ಎಡಮುರಿ ಗಿಡ

ಎಡಮುರಿ ಗಿಡದ ಹೂವು isora
ಹೂವು
Scientific classification e
Unrecognized taxon (fix): ಎಡಮುರಿ ಗಿಡದ ಹೂವು
ಪ್ರಜಾತಿ:
ಎ. isora
Binomial name
ಎಡಮುರಿ isora
Synonyms[೧]
  • Helicteres baruensis var. ovata DC.
  • Helicteres chrysocalyx Miq. ex Mast.
  • Helicteres corylifolia Buch.-Ham. ex Dillwyn
  • Helicteres grewiaefolia DC.
  • Helicteres isora var. glabrescens Mast.
  • Helicteres isora var. microphylla Hassk.
  • Helicteres isora var. tomentosa Mast.
  • Helicteres macrophylla Wight ex Wight & Arnold
  • Helicteres ovata var. fructus-regis Lam.
  • Helicteres ovata var. isora-murri Lam.
  • Helicteres roxburghii G. Don
  • Helicteres versicolor Hassk.
  • Isora corylifolia Schott & Endl.
  • Isora grewiaefolia (DC.) Schott & Endl.
  • Isora versicolor Hassk.
  • Ixora versicolor Hassk.

ಎಡಮುರಿ ಗಿಡಅಥವಾ ಭಾರತೀಯ ತಿರುಪು ಮರ ಎಂದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹೆಲಿಕ್ಟೆರಸ್ ಐಸೋರಾ, ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಓಷಿಯಾನಿಯಾಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಸಣ್ಣ ಮರ ಅಥವಾ ದೊಡ್ಡ ಪೊದೆಸಸ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಾಲ್ವೇಸಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆಯಾದರೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆಇದನ್ನು ಸ್ಟರ್ಕ್ಯುಲಿಯೇಸಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲೂ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೨][೩] ಕೆಂಪು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸೂರಕ್ಕಿಗಳು, ಚಿಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೈಮೆನೊಪ್ಟೆರಾಗಳು ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ಮಾಡುತ್ತವೆ.[೪][೫][೬] ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ತೊಗಟೆಯ ನಾರುಗಳನ್ನು ಹಗ್ಗ ಮತ್ತು ಚೀಲಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಆದಾಗ್ಯೂ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಮರವನ್ನು ಜಾನಪದ ಔಷಧದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಬೇರುಗಳಿಗಾಗಿ ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.[೭]

ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರುಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಸಂಸ್ಕೃತ-ಆವರ್ತನಿ, ಆವರ್ತಫಲ
  • ಹಿಂದಿ-ಮಾರೊರ್ಫಾಲಿ (ಮಾರೋಡ್ ಫ್ಲೀ) ಭೇಂಡು, ಜೊಂಕ್ಫಾಲ್
  • ಇಂಗ್ಲಿಷ್-ಭಾರತೀಯ ತಿರುಪು ಮರ, ಪೂರ್ವ ಭಾರತೀಯ ತಿರುಪು ಮರದ, ಜಿಂಕೆಯ ಕೊಂಬು
  • ಮರಾಠಿ-ಕೇವಾಡ್, ಮುರಾದ್ಶೆಂಗ್ (ಮುರುಡ್ ಶಾಂಗ್)
  • ಬಂಗಾಳಿ-ಅಂತಮೊರಾ
  • ಗುಜರಾತಿ-ಮರಾಡಾಶಿಂಗ್
  • ಕನ್ನಡ-ಎಡಮುರಿ
  • ತಮಿಳು-ವಲಂಪುರಿ
  • ತೆಲುಗು-ವಲಂಬಿರಿ (ವಲನ್ಬೀರಿ) ವಡಂಬಿರಿ (ವಂಡನ್ಬೀರಿ
  • ಮಲಯಾಳಂ-ಇಡಂಪಿರಿ ವಲಂಪಿರಿ (நீங்கள் வலம்பிரி |ഇടംപിരി வல்மிரி)
  • ಥಾಯ್-ಶಾಮುನ್ಪ್ರಾ ಪೈ ಕಾ ಬಿಡ್
  • ಸಿಂಹಳ-ಲಿನಿಯ [೮]

ಇತರ ಸ್ಥಳೀಯ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಚ್ರಾ, ಮುದ್ಮುಡಿಕಾ, ಕುರ್ಕುರ್ಬಿಚಾ, ಸಿಂಕ್ರಿ, ವಾಲುಂಬರಿ, ಯೆಡಮುರಿ, ಪಿತಾ ಬರಂದಾ, ಬಾಲಂಪರಿ, ಗುವದರ, ಪೆಡಮುರಿ, ಇಶ್ವರ್ಮುರಿ, ಮುರ್ಮುರಿಯಾ ಮತ್ತು ವುರ್ಕಾಟೀ ಸೇರಿವೆ.[೩][೯][೫][೧೦][೬] ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಜಾವಾ ಬುವಾ ಕಯು ಉಲೆಸ್ ಅಥವಾ ಉಲೆಟ್-ಉಲೆಟ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೧] ಒಡಿಯಾಃ ಮೋದಿ ಮೋದಿಕಾ

ವಿವರಣೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಚ್. ಐಸೋರಾ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಮರ ಅಥವಾ ದೊಡ್ಡ ಪೊದೆಸಸ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಐದರಿಂದ ಎಂಟು ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರವಿದೆ. ಇದು ಬೂದು ತೊಗಟೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ, ಕೂದಲುಳ್ಳ, ಅಂಡಾಕಾರದ ಎಲೆಗಳು ಸಿರೆಟ್ ಅಂಚುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹೂವುಗಳು ಇಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಂಪು ಅಥವಾ ಕಿತ್ತಳೆ-ಕೆಂಪು, ಮತ್ತು ಅದರ ಹಣ್ಣುಗಳು , ಕಂದು ಅಥವಾ ಬೂದು, ಒಣಗಿದಾಗ ತಿರುಚಿ ಅದರ ಮೊನಚಾದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಕ್ರೂನೊಂದಿಗೆ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಸಸ್ಯದ ಬೀಜಗಳು ಹೊಳಪಾಗಿ ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ಕಂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸರಿಸುಮಾರು ರೋಂಬಾಯ್ಡ್ ಮತ್ತು ಆಯತಾಕಾರದ ಅಥವಾ ತ್ರಿಕೋನ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. [೩] [೫] [೧೦] [೬] ಹೂವಿನ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಜಂಗಲ್ ಬ್ಯಾಬ್ಲರ್, ಗೋಲ್ಡನ್-ಫ್ರಂಟ್ಡ್ ಲೀಫ್ಬರ್ಡ್, ಬೂದಿ ಡ್ರೊಂಗೊ ಮತ್ತು ಬಿಳಿ-ಹೊಟ್ಟೆಯ ಡ್ರೊಂಗೊ ಸೇರಿವೆ. [೧೨]

ವಿತರಣೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಡಮುರಿ ಗಿಡ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಏಷ್ಯಾದ ಸಸ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ನೇಪಾಳ, ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಲಂಕಾದಾದ್ಯಂತ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಆದರೂ, ಇದು ಬೆಟ್ಟದ ಇಳಿಜಾರುಗಳಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾರತದ ಒಣ ಪತನಶೀಲ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಲಯ ಪೆನಿನ್ಸುಲಾ, ಜಾವಾ, [೧೧] ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. [೩] [೫] [೧೦]

ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಚ್. ಐಸೋರಾದ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಭಾರತದಿಂದ ೧೯ ದೇಶಗಳಿಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರ ೩೬ ತಿಂಗಳ ಮೌಲ್ಯ US$ 274,055. ಫಾರ್ಮ್ ಗೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೊಯ್ಲುಗಾರರು ಪ್ರತಿ ಕೆಜಿಗೆ 0.3 US$ ಅನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಅದನ್ನು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ 2 US$ ಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಬಹುದು. [೭]

ಔಷಧೀಯ ಮೌಲ್ಯ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಎಚ್. ಐಸೊರಾದ ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಬೇರುಗಳನ್ನು ಏಷ್ಯಾ, ಇರಾಕ್ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವು ಜಠರಗರುಳಿನ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳು, ಮಧುಮೇಹ, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಮತ್ತು ಸೋಂಕುಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.[೩][೫][೭] ಈ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ತನಿಖೆಗಳು ನಡೆದಿಲ್ಲವೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಹಣ್ಣುಗಳ ಸಾರಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಕೋಶಗಳು ಕಡಿಮೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬದುಕುಳಿಯುತ್ತವೆ ಎಂದು ದೃಢಪಡಿಸಿವೆ.[೧೩][೧೪][೧೫] ಮೂಲಗಳ ಸಾರಗಳು ಮಧುಮೇಹದ ಇಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ.[೧೬][೧೭]

  • Dried fruits of H. isora
    ಎಚ್. ಐಸೋರಾದಒಣಗಿದ ಹಣ್ಣುಗಳು
  • Fruits of H. isora at Kambalakonda Wildlife Sanctuary, Visakhapatnam
    ವಿಶಾಖಪಟ್ಟಣನ್ನ ಕಂಬಲಕೊಂಡ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿಎಚ್. ಇಸೋರಾದಹಣ್ಣುಗಳು
  • Dried, ruptured fruits of H. isora (with centimetre scale)
    ಎಚ್. ಐಸೋರಾದಒಣಗಿದ, ಛಿದ್ರಗೊಂಡ ಹಣ್ಣುಗಳು (ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್ ಮಾಪಕದೊಂದಿಗೆ)
  • flower
    ಹೂವು
  • flowers
    ಹೂವುಗಳು

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ "Helicteres isora L. — the Plant List".
  2. ↑ Hinsley, S.R. (2006). "Classification of Malvaceae: Overview". malvaceae.info. Retrieved 2019-07-17.
  3. ↑ ೩.೦ ೩.೧ ೩.೨ ೩.೩ ೩.೪ Warrier, P. K., Nambiar, V. P. K., & Ramankutty, C. (1994).
  4. ↑ Atluri, J. B., Rao, S. P. and Reddi, C. S. (2000). "Pollination ecology of Helicteres isora Linn. (Sterculiaceae)" (PDF). Curr. Sci. 78: 713–718.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  5. ↑ ೫.೦ ೫.೧ ೫.೨ ೫.೩ ೫.೪ Ahuja BS.
  6. ↑ ೬.೦ ೬.೧ ೬.೨ Trivedi PC, Ethanobotany,2002; Sur, RR and Halder AC; 146-168
  7. ↑ ೭.೦ ೭.೧ ೭.೨ Cunningham, A.B.; Ingram, W.; Brinckmann, J.A.; Nesbitt, M. (2018). "Twists, turns and trade: A new look at the Indian Screw tree ( Helicteres isora )". Journal of Ethnopharmacology (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 225: 128–135. doi:10.1016/j.jep.2018.06.032. PMID 29944892.
  8. ↑ "Ayurvedic Plants of Sri Lanka: Plants Details".
  9. ↑ Warrier, P. K. (1993). Indian Medicinal Plants: A Compendium of 500 Species. ISBN 9788125003021.
  10. ↑ ೧೦.೦ ೧೦.೧ ೧೦.೨ Kirtikar KR, Basu BD.
  11. ↑ ೧೧.೦ ೧೧.೧ Satake, T., Kamiya, K., Saiki, Y., Hama, T., Fujimoto, Y., Kitanaka, S., ...
  12. ↑ V, Santharam (25 Feb 1996). "Visitation Patterns of birds and butterflies at Helicteres isora Linn. (Sterculiaceae) clump" (PDF). Current Science. 70: 316–319.
  13. ↑ Raaman, N., & Balasubramanian, K.(2012) Antioxidant and anticancer activity of Helicteres isora dried fruit solvent extracts.
  14. ↑ Pradhan, Madhulika (2008). "In-vitro cytoprotection". Research Journal of Pharmacy and Technology. 1: 450–452.
  15. ↑ Shiram, V (2010). "Antibacterial and antiplasmid activities of Helicteres isora L.". Indian Journal of Medical Research. 132: 94–99.
  16. ↑ Venkatesh, Sama; Madhava Reddy, B.; Dayanand Reddy, G.; Mullangi, Ramesh; Lakshman, M. (2010). "Antihyperglycemic and hypolipidemic effects of Helicteres isora roots in alloxan-induced diabetic rats: a possible mechanism of action". Journal of Natural Medicines (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 64 (3): 295–304. doi:10.1007/s11418-010-0406-9. ISSN 1340-3443. PMID 20238178.
  17. ↑ Venkatesh, Sama; Dayanand Reddy, G.; Reddy, Y.S.R.; Sathyavathy, D.; Madhava Reddy, B. (2004). "Effect of Helicteres isora root extracts on glucose tolerance in glucose-induced hyperglycemic rats". Fitoterapia (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 75 (3–4): 364–367. doi:10.1016/j.fitote.2003.12.025. PMID 15158996.