ಕದಂಬ ಲಿಪಿ

ಕದಂಬ ಲಿಪಿ
ಲಿಪಿ ವಿಧ	ಅಬುಗಿದ
ಕಾಲಮಾನ	4–7th century CE[೧]
ಬರವಣಿಗೆಯ ದಿಕ್ಕು	Left-to-right
ಭಾಷೆಗಳು	Kannada Telugu Sanskrit Konkani
ಸಂಬಂದಿತ ಲಿಪಿಗಳು
ಪೋಷಕ ಬರಹ ವಿಧಗಳು	Egyptian hieroglyphs Proto-Sinaitic Phoenician Aramaic Brahmi ಕದಂಬ ಲಿಪಿ
ಉತ್ಪತಿತ ಬರಹ ವಿಧಗಳು	Kannada-Telugu alphabet, Goykanadi,[೨] Pyu script[೩]
This article contains phonetic transcriptions in the International Phonetic Alphabet (IPA). For an introductory guide on IPA symbols, see Help:IPA. For the distinction between [ ], / / and ⟨ ⟩, see IPA § Brackets and transcription delimiters.

ಕದಂಬ ಲಿಪಿಯು ಕನ್ನಡವನ್ನು ಬರೆಯಲು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದ ಮೊದಲ ಬರವಣಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅದನ್ನು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬರೆಯಲು ಅಳವಡಿಸಲಾಯಿತು.^[೪] ಕದಂಬ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಪೂರ್ವ-ಹಳೆಯ-ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಲಿಪಿಯ ದಕ್ಷಿಣದ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಕದಂಬ ಲಿಪಿಯು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಯುಗ ೫ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಇದು ಇತರ ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ರೂಪಾಂತರಗಳಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಯಿತು ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಯುಗ ೧೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಕನ್ನಡ-ತೆಲುಗು ವರ್ಣಮಾಲೆಯಾಗಿ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಬರೆಯಲು ಬಳಸಲಾಯಿತು.^[೫] ಇದು ಸಿಂಹಳ ಲಿಪಿಗೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

Kadamba coinage

ಕದಂಬ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ "ಶ್ರೀ ಮನರಾಶಿ" ಎಂಬ ಕದಂಬ ರಾಜನ ನಾಣ್ಯ

Sri manarashi written in Kadamba script on Kadamba coin

Coin of the Kadambas written in Kadamba script as sri dosharashi and other side Shri shashankaha

Sri dosharashi written in Kadamba script on Kadamba coin

ದಂಬ ರಾಜವಂಶದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ (325-550), ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಬದಲಾವಣೆಯು ಕದಂಬ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಅಕ್ಷರಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ದುಂಡಾಗಿದ್ದವು. (ಕ್ರಿ.ಶ. 325 ರಿಂದ 1000) ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಗಂಗಾ ರಾಜವಂಶದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ (ಗಂಗಾ ಲಿಪಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ) ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ತಾಮ್ರ ಫಲಕದ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. 6 ರಿಂದ 10 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಬಾದಾಮಿಯ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ 500-1000 ^[೬] ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತೆಲುಗು-ಕನ್ನಡ ವರ್ಣಮಾಲೆಯು ಸ್ಥಿರವಾಯಿತು. ^{[ ಉಲ್ಲೇಖದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ]}

ಕದಂಬ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನಗಳು

೧೦ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಕನ್ನಡ-ತೆಲುಗು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆ

ಎಡಕ್ಕಲ್ (ಉತ್ತರ ಕೇರಳ) ನ ಕದಂಬ ವಿಷ್ಣುವರ್ಮನನ (ಸುಮಾರು ೫ ನೇ-೬ ನೇ ಶತಮಾನ) ಪ್ರಾಕೃತ ಗ್ರಂಥ ಶಾಸನ

• ೨೦ ಅಡಿ ಉದ್ದದ ಕಲ್ಲಿನ ಕಂಬದ ಮೇಲೆ ಕದಂಬ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಗುಡ್ನಾಪುರ ಶಾಸನ.^[೭]
• ಕದಂಬ (ಪೂರ್ವ-ಚಾಲುಕ್ಯ) ಲಿಪಿ, ಕದಂಬ-ಪಲ್ಲವ ಲಿಪಿ, ಕನ್ನಡ-ತೆಲುಗು ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿನ ತಾಮ್ರದ ಶಾಸನಗಳು ಚೆನ್ನೈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿವೆ ^[೮]
• ಹಲ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನ
• ತಾಳಗುಂದ ಕಂಬದ ಶಾಸನ ^[೯]

ಇದನ್ನು ನೋಡಿ

• ಪ್ರಾಚೀನ ಫಿಲಿಪೈನ್ ಲಿಪಿಗಳು
• ಕಳಿಂಗ ಲಿಪಿ
• ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ
• ಪ್ಯಾಲಿಯೋಗ್ರಫಿ-ಕನ್ನಡ
• ತೆಲುಗು ಲಿಪಿ

ಉಲೇಖಗಳು

1. Diringer, David (1948). Alphabet a key to the history of mankind. p. 381.
2. "Goykanadi script".
3. Aung-Thwin, Michael (2005). The mists of Rāmañña: The Legend that was Lower Burma (illustrated ed.). Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 978-0-8248-2886-8.
4. Diringer, David (1948). Alphabet a key to the history of mankind. p. 381.
5. "Scripts fading away with time". Retrieved 2013-08-28.
6. Kipfer, Barbara Ann (2000). Encyclopedic Dictionary of Archaeology. Springer Science & Business Media. p. 692. ISBN 978-0-306-46158-3.
7. Rajiv Ajjibal (2011-12-16). "Monuments crying for attention". The Hindu. Retrieved 2014-03-13.
8. "Government Museum Chennai". Chennaimuseum.org. Retrieved 2014-03-13.
9. "Kannada inscription at Talagunda may replace Halmidi as oldest". Deccan Herald. 12 January 2017.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯ ವಿಕಾಸ
• ||ಭಾರತೀಯ ಲಿಪಿಗಳ ಕಥೆ - ವಿಕಾಸ
• ಚಾಲುಕ್ಯ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ 690 ಕ್ರಿ.ಶ
• ಚಾಲುಕ್ಯ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ 578 ಕ್ರಿ.ಶ
• ವೆಂಗಿ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ 4ನೇ ಶತಮಾನ ಕ್ರಿ.ಶ
• ಪಿಯು ಲಿಪಿ ಪಲ್ಲವ ಪಿಯು ಸಮಾನ ಲಿಪಿ
• ಪ್ರಾಚೀನ ಲಿಪಿಗಳ ಟೈಮ್‌ಲೈನ್ - ಕದಂಬ ಲಿಪಿಗಳು
• ಸಿಂಧೂ ಬರವಣಿಗೆ ಬಹುಭಾಷಾ: ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗ-ಸಿಲಬಿಕ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ
• ಭಾರತೀಯ ಲಿಪಿಗಳು - ಬ್ರಾಹ್ಮಿಯಿಂದ ದೇವನಾಗರಿಗೆ
• ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಬರವಣಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು
• ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಲಿಪಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಎರಡನೇ ಅಂಕಣವು ಕದಂಬ ಲಿಪಿಯಾಗಿದೆ
• ಕದಂಬಸ್ ಓಎಸ್ ಬನವಾಸಿಯ ನಾಣ್ಯಗಳು
• ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಮತ್ತು ಕದಂಬ-ಪಲ್ಲವ ಲಿಪಿಯ ಹೋಲಿಕೆ (ಸಾಲಂಕಾಯನ ಲಿಪಿ)
• ತೆಲುಗು ಅಕ್ಷರ ಗ್ರಾಫ್‌ಗಳ ವಿಕಸನ
• ಇತ್ತೀಚಿನ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳು