ಅರಭಿ
| ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ | |
|---|---|
| ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು | |
| ಸಂಗೀತ ರಚನೆಗಳು | |
| ಸಂಗೀತೋಪಕರಣಗಳು | |
|
ಮಾಧುರ್ಯ: ಸರಸ್ವತಿ ವೀಣೆ • ವೇಣು • ಪಿಟೀಲು • ಚಿತ್ರ ವೀಣ • ನಾದಸ್ವರ • ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ತಾಳ: ಮೃದಂಗ • ಘಟಂ • ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ • ಕಂಜೀರ • ತವಿಲ್ ಝೇಂಕಾರ: ತಂಬೂರ • ಶ್ರುತಿ ಪಟ್ಟಿಗೆ | |
| ಸಂಗೀತಕಾರರು | |
ಆರಭಿ ಅಥವಾ ಆರಭಿ (ಆರಾಭಿ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ -ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ರಾಗ ಇದು ಜನ್ಯ ರಾಗವಾಗಿದೆ ಇದರ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗ ( ಇದನ್ನು ಜನಕ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಶಂಕರಾಭರಣಂ, ೭೨ ಮೇಳಕರ್ತ ರಾಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ೨೯ ನೇಯದ್ದು. ಇದು ಪೆಂಟಾಟೋನಿಕ್ ಸ್ಕೇಲ್ ಶುದ್ಧ ಸಾವೇರಿ (ಅಥವಾ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ದುರ್ಗಾ ) ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಗ ಪ್ರಮಾಣದ ಶಂಕರಾಭರಣಂಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.
ಅರಭಿ ಎಂಬುದು ಕ್ರಿ.ಶ.೭ನೆ ಶತಮಾನದಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನ. ಇದನ್ನು ತಮಿಳು ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಪಜಂತಕ್ಕಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]</link> . ವೀರರಸ (ಶೌರ್ಯ) ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರವಾದ ರಾಗ, ಆರಭಿಯು ಐದು ಘನ ರಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಅದು ವೀಣೆಯಲ್ಲಿ ಥಾನಮ್ ನುಡಿಸಿದಾಗ ವಿಶೇಷ ತೇಜಸ್ಸಿನಿಂದ ಹೊಳೆಯುತ್ತದೆ. [೧]
ರಚನೆ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಇದರ ಆರೋಹಣ-ಅವರೋಹಣ ರಚನೆಯು ಇಂತಿದೆ. (ಕೆಳಗಿನ ಸಂಕೇತಗಳು ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳ ವಿವರಗಳಿಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ನೋಡಿ):
- ಆರೋಹಣ: ಸ ರಿ೨ ಮ೧ ಪ ದ೨ ಸ
- ಅವರೋಹಣ: ಸ ನಿ೨ ದ೨ ಪ ಮ೧ ಗ೩ ರಿ೨ ಸ
ಆರಭಿ ರಾಗವು ಔಡವ-ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಗ ಅಂದರೆ, ಆರೋಹಣದಲ್ಲಿ 5 ಸ್ವರಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ (ಆದ್ದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಔದವ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಏಳುಸ್ವರಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ (ಆದ್ದರಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ).
ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಗಮಕಗಳು ಮತ್ತು ಆವರ್ತನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿಲ್ಲದ ರಾಗವಾಗಿದ್ದು, ಬದಲಿಗೆ ಚಪ್ಪಟೆಯಾದ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಸ್ವರ "ಗ" ಯಾವಾಗಲೂ "ಮ" ಗೆ ಬಹಳ ಹತ್ತಿರ ಬರುತ್ತದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ನಾವು "ಮ ಗ ರಿ" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಹಾಡಿದಾಗ ಅದು "ಮ ಮ ರಿ" ಎಂದು ಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತೆಯೇ ಸ್ವರ "ನಿ" ಯಾವಾಗಲೂ ಸ್ವರ "ಸ" ಗೆ ಬಹಳ ಹತ್ತಿರ ಬರುತ್ತದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ನಾವು "ಸ ನಿ ದ" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಹಾಡಿದಾಗ ಅದು "ಸ ಸ ದ" ಎಂದು ಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ.[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]</link>
ಇದಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾದ ರಾಗವೆಂದರೆ ದೇವಗಾಂಧಾರಿ . ಅರಭಿಯನ್ನು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿಸುವ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳಿವೆ (ಆದರೂ ಇಬ್ಬರೂ ಒಂದೇ ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ
- ಅರಭಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ವರ "ಗ" "ಮ" ಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿದೆ ಆದರೆ ದೇವಗಾಂಧಾರಿಯಲ್ಲಿ ಅದು ಒಂದೇ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.
- ಸ್ವರ "ರಿ" ಅರಭಿಯಲ್ಲಿ ಏರಿಳಿತವಾಗದೆ ದೇವಗಾಂಧಾರಿಯಲ್ಲಿ "ಅಸೈವು" ಎಂದು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
- "ಪ ಮ ದ ಸಾ" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಅರಭಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಡಬಾರದು, ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ದೇವಗಾಂಧಾರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿದೆ.
- ದೇವಗಾಂಧಾರಿಯನ್ನು ಗಮಕಗಳು ಮತ್ತು ವಿಲಂಬಿತ ಕಲಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ (ಉದ್ದನೆಯ ಸ್ವರ ಬಳಕೆಗಳು) [೨]
- ದೇವಗಾಂಧಾರಿಯನ್ನು ದೀರ್ಘ ಗಾಂಧಾರ (ಉದ್ದವಾದ G3) ನೊಂದಿಗೆ ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ [೨]
ಆರಭಿ ರಾಗವು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಗಮಕಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬ್ರಿಗಸ್‌ನಲ್ಲಿ (ವೇಗದ ಗತಿಯ ಸ್ವರ ಬಳಕೆಗಳು) ಸೃಜನಶೀಲತೆಗೆ ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸಂತ ತ್ಯಾಗರಾಜರ ಪಂಚರತ್ನ ಕೃತಿಗಳ (ಐದು ರತ್ನಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು), ಸಧಿಂಚನೆ ("ಸಮಯಾನಿಕಿ ತಗು ಮಾತಲದೇನೆ" ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಆರಭಿ ರಾಗದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ತ್ಯಾಗರಾಜರು ಚರಣಂನಲ್ಲಿ "ಸ ಸ ದ" ದಂತಹ ಪದಗುಚ್ಛಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಾವು ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬಹುದು ಆದರೆ "ಸ ನಿ ದ" ನಂತಹ ಪದಗುಚ್ಛಗಳಿವೆ.
ಅರಭಿಗೆ ಹೊಂದಿಸಲಾದ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.
| Type | Composition | Composer | talam |
|---|---|---|---|
| Varnam | Sarasija Mukhiro | Pallavi Doraiswamy Iyer | Adi |
| Varnam | Annamae aravaa | Tiger Varadachariar | Adi |
| Varnam | Amba Gauri | Irayimman Thampi | Adi |
| Kriti | Adidano Ranga (2nd Navaratna Malike) | Purandara Dasa | Adi |
| Kriti | Lalisidalu Magana | Purandara Dasa | Adi |
| Kriti | Dangurava Sari | Purandara Dasa | Adi |
| Kriti | Gubbiyalo Gubbiyalo | Vadiraja Tirtha | Adi |
| Kriti | Neela Lohita Damaruga | Jagannatha Dasa | Adi |
| Kriti | Mantralayadolu Rajipa | Kamalesha Vittala Dasu | Adi |
| Kriti | Dachuko Nee Padalaku | Annamacharya | Adi |
| Kriti | Saadinchane O Manasa (3rd Pancharatnam) | Thyagaraja | Adi |
| Kriti | Chaala kallalaadu | Thyagaraja | Adi |
| Kriti | O Rajeevaksha | Thyagaraja | Chapu |
| Kriti | Joothamurare | Thyagaraja | Rupakam |
| Kriti | Nada sudha rasa | Thyagaraja | Rupakam |
| Kriti | Patiki Mangala | Thyagaraja | Adi |
| Kriti | Sundari Ninnu Varnimpa | Thyagaraja | Misra Chapu |
| Kriti | Pranavakaram Siddhi Vinayakam | Ootukadu Venkata Kavi | Adi |
| Kriti | Sakala Loka Nayike Twam Eva Sharanam | Ootukadu Venkata Kavi | Adi |
| Kriti | Ganarajena rakshitoham | Muthuswamy Dikshitar | Misra Chapu |
| Kriti | Shri Saraswati namostute | Muthuswami Dikshitar | Rupakam |
| Kriti | Shwetaranyeshwaram | Muthuswami Dikshitar | Adi |
| Kriti | Adipurishwaram | Muthuswami Dikshitar | Adi |
| Kriti | Marakoti koti lavanya | Muthuswami Dikshitar | Jhampa |
| Kriti | Gowrishaya Namaste | Muthuswami Dikshitar | Triputa |
| Kriti | Palayashumam Paradevate | Syama Sastri | Triputa |
| Kriti | Paahi Parvata Nandini (Navarathri krithi-9th day) | Swathi Thirunal | Adi |
| Kriti | Vande Maheshwaram | Swathi Thirunal | Misra Chapu |
| Kriti | Narasimha Mamava | Swathi Thirunal | Khanda Chapu |
| Kriti | Shri Ramana Vibho | Swathi Thirunal | Aadi |
| Kriti | Madhu kaitabha | Muthiah Bhagavathar | Adi |
| Kriti | Rave Puruhutikamba | Maddirala Venkataraya Kavi | Misra Chapu |
| Kriti | Maravanu ne ninnu | G. N. Balasubramaniam | Rupakam |
| Kriti | Durga Lakshmi Saraswati | Papanasam Sivan | Adi |
| Kriti | Nilakantha Nityananda | Nilakanta Sivan | Adi |
| Kriti | Sri Sakala Ganadhipa | Dr M. Balamuralikrishna | Adi |
| Kriti | Mahadeva Sutam | Dr. M. Balamuralikrishna | Adi |
| Kriti | Maha Balavanta Shri Hanumanta | Kalyani Varadarajan | Adi |
ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಡುಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]| ಹಾಡು | ಚಲನಚಿತ್ರ | ಸಂಯೋಜಕ | ಗಾಯಕ |
|---|---|---|---|
| ಇಂದ್ರು ನಮತುಲ್ಲಮೆ ಪೊಂಗುಂ | ತಂಗ ಪಧುಮಾಯಿ | ವಿಶ್ವನಾಥನ್-ರಾಮಮೂರ್ತಿ | ಟಿಎಂ ಸೌಂದರರಾಜನ್, ಜಿಕ್ಕಿ |
| ಬೃಂದಾವನಮುಂ ನಂದಕುಮಾರನುಂ (ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಗಾಂಧಾರಂನೊಂದಿಗೆ ದೇವಗಾಂಧಾರಿಯ ಛಾಯೆಗಳು) | ಮಿಸ್ಸಿಯಮ್ಮ | ಎಸ್.ರಾಜೇಶ್ವರ ರಾವ್ | ಎ.ಎಂ.ರಾಜ, ಪಿ. ಸುಶೀಲ |
| ಯೆರಿ ಕರಿಯಿಂ ಮೇಲೆ | ಮುದಲಾಲಿ | ಕೆ ವಿ ಮಹದೇವನ್ | ಟಿಎಂ ಸೌಂದರರಾಜನ್ |
| ಕಾವೇರಿ ಪಾಯುಂ(ಪಲ್ಲವಿ, ಅನುಪಲ್ಲವಿ ಮಾತ್ರ) | ಮರಗತಮ್ | ಎಸ್ ಎಂ ಸುಬ್ಬಯ್ಯ ನಾಯ್ಡು | |
| ಕಣ್ಣಿ ಪಾರುವಂ ಅವಲ್ | ಇಂದಿರಾ ಎನ್ ಸೆಲ್ವಂ | ಸಿ.ಎನ್.ಪಾಂಡುರಂಗನ್ & ಎಚ್.ಆರ್.ಪದ್ಮನಾಭ ಶಾಸ್ತ್ರಿ | ಪಿಬಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್, ಸೂಲಂಗಳಂ ರಾಜಲಕ್ಷ್ಮಿ |
| ತೆಂದ್ರಲಿಲ್ ಆಡಿದುಂ | ಮಧುರೈಯೈ ಮೀಟ್ಟ ಸುಂದರಪಾಂಡಿಯನ್ | ಎಂಎಸ್ ವಿಶ್ವನಾಥನ್ | ಕೆಜೆ ಯೇಸುದಾಸ್, ವಾಣಿ ಜೈರಾಮ್ |
| ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ(ರಾಗಮಾಲಿಕಾ) | ಮೀನಾಕ್ಷಿ ತಿರುವಿಳಯದಾಳ್ | ||
| ಮಂಥಾರ ಮಲಾರೆ | ನಾನ್ ಅವನಿಲ್ಲೈ | ಪಿ.ಜಯಚಂದ್ರನ್, ಎಲ್.ಆರ್.ಈಶ್ವರಿ | |
| ಸಂತಕವಿಗಳು | ಮೆಟ್ಟಿ | ಇಳಯರಾಜ | ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದಂ |
| ಆಸೆ ಕಿಲಿಯೇ | ತಂಬಿಕ್ಕು ಎಂಥಾ ಊರು | ಮಲೇಷ್ಯಾ ವಾಸುದೇವನ್ | |
| ಮಧುರೈ ವಾಝುಮ್ | ಪುದುಪಟ್ಟಿ ಪೊನ್ನುತಾಯಿ | ಉನ್ನಿ ಮೆನನ್, ಎಸ್. ಜಾನಕಿ | |
| ಮನ್ನವನೇ ಮನ್ನವನೇ | ತಂತು ವಿಟ್ಟೆನ್ ಎನ್ನೈ | ಎಸ್.ಪಿ.ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ, ಎಸ್.ಜಾನಕಿ | |
| ಸಂಧಾನಂ ಎನ್ನಂ | ಆಟಂ ಪಾತಂ ಕೊಂಡಾಟಂ | ಗಂಗೈ ಅಮರನ್ | ಮನೋ, ದೀಪನ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ |
| ಕಲೈ ಅರುಂಬಿ | ಕನ ಕಂಡೆನ್ | ವಿದ್ಯಾಸಾಗರ್ | ಶ್ರೀನಿವಾಸ್, ಕಲ್ಯಾಣಿ ನಾಯರ್ |
| ವಿದಿಯಾ ವಿದಿಯಾ | ಸಮುದ್ರಂ | ಸಬೇಶ್–ಮುರಳಿ | ಉದಿತ್ ನಾರಾಯಣ್, ಸಾಧನಾ ಸರ್ಗಮ್ |
| ರೈಲಿನ್ ಪಥಯಿಲ್ | ಅಪ್ಪಾವಿ | ಜೋಶುವಾ ಶ್ರೀಧರ್ | ಹರಿಹರನ್, ಶ್ರೇಯಾ ಘೋಷಾಲ್ |
ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಗೀತೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]| ಹಾಡು | ಟಿವಿ ಸೀರಿಯಲ್ | ಸಂಯೋಜಕ | ಗಾಯಕ |
|---|---|---|---|
| ಆಡುಗಿರನ್ ಕಣ್ಣನ್ | ಅದುಗಿರನ್ ಕಣ್ಣನ್ | ಸಿ.ಸತ್ಯ | ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ |
ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "#19-Arabhi – The Raga with a Pleasing and Haunting Melody". ANURADHA MAHESH (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2012-12-17. Retrieved 2021-08-30.
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ Ragas in Carnatic music by Dr. S. Bhagyalekshmy, Pub. 1990, CBH Publications