. ಅವರ ಪೋಷಕರು ಹಿಂದಿರುಗಿದಾಗ ಶಬ್ದವಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ರಾಜಕುಮಾರನು ಅವರ ಮರಿಗಳನ್ನು ಕೊಂದು ತಿಂದನೆಂದು ಅವರಿಗೆ ಅನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಆದರೆ ತಾಯಿ ಹಕ್ಕಿ ಸತ್ಯವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು.ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ಎಚ್ಚರಗೊಂಡರು. ಸಿಮೂರ್ಗ್ ಅವನನ್ನು ವಕ್ಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದು ಅವನಿಗೆ ಮೂರು ಗರಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿತು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಅವನನ್ನು ಕರೆತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತು.

ವಾಖ್ನಲ್ಲಿ ರಾಜನಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಒಗಟು ತಿಳಿದಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದ ಆತ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋದನು. ಅವನು ರಾಜನಿಗೆ ಒಂದು ವಜ್ರವನ್ನು ನೀಡಿ ಅದು ತನ್ನ ಕೊನೆಯ ನಿಧಿ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ರಾಜನು ಅವನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಲು ಬಯಸಿದನು. ಆದರೆ ರಾಜಕುಮಾರನು ಒಗಟಿನ ಉತ್ತರವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಯಸಿದನು. ಅವನು ಕೇಳಿದಾಗ, ರಾಜನು ತಾನು ಬೇರೆ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು, ಆದರೆ ರಾಜನು ರಾಜಕುಮಾರನಿಗೆ ಏನು ಬೇಕು ಎಂದು ಕೇಳುತ್ತಲೇ ಹೋದಾಗ, ರಾಜಕುಮಾರನು ಏನನ್ನೂ ಕೇಳಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದನು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ರಾಜನು ತಾನು ನಂತರ ಸಾಯಲು ಒಪ್ಪಿದರೆ ತನಗೆ ಬೇಕಾದುದನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು ಎಂದು ಅವನಿಗೆ ಹೇಳಿದನು. ಅವನು ಸೈಪ್ರಸ್ ಆಗಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಅವನು ಸರಪಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಂದಿಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಮುಂದೆ ತಂದ ಅವನ ಹೆಂಡತಿ ಗುಲಾಬಿ ಆಗಿದ್ದಳು. ಆತ ಒಮ್ಮೆ ಪೆರಿಸ್ನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಅವರು ಪೆರಿ ರಾಜಕುಮಾರಿಯೊಂದಿಗೆ ಆತನ ಮದುವೆಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಪ್ರತಿ ರಾತ್ರಿ ತನ್ನನ್ನು ಹೊಡೆಯುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಬಳಿಗೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡಿ ಆಕೆಯು ರಾಜನಿಗೆ ದ್ರೋಹವೆಸಗಿದ್ದಳು. ರಾಜನು ಅವನನ್ನು ಮತ್ತು ಅವನ ಸಹಚರರನ್ನು ಕೊಂದಿದ್ದನು. ಆದರೆ ಒಬ್ಬ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡವ ರಾಜಕುಮಾರಿಯ ಬಳಿ ತೆರಳಿ ಒಗಟನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದನು. ನಂತರ ಆತನು ರಾಜಕುಮಾರನಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆಗೆ ಸಿದ್ಧನಾಗುವಂತೆ ಹೇಳಿದನು. ರಾಜಕುಮಾರನು ಮರಣದಂಡನೆಗೆ ಮುನ್ನ ತನಗೆ ಅಂತಿಮವಾದ ಸ್ನಾನದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಹೇಳಿದನು. ಆತನ ಸ್ನಾನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವನು ಸಿಮೂರ್ಗ್ ಅನ್ನು ಕರೆದನು. ಅದು ಅವನನ್ನು ಅವನ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೊತ್ತೊಯ್ದಿತು.

ಆತ ಹಿಂದಿರುಗಿದ. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಅವನು ಘರ್ಷಣೆ ಮಾಡುವ ಕತ್ತಿಗಳ ಕೋಟೆಯ ರಾಜಕುಮಾರಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ಜಿಂಕೆಯಿಂದ ಮತ್ತೆ ಮನುಷ್ಯನನ್ನಾಗಿಸಿದ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾದನು. ನಗರದಲ್ಲಿ ರಾಜಕುಮಾರಿಯು ತನ್ನ ಸಿಂಹಾಸನದ ಕೆಳಗೆ ಅಡಗಿಸಿಟ್ಟಿದ್ದ ಆಫ್ರಿಕನ್ ತನ್ನ ಮಾತುಗಳ ಸತ್ಯವನ್ನು ದೃಢೀಕರಿಸುವಂತೆ ಅವನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದನು. ಆತ ಸೈಪ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಗುಲಾಬಿಯರ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದನು. ಮತ್ತು ರಾಜನು ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡ ನಂತರ ಅದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿದನು. ರಾಜಕುಮಾರಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವ ಬದಲು ಅವನು ಅವಳನ್ನು ಸೆರೆಯಾಳುಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತಲೆಯನ್ನು ಸಭ್ಯವಾಗಿ ಹೂಣಿಟ್ಟು, ದಿಲ್-ಅರಾಮ್ ಬಳಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದನು.

ಮನೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜಕುಮಾರನು ಆಫ್ರಿಕನ್ ಅನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಕುದುರೆಗಳ ನಡುವೆ ಹರಿದು ಹಾಕಿದನು. ರಾಜಕುಮಾರಿ ಕರುಣೆಗಾಗಿ ಬೇಡಿಕೊಂಡಳು-ಸತ್ತವರು ಸಾಯುವ ಅದೃಷ್ಟ ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಅವಳ ಅದೃಷ್ಟವು ಅವನದೇ ಆಗಿತ್ತು. ಅವನು ಅವಳನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿ, ಅವಳನ್ನು ಮತ್ತು ದಿಲ್-ಅರಾಮ್ನನ್ನು ಮದುವೆಯಾದನು ಮತ್ತು ತನ್ನ ನಾಲ್ಕು ಪತ್ನಿಯರೊಂದಿಗೆ ಸಂತೋಷದಿಂದ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದನು.

ರೂಪಾಂತರಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಓರಿಯಂಟಲಿಸ್ಟ್ ಗಾರ್ಸಿನ್ ಡಿ ಟಾಸ್ಸಿ ಸ್ವತಃ 1868 ರ ಪ್ರಕಟಣೆಯಲ್ಲಿ, ಕಥೆಯ ಕನಿಷ್ಠ ಆರು ಅನುವಾದಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ ಎಂದು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.1860 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾಷಾಂತರಿಸಿದ "ನೆಮ್ ಚಾಂದ್" ಅಥವಾ "ಪ್ರೇಮ್ ಚಾಂದ್" ಎಂಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬರಿಂದ ಒಂದು "ರೆವ್ಯೂ ಓರಿಯಂಟಲ್ ಎಟ್ ಅಮೆರಿಕೈನ್" ಎಂದು ಮತ್ತೊಂದು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಅನುವಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಸ್ಕ್ರೈವರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಅಲಿ ಬರೆದ ಕನಿಷ್ಠ ಎರಡು ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸೇರಿವೆ[೯][೧೦][೧೧][೧೨][೧೩]

ರೂಪಾಂತರಗಳು ಅರ್ಮೇನಿಯಾ, ತುರ್ಕಿಸ್ತಾನ್ ದಲ್ಲಿಯೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಒಂದನ್ನು ಹ್ಯಾಕ್ಸ್ಥೌಸೆನ್ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೮][೧೪]

ವಿದ್ವಾಂಸರು ಉಲ್ರಿಚ್ ಮಾರ್ಜೋಲ್ಫ್ [ಡಿ] ಮತ್ತು ರಿಚರ್ಡ್ ವ್ಯಾನ್ ಲೀವೆನ್ ಈ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕಥೆಯು ದಿ ಅರೇಬಿಯನ್ ನೈಟ್ಸ್ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿರುವ ದಿ ಸ್ಪ್ಲೆಂಡಿಡ್ ಟೇಲ್ ಆಫ್ ಪ್ರಿನ್ಸ್ ಡೈಮಂಡ್ ಮತ್ತು ದಿ ಟೆಂಡರ್ ಟೇಲ್ ಆಫ್ ಪ್ರಿನ್ಸ ಯಾಸಮಿನ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಿನ್ಸೆಸ್ ಆಲ್ಮಂಡ್ ಕಥೆಗೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ.[de]

ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಅಡಾಲ್ಫ್ ಡಿರ್ [ಡಿ] ವಾನ್ ಬಲಾಯ್ ಉಂಡ್ ವಾನ್ ಬೋಟಿ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಕಾಕೇಸಿಯನ್ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು.[de][೧೪][೧೫][೧೬]

ಜಾರ್ಜಿಯನ್ ರೂಪಾಂತರ ಗುಲಾಂಬರ ಮತ್ತು ಸುಲಾಂಬರದಲ್ಲಿ ರಾಜಕುಮಾರನನ್ನು ಅವನ ತಂದೆ ಗಡೀಪಾರು ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಮತ್ತು ಅವನ ಅಲೆದಾಡುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಿಗೂಢ ಆದರೆ ಸಹಾಯಕ ಹುಡುಗನನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದ ನಂತರ ಇಬ್ಬರೂ ನಗರವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ದಿನ ರಾಜಕುಮಾರನು ಹೊರಗೆ ಹೋಗಿ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಮೊನಚಾದ ತಲೆಗಳ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗೋಪುರವನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ. ರಾಜಕುಮಾರನು ಭೀಕರ ದೃಶ್ಯದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾನೆಃ ರಾಜಕುಮಾರಿಯು ಯಾವುದೇ ಸಂಭಾವ್ಯ ಪ್ರೇಮಿಗೆ ಒಂದು ಒಗಟನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾಳೆ, "ಗುಲಾಂಬರ ಮತ್ತು ಸುಲಾಂಬರ ಯಾರು?". ಗುಲಾಂಬರ ಮತ್ತು ಸುಲಾಂಬರಗಳು ಹೂವುಗಳ ಹೆಸರುಗಳು ಎಂದು ರಾಜಕುಮಾರನಿಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ. ಆದರೆ ಅವನಿಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಉತ್ತರಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೭]

ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ತನ್ನನ್ನು ಪೀಡಿಸುವವರಿಗೆ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಒಗಟುಗಳಿಂದ ಸವಾಲು ಹಾಕುವ ರಾಜಕುಮಾರಿಯ ಕಥೆಯು ತುರಾಂಡೋಟ್ನ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ, ಇದು ಒಗಟುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿದೆ..[೧೮]

ಪೌರಾಣಿಕ ಜೀವಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ವೀರ ರಾಜಕುಮಾರ ಮತ್ತು ಅದು ಅವರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯುಪಕಾರ ಮಾಡುವುದು ರೋಮನ್ ದಂತಕಥೆ ಆಂಡ್ರೋಕಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಿಂಹ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ.[೧೯]

ಏಂಜೆಲೋ ಡಿ ಗುಬರ್ನಾಟಿಸ್ ಗುಲಾಬಿ ಮತ್ತು ಕಥೆಯ ಸೈಪ್ರಸ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿ, ಸೈಪ್ರಸ್ ಪುರುಷ ರಾಜಕುಮಾರನ ಫಾಲಿಕ್ ಚಿಹ್ನೆ ಅಥವಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಮತ್ತು ಗುಲಾಬಿ ಸ್ತ್ರೀ ಪ್ರೀತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.[೨೦]

ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಈ ಕಥೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಸೇರಿವೆಃ ಗುಲ್ ಸನೋಬರ್ಗುಲ್ ಸನೋಬರ್ಗುಲ್ ಸನೋಬರ್ data-linkid="117" href="./Homi_Master" id="mwhA" rel="mw:WikiLink" title="Homi Master">ಹೋಮಿ ಮಾಸ್ಟರ್ ಅವರ 1928ರ ಮೂಕ ಚಿತ್ರ, ಗುಲ್ ಸನೋಬಾರ್ (ಹೋಮಿ ಮಾಸ್ಟರ್ ಅವರು ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ 1934ರ ಮರುನಿರ್ಮಿಸಿದ ಚಿತ್ರ, ಗುಲ್ಸೋನೋಬರ್ (ಆಸ್ಪಿ ಇರಾನಿ ಅವರು 1953ರ ಚಲನಚಿತ್ರ).

ಈ ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಭಾರತೀಯ ದೂರದರ್ಶನ ಸರಣಿ ಗುಲ್ ಸನೋಬರ್ ಅನ್ನು 2000 ರಲ್ಲಿ ಡಿಡಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿತು.

ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ತುರಾಂಡೊಟ್
  • ರಿವೆಂಜ್ ಕಥೆಗಳು

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ Lang, Andrew. The Brown Fairy Book. London; New York: Longmans, Greenpp. 1904. pp. 1-47.
  2. ↑ Malone, Kemp (1928). "Rose and Cypress". PMLA. 43 (2): 397–446. doi:10.2307/457631.
  3. ↑ Temple, Captain R. C. "Bibliography of Folk-Lore: Vernacular publications in the Panjab". In: The Folk-Lore Journal Volume 4. London: Folk-Lore Society. 1886. pp. 276-277.
  4. ↑ Garcin de Tassy, Joseph Héliodore. Allégories, récits poétiques et chants populaires (2e éd.), traduits de l'arabe, du persan, de l'hindoustani et du turc par M. Garcin de Tassy. Paris: Leroux. 1876. pp. 423-480.
  5. ↑ Benfey, Theodor. Orient und Occident, insbesondere in ihren gegenseitigen Beziehungen. Zweiter Band. Göttingen: Verlag der Dieterichschen Buchhandlung, 1864. pp. 91-97.
  6. ↑ Персидские народные сказки. Сост. М.-Н. О. Османов, предисл. Д. С. Комиссарова. М., Главная редакция восточной литературы издательства «Наука», 1987. p. 105 (footnote nr. 1).
  7. ↑ Gubernatis, Angelo de. La mythologie des plantes; ou, Les légendes du règne végétal. Tome Second. Paris, C. Reinwald. 1878. p. 318.
  8. ↑ ೮.೦ ೮.೧ Goldberg, Christine (1993). Turandot's Sisters: A Study of the Folktale AT 851. Garland Folklore Library. Vol. 7. New York: Garland. pp. 27–28, 92. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid <ref> tag; name "cg" defined multiple times with different content
  9. ↑ Garcin de Tassy, Joseph Héliodore. Les Auteurs hindoustanis et leurs ouvrages. Paris: Ernest Thorin. 1868. pp. 91-92.
  10. ↑ Garcin de Tassy, Joseph-Héliodore. Histoire de la littérature hindoui et hindoustani. Tome I: Biographie et Bibliographie. Paris: Printed under the auspices of the Oriental Translation. 1839. pp. 389-390.
  11. ↑ Temple, R. C. "Bibliography of Folk-Lore. Vernacular Publications in the Panjab." The Folk-Lore Journal 4, no. 4 (1886): 273-307. www.jstor.org/stable/1252855.
  12. ↑ Garcin de Tassy, Joseph Héliodore. "Gul-O-Sanaubar, Rose et cyprès, conte traduit de l'Indoustani". In: Revue orientale et américaine. Quatriême Année, N° 38-39. Paris: Editorial: P., Société d'Ethnographie. 1861. pp. 69-130.
  13. ↑ Garcin de Tassy, Joseph-Héliodore. Histoire de la littérature hindoui et hindoustani. Tome I: Biographie et Bibliographie. Paris: Printed under the auspices of the Oriental Translation. 1839. pp. 43-44.
  14. ↑ ೧೪.೦ ೧೪.೧ Lecoy, Félix (1988). Mélanges de philologie et de littérature romanes. Librairie Droz. p. 514.
  15. ↑ Dirr, Adolf. Kaukasische märchen. Jena: Verlegt bei Eugen Diederichs. 1920. pp. 71-80.
  16. ↑ Lecoy, Félix (1955). "Un épisode du Protheselaus et le conte du mari trompé". Romania. 76 (304): 504-505 (footnote nr. 1). doi:10.3406/roma.1955.3478.
  17. ↑ Wardrop, Marjory Scott. Georgian folk tales. London: D. Nutt. 1894. pp. 42-49.
  18. ↑ Goldberg, Christine. Turandot's Sisters: A Study of the Folktale AT 851. Garland Folklore Library, 7. New York and London: Routledge 2019. [New York: Garland, 1993]. pp. 27–28.
  19. ↑ Brodeur, Arthur Gilchrist. "The Grateful Lion." PMLA 39, no. 3 (1924): 485-524. doi:10.2307/457117.
  20. ↑ Gubernatis, Angelo de. La mythologie des plantes; ou, Les légendes du règne végétal. Tome Second. Paris, C. Reinwald. 1878. pp. 115-121 and 317-319.


ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಗೋಲ್ಡ್ಬರ್ಗ್, ಕ್ರಿಸ್ಟಿನ್. ಟುರಾಂಡೋಟ್ ಸಿಸ್ಟರ್ಸ್ಃ ಎ ಸ್ಟಡಿ ಆಫ್ ದಿ ಫೋಕ್ಟೇಲ್ 851. ಹಾರಂ ಜಾನಪದ ಗ್ರಂಥಾಲಯ, 7. ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಲಂಡನ್ಃ ರೂಟ್ಲೆಡ್ಜ್ 2019. [ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ಃ ಗಾರ್ಲ್ಯಾಂಡ್, 1993].
  • ಕ್ರಾಪೆ, ಎ. ಹ್ಯಾಗರ್ಟಿ. "ಆರ್ಥರ್ ಮತ್ತು ಗೋರ್ಲಾಗನ್". ಸ್ಪೆಕ್ಯುಲಮ್ 8, ಸಂಖ್ಯೆ 2 (1933). doi: 10.2307/2846751.
  • ಲೆಕೊಯ್, ಫೆಲಿಕ್ಸ್. "ಒಂದು ಪ್ರಸಂಗವು ಮೊದಲನೆಯದು ಮತ್ತು ಎರಡನೇಯದು. In: ರೊಮೇನಿಯಾ, ಟೊಮೆ 76 ° 304,1955. pp. 477-518.  [DOI: https://doi.org/10.3406/roma.1955.3478 www.persee.fr/doc/roma_0035-8029_1955_num_76_304_3478
  • ಪೆರ್ರಿನ್, ಜೆ. ಎಂ. "ಎಲ್ 'ಅಫ್ಘಾನ್, ಉಪಭಾಷೆ ಇಂಡೋ-ಆರಿಯನ್ ಪಾರ್ಲೆ ಔ ತುರ್ಕಿಸ್ತಾನ್ (ಎ ಪ್ರೊಪೊಸ್ ಡಿ' ಉನ್ ಲಿವರ್ ರೆಸೆಂಟ್ ಡಿ ಐ. ಎಂ. ಒರಾನ್ಸ್ಕಿ"). In: ಫ್ರೆಂಚ್ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಕಟಣೆ. ಟೋಮ್ 52 °1,1964. pp. 173–181.  [DOI: https://doi.org/10.3406/befeo.1964.1594 www.persee.fr/doc/befeo_0336-1519_1964_num_52_1_1594
  • ಪಿಯೆರರ್ಸ್ ಯೂನಿವರ್ಸಲ್-ಲೆಕ್ಸಿಕಾನ್, ಬ್ಯಾಂಡ್ 8. ಆಲ್ಟೆನ್ಬರ್ಗ್. 1859. pp. 387–391 

ಮುಂದೆ ಓದಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಸ್ಕ್ಯೂಬ್, ಹೆರಾಲ್ಡ್. ಶಾಡೋಸ್ಃ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಆಳವಾದದ್ದು. ಸಮಾನಾಂತರ ಮುದ್ರಣಾಲಯ/ವಿಸ್ಕಾನ್ಸಿನ್-ಮ್ಯಾಡಿಸನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳು. 2009. pp. 165–170.    ಐಎಸ್ಬಿಎನ್ 978-1-893311-86-2