ನೇತ್ರಾವಳಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಭಾರತದ ಆಗ್ನೇಯ ಗೋವಾದಲ್ಲಿದೆ.[೧] ಇದು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಆವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು ೨೧೧ ಕಿಮೀ ೨ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನೇತ್ರಾವಳಿ ಅಥವಾ ನೆತುರ್ಲಿಯು ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುವ ಜುವಾರಿ ನದಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಉಪನದಿಯಾಗಿದೆ. ಅರಣ್ಯಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ಮತ್ತು ಅರೆ ನಿತ್ಯಹರಿದ್ವರ್ಣ ಆವಾಸಸ್ಥಾನದೊಂದಿಗೆ ಛೇದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ತೇವಾಂಶವುಳ್ಳ ಪತನಶೀಲ ಸಸ್ಯವರ್ಗವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸರ್ವಋತು ಜಲಪಾತಗಳಿವೆ.[೧][೨]
ನೇತ್ರಾವಳಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಆಗ್ನೇಯ ಗೋವಾದ ಸಂಗಮ ತಾಲೂಕು ಪ್ರದೇಶದ ವರ್ಲೆಮ್ನಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಗೋವಾ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣದಿಂದ ಸುಮಾರು ೬೫ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ದಾಂಡೇಲಿ-ಅಂಶಿ ಹುಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಕೋಟಿಗಾವ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಗೋವಾ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ಮಹಾವೀರ್ ಅಭಯಾರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಮೊಲ್ಲೆಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಗೋವಾ ಮತ್ತು ಭೀಮಗಡ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ,ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾದೈ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.[೩]
ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಅದರ ಶ್ರೀಮಂತ ಆವಾಸಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಸಾಕಷ್ಟು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ತೊಂದರೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಉತ್ತಮ ಸಸ್ತನಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಗೌರ್ ಅಥವಾ ಭಾರತೀಯ ಕಾಡೆಮ್ಮೆ ( ಬಾಸ್ ಗೌರಸ್ ),[೪] ಮಲಬಾರ್ ದೈತ್ಯ ಅಳಿಲು ( ರಾಟುಫಾ ಇಂಡಿಕಾ ),[೫] ನಾಲ್ಕು ಕೊಂಬಿನ ಹಲ್ಲೆ ಅಥವಾ ಚೌಸಿಂಗ ( ಟೆಟ್ರಾಸೆರಸ್ ಕ್ವಾಡ್ರಿಕಾರ್ನಿಸ್ ), ಚಿರತೆ ( ಪ್ಯಾಂಥೆರಾ ಪಾರ್ಡಸ್ ),[೫] ಕಪ್ಪು ಸೋಮಾರಿ ಕರಡಿ ಜೊತೆಗೆ ಆತಿಥೇಯ ಇತರ ಪರಭಕ್ಷಕಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಹಾರಿಗಳು ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸುತ್ತವೆ. ಅಪರೂಪದ ಮಲಯನ್ ನೈಟ್ ಹೆರಾನ್ ( ಗೋರ್ಸಾಚಿಯಸ್ ಮೆಲನೋಲೋಫಸ್ ), ನೀಲಗಿರಿ ಮರದ ಪಾರಿವಾಳ ( ಕೊಲಂಬಾ ಎಲ್ಫಿನ್ಸ್ಟೋನಿ ), ಗ್ರೇಟ್ ಪೈಡ್ ಹಾರ್ನ್ಬಿಲ್ ( ಬ್ಯುಸೆರೋಸ್ ಬೈಕಾರ್ನಿಸ್ ),[೫] ಬೂದು ತಲೆಯ ಬುಲ್ಬುಲ್ ( ಪಿಕ್ನೋನೋಟಸ್ ಪ್ರಿಯೋಸೆಫಾಲಸ್ ),[೬] ಬಿಳಿ-ಬೆಲ್ಲದ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಪಲ್ಲಿಪ್ಸ್, ವೈನಾಡ್ ಲಾಫಿಂಗ್ ಥ್ರಶ್ ( ಗಾರುಲಾಕ್ಸ್ ಡೆಲೆಸೆರ್ಟಿ ), ಬಿಳಿ-ಹೊಟ್ಟೆಯ ಟ್ರೀಪೈ ( ಡೆಂಡ್ರೊಸಿಟ್ಟಾ ಲ್ಯುಕೋಗಾಸ್ಟ್ರಾ ), ರೂಫಸ್ ಬಾಬ್ಲರ್ ( ಟರ್ಡಾಯ್ಡ್ಸ್ ಸಬ್ರುಫಾ ) ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಾರಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಮಲಬಾರ್ ಬ್ಯಾಂಡೆಡ್ ಸ್ವಾಲೋಟೈಲ್ ( ಪ್ಯಾಪಿಲಿಯೊ ಲಿಯೋಮೆಡಾನ್ ), ಮಲಬಾರ್ ಬ್ಯಾಂಡೆಡ್ ನವಿಲು ( ಪ್ಯಾಪಿಲಿಯೊ ಬುದ್ಧ ), ಮಲಬಾರ್ ಟ್ರೀ ಅಪ್ಸರೆ ( ಐಡಿಯಾ ಮಲಬಾರಿಕಾ ), ದಕ್ಷಿಣದ ಪಕ್ಷಿವಿಂಗ್ ( ಟ್ರಾಯ್ಡ್ಸ್ ಮಿನೋಸ್ ), ನೀಲಿ ನವಾಬ್ ( ಪಾಲಿಯುರಾ ಸ್ಚ್ರೆ ), ಕಪ್ಪು ರಾಜಾ ( ಚರಕ್ಸೆಸ್ ಸೊಲೊನ್ ) ಮತ್ತು ರೆಡ್ಸ್ಪಾಟ್ ಡ್ಯೂಕ್ ( ಡೋಫ್ಲಾ ಎವೆಲಿನಾ ) ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಅಪರೂಪದ ಚಿಟ್ಟೆ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡುತ್ತದೆ.[೭]