ಬಾಬು ಜಗಜೀವನ ರಾಮ್

ಬಾಬು ಜಗಜೀವನ ರಾಮ್
೧೯೭೨ ರಲ್ಲಿ ರಾಮ್‌ರವರು

ಬಾಬು ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್‌ (೫ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೦೮ - ೬ ಜುಲೈ ೧೯೮೬) ಇವರು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಬಾಬೂಜಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಇವರು ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಮತ್ತು ಬಿಹಾರದ ರಾಜಕಾರಣಿಯಾಗಿದ್ದರು.[೧] ೧೯೩೫ ರಲ್ಲಿ, ದಲಿತರಿಗೆ ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಶೋಷಿತ ವರ್ಗಗಳ ಲೀಗ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೩೭ ರಲ್ಲಿ, ಬಿಹಾರ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ನಂತರ, ಅವರು ಗ್ರಾಮೀಣ ಕಾರ್ಮಿಕ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದರು.

೧೯೪೬ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಕಿರಿಯ ಸಚಿವರಾದರು. ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದರು. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಐಎನ್‌ಸಿ) ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಮುಂದಿನ ೩೦ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವಿವಿಧ ಖಾತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಚಿವರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ೧೯೭೧ ರ ಇಂಡೋ-ಪಾಕ್ ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು. ಇದು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ರಚನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಕೇಂದ್ರ ಕೃಷಿ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದ ಎರಡು ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಆಧುನೀಕರಿಸಲು ಅವರು ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಇಂದಿಗೂ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ೧೯೭೪ ರ ಬರಗಾಲದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಖಾತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲು ಅವರನ್ನು ಕೇಳಲಾಯಿತು.[೨][೩]

ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ (೧೯೭೫-೭೭) ಅವರು ಪ್ರಧಾನಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೭೭ ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ತೊರೆದು ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಮೈತ್ರಿಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು. ನಂತರ, ಅವರು ಭಾರತದ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ (೧೯೭೭-೭೯) ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ನಂತರ, ೧೯೮೧ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಜೆ) ಅನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅವರು ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರದ ಕೊನೆಯ ಬದುಕುಳಿದ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬದುಕುಳಿದ ಕೊನೆಯ ಮೂಲ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿನ ಅವರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ, ವಿವಿಧ ಸಚಿವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಒಟ್ಟು ೩೦ ವರ್ಷಗಳ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯು ಯಾವುದೇ ಭಾರತೀಯ ಫೆಡರಲ್ ಮಂತ್ರಿಗಳಿಗಿಂತ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯಾಗಿದೆ.

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್ ಅವರು ಬಿಹಾರದ ಅರಾಹ್‌ನ ಚಾಂದ್ವಾದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಚಮರ್ ಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.[೪] ಅವರಿಗೆ ಸಂತ ಲಾಲ್ ಎಂಬ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಮತ್ತು ಮೂವರು ಸಹೋದರಿಯರು ಇದ್ದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಶೋಭಿ ರಾಮ್‌ರವರು ಪೇಶಾವರದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ನಂತರ ಕೆಲವು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಂದಾಗಿ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಹುಟ್ಟೂರಾದ ಚಾಂದ್ವಾದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಅವರು ಶಿವ ನಾರಾಯಣಿ ಪಂಥದ ಮಹಂತರಾದರು ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲಿಗ್ರಫಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣತರಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ವಿತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪಂಥಕ್ಕಾಗಿ ಅನೇಕ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಿದರು.[೫]

ಯುವ ಜಗಜೀವನ್‌ರವರು ೧೯೧೪ ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ತಂದೆಯ ಅಕಾಲಿಕ ಮರಣದ ನಂತರ, ಜಗಜೀವನ್‌ರವರು ಮತ್ತು ಅವರ ತಾಯಿ ವಸಂತಿ ದೇವಿಯವರು ಕಠಿಣ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದರು. ಅವರು ೧೯೨೦ ರಲ್ಲಿ ಅರಾಹ್‌‌ನ ಅಗ್ರವಾಲ್ ಮಿಡಲ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ಗೆ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಬೋಧನಾ ಮಾಧ್ಯಮವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಆಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ೧೯೨೨ ರಲ್ಲಿ, ಅರಾಹ್‌‌ನ ಟೌನ್ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿದರು. ಇಲ್ಲಿಯೇ ಅವರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಜಾತಿ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. ಆದರೂ, ಅಚಲವಾಗಿ ಉಳಿದರು. ಆಗಾಗ್ಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಒಂದು ಘಟನೆ ಈ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿತು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ನೀರಿನ ಮಡಕೆಗಳನ್ನು ಇಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿತ್ತು. ಒಂದು ಹಿಂದೂಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ. ಜಗಜೀವನ್‌ರವರು ಹಿಂದೂ ಮಡಕೆಯ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವನಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಿಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅವರು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ದಲಿತರಿಗಾಗಿ ಮೂರನೇ ಮಡಕೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟರು.[೬] ಜಗಜೀವನ್‌ರವರು ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಾಗಿ ಈ ಮಡಕೆಯನ್ನು ಎರಡು ಬಾರಿ ಒಡೆದರು. ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರು ಮೂರನೇ ಮಡಕೆಯನ್ನು ಇಡದಿರಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ೧೯೨೫ ರಲ್ಲಿ, ಪಂಡಿತ್ ಮದನ್ ಮೋಹನ್ ಮಾಳವೀಯ ಅವರು ಶಾಲೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ, ಜಗಜೀವನ್‌ರವರ ಸ್ವಾಗತ ಭಾಷಣದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿ, ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದಾಗ ಅವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಿರುವು ಬಂದಿತು.[೭]

ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್‌ರವರು ಮೆಟ್ರಿಕ್ಯುಲೇಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾದರು ಮತ್ತು ೧೯೨೭ ರಲ್ಲಿ, ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ (ಬಿಎಚ್‌ಯು) ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಬಿರ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇಂಟರ್ ಸೈನ್ಸ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾದರು.[೮] ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಭಟಿಸಲು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದರು. ದಲಿತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ, ಸ್ಥಳೀಯ ಕ್ಷೌರಿಕರು ಅವರ ವಸತಿ ನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಊಟ ಮತ್ತು ಕ್ಷೌರದಂತಹ ಮೂಲಭೂತ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಒಬ್ಬ ದಲಿತ ಕ್ಷೌರಿಕನು ತನ್ನ ಕೂದಲನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಲು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದನು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಜಗಜೀವನ್‌ರವರು ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವನ್ನು ತೊರೆದು ಕಲ್ಕತ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ, ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ತನ್ನ ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜಾತಿ ತಾರತಮ್ಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂದುಳಿದಿರುವಿಕೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಬಾಬು ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್‌ರವರಿಗೆ ಪೀಠವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.[೯][೧೦]

ಅವರು ೧೯೩೧ ರಲ್ಲಿ, ಕಲ್ಕತ್ತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಬಿಎಸ್‌ಸಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ತಾರತಮ್ಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳತ್ತ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ಸಮ್ಮೇಳನಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತಾ ವಿರೋಧಿ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು.

ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಆರಂಭ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ನೇತಾಜಿ ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರು ೧೯೨೮ ರಂದು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ವೆಲ್ಲಿಂಗ್ಟನ್ ಚೌಕದಲ್ಲಿ ಮಜ್ದೂರ್ ರ್ಯಾಲಿಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದಾಗ ಅವರ ಗಮನ ಸೆಳೆದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೫೦,೦೦೦ ಜನರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ೧೯೩೪ ರ ನೇಪಾಳ-ಬಿಹಾರ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಭೂಕಂಪ ಸಂಭವಿಸಿದಾಗ ಅವರು ಪರಿಹಾರ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಲಾಯಿತು.[೧೧] ೧೯೩೫ ರ ಕಾಯಿದೆಯಡಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತು ಶಾಸನಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ನೀಡಿದಾಗ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ನಿಷ್ಠಾವಂತರು ಬಿಹಾರದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ನೇರ ಜ್ಞಾನವಿದ್ದ ಕಾರಣ ಅವರನ್ನು ಹುಡುಕಿದರು. ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್ ಅವರನ್ನು ಬಿಹಾರ ಪರಿಷತ್ತಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಗಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಸೇರಿದರು.[೧೨] ಏಕೆಂದರೆ, ಅವರು ಶೋಷಿತ ವರ್ಗಗಳ ಸಮರ್ಥ ವಕ್ತಾರರಾಗಿ ಮೌಲ್ಯಯುತರಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಅವರು ಬಿ.ಆರ್.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರನ್ನು ಎದುರಿಸಬಲ್ಲರು. ಅವರು ೧೯೩೭ ರಲ್ಲಿ, ಬಿಹಾರ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ನೀರಾವರಿ ಸೆಸ್ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸದಸ್ಯತ್ವಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ಅವರು ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಜನರನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ "ಹೇಡಿ" ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದರು.[೧೩]

೧೯೩೫ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಶೋಷಿತ ವರ್ಗಗಳ ಲೀಗ್ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದರು. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಸೆಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟರು. ಅದೇ ವರ್ಷ ಅವರು ೧೯೩೫ ರಲ್ಲಿ, ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಭಾದ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದ ನಿರ್ಣಯದ ಪರವಾಗಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದರು.[೧೪] ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿನ ಬಾವಿಗಳನ್ನು ದಲಿತರಿಗೆ ತೆರೆಯಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೪೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಸೆರೆವಾಸ ಅನುಭವಿಸಿದರು. ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, ಭಾರತದ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ೧೯೪೦ ರಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು.[೧೫]

ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಂವಿಧಾನ ರಚನಾ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅವರು ದಲಿತರ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು[೧೬] ಮತ್ತು ಚುನಾಯಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಜಾತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು.

ಸಂಸದೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೯೪೬ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಕಿರಿಯ ಸಚಿವರಾದರು ಮತ್ತು ನಂತರದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಮಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ನೀತಿಗಳಿಗೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆಗಸ್ಟ್ ೧೬, ೧೯೪೭ ರಂದು ಜಿನೀವಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಯ (ಐಎಲ್ಒ) ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟದ ಭಾರತೀಯ ನಿಯೋಗದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದರು.[೧೭] ಅವರ ಮುಖ್ಯ ರಾಜಕೀಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕ ಮತ್ತು ಆಗಿನ ನಿಯೋಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದ ಮಹಾನ್ ಗಾಂಧಿವಾದಿ ಬಿಹಾರ ಬಿಭೂತಿ ಡಾ. ಅನುಗ್ರಹ್ ನಾರಾಯಣ್ ಸಿನ್ಹಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ[೧೮] ಮತ್ತು ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ನಂತರ ಅವರು ಐಎಲ್ಒ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.[೧೯] ಅವರು ೧೯೫೨ ರವರೆಗೆ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಚಿವರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನವನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಸಂವಿಧಾನ ಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು.[೨೦] ರಾಮ್‌ರವರು ೧೯೪೬ ರ ಮಧ್ಯಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಅವರು ನೆಹರೂ ಅವರ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಮಂತ್ರಿ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಸಂವಹನ (೧೯೫೨–೫೬), ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ರೈಲ್ವೆ (೧೯೫೬–೬೨), ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಂವಹನ (೧೯೬೨–೬೩).[೨೧]

ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಕಾರ್ಮಿಕ, ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿ ಸಚಿವರಾಗಿ (೧೯೬೬–೬೭) ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಸಚಿವರಾಗಿ (೧೯೬೭-೭೦) ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[೨೨] ೧೯೬೯ ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ವಿಭಜನೆಯಾದಾಗ, ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್‌ರವರು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ನೇತೃತ್ವದ ಶಿಬಿರಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಅವರು ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರಾಗಿ (೧೯೭೦-೭೪) ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಅವರನ್ನು ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವಿಕ ನಂ.೨ ಆಗಿ, ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿ ಸಚಿವರಾಗಿ (೧೯೭೪–೭೭) ಮಾಡಿದರು.[೨೩] ಅವರು ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿಯೇ ೧೯೭೧ ರ ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಯುದ್ಧ ನಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಭಾರತದ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಹುಪಾಲು ಕಾಲ ಪ್ರಧಾನಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಗೆ ನಿಷ್ಠರಾಗಿದ್ದಾಗ, ೧೯೭೭ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಇತರ ಐದು ರಾಜಕಾರಣಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್‌ಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಜನತಾ ಒಕ್ಕೂಟದೊಳಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಫಾರ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ ಪಕ್ಷವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.

ಚುನಾವಣೆಗೆ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಮೊದಲು, ಭಾನುವಾರದಂದು ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್‌ರವರು ದೆಹಲಿಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಮ್ ಲೀಲಾ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳ ರ್ಯಾಲಿಯನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಸಾರಕ ದೂರದರ್ಶನವು ಬ್ಲಾಕ್ಬಸ್ಟರ್ ಚಲನಚಿತ್ರ ಬಾಬಿಯನ್ನು ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸದಂತೆ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದೆ.[೨೪] ರ್ಯಾಲಿ ಇನ್ನೂ ದೊಡ್ಡ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿತು ಮತ್ತು ಮರುದಿನ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಶೀರ್ಷಿಕೆ "ಬಾಬು ಬಾಬಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸುತ್ತಾರೆ" ಎಂಬುದಾಗಿತ್ತು. ೧೯೭೭ ರಿಂದ ೧೯೭೯ ರವರೆಗೆ ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರು ಭಾರತದ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಸೇರಲು ಹಿಂಜರಿದರೂ, ಅವರು ೨೪ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೭೭ ರಂದು ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಹಾಜರಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅವರು ಜೈ ಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರ ಆಜ್ಞೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರು.[೨೫] ಅವರು "ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ" ಅವರ ಉಪಸ್ಥಿತಿ ಅಗತ್ಯ ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರಿಗೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ರಕ್ಷಣಾ ಖಾತೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ೧೯೭೭-೧೯೭೯ ರ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅವರ ಕೊನೆಯ ಸ್ಥಾನವಾಗಿತ್ತು.[೨೬][೨೭][೨೮]

೧೯೭೮ ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಮಗ ಸುರೇಶ್ ರಾಮ್ ಸುಷ್ಮಾ ಚೌಧರಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಇರುವ ಅಶ್ಲೀಲ ಫೋಟೋಗಳನ್ನು ಸೂರ್ಯ ನಿಯತಕಾಲಿಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಘಟನೆಯು ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್ ಅವರ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಹಾನಿಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ವಿಭಜನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[೨೯][೩೦]

೧೯೮೦ ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ವಿಭಜನೆಯಲ್ಲಿ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಹೇರಿದಾಗ, ಜನತಾ ಪಕ್ಷವು ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್ ಅವರನ್ನು ತನ್ನ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿತು. ಆದರೆ, ಪಕ್ಷವು ೫೪೨ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ೩೧ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು. ಜನತಾ ಪಕ್ಷದಿಂದ ಭ್ರಮನಿರಸನಗೊಂಡ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಅರಸ್) ಬಣಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು. ೧೯೮೧ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಆ ಬಣದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಜೆ) ಪಕ್ಷವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.[೩೧]

ಅವರು ೧೯೫೨ ರಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ಚುನಾವಣೆಯಿಂದ ೧೯೮೬ ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾಗುವವರೆಗೆ, ನಲವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅವರು ಬಿಹಾರದ ಸಸಾರಾಮ್ ಸಂಸತ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ೧೯೩೬ ರಿಂದ ೧೯೮೬ ರವರೆಗೆ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅವರ ನಿರಂತರ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವು ವಿಶ್ವ ದಾಖಲೆಯಾಗಿದೆ.

ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಸ್ಥಾನಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಎಡ-ಬಲ: ಭಾರತದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್, ಭಾರತದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಚಿವ ಮೋಹನ್ ಧರಿಯಾ, ಯುಎಸ್ ರಾಜ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಸೈರಸ್ ವ್ಯಾನ್ಸ್, ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ವಿದೇಶಾಂಗ ಸಚಿವ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ
  • ಸತತವಾಗಿ ೩೦ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕೇಂದ್ರ ಶಾಸಕಾಂಗದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು.
  • ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಸಚಿವ ಎಂಬ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.
  • ಕೇಂದ್ರ ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಚಿವ, ೧೯೪೬-೧೯೫೨.
  • ಕೇಂದ್ರ ಸಂವಹನ ಸಚಿವರು, ೧೯೫೨-೧೯೫೬.
  • ಕೇಂದ್ರ ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ರೈಲ್ವೆ ಸಚಿವರು, ೧೯೫೬-೧೯೬೨.
  • ಕೇಂದ್ರ ಸಾರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಂವಹನ ಸಚಿವರು, ೧೯೬೨-೧೯೬೩.
  • ೧೯೬೬-೧೯೬೭ ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕ, ಉದ್ಯೋಗ ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು.
  • ಕೇಂದ್ರ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಸಚಿವರು, ೧೯೬೭-೧೯೭೦.
  • ಕೇಂದ್ರ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರು, ೧೯೭೦-೧೯೭೪, ೧೯೭೭-೧೯೭೯.
  • ಕೇಂದ್ರ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ನೀರಾವರಿ ಸಚಿವರು, ೧೯೭೪-೧೯೭೭.
  • ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು.[೩೨]
  • ೧೯೭೭ ರಲ್ಲಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಫಾರ್ ಡೆಮಾಕ್ರಸಿ ಪಕ್ಷ (ಜನತಾ ಪಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ), ೧೯೭೭.
  • ಭಾರತದ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ, ೨೪ ಜನವರಿ ೧೯೭೯ - ೨೮ ಜುಲೈ ೧೯೭೯.[೩೩]
  • ಸಂಸ್ಥಾಪಕ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಜೆ).[೩೪]

ಇತರ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಇತರ ಸ್ಥಾನಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಅವರು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೭೬ ರಿಂದ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೮೩ ರವರೆಗೆ ಭಾರತ್ ಸ್ಕೌಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಗೈಡ್ಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.[೩೫]

ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಅಲ್ಪಕಾಲದ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ನಂತರ, ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೩೩ ರಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಹೆಂಡತಿಯ ಮರಣದ ನಂತರ, ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್‌ರವರು ಕಾನ್ಪುರದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಮಾಜ ಸೇವಕ ಡಾ.ಬೀರಬಲ್ ಅವರ ಪುತ್ರಿ ಇಂದ್ರಾಣಿ ದೇವಿಯನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಈ ದಂಪತಿಗೆ ಸುರೇಶ್ ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಮೀರಾ ಕುಮಾರ್ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದು, ಮೀರಾ ಕುಮಾರ್‌ರವರು ಐದು ಬಾರಿ ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ೨೦೦೪ ಮತ್ತು ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ, ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ಸ್ಥಾನ ಸಸಾರಾಮ್‌ನಿಂದ ಗೆದ್ದರು ಮತ್ತು ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆಯ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಸ್ಪೀಕರ್ ಆದರು.

ಪರಂಪರೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಅವರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸ್ಮಾರಕ, ಸಮತಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಮತಾ ದಿವಸ್ (ಸಮಾನತೆ ದಿನ) ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವವನ್ನು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು.[೩೬][೩೭] ಅವರಿಗೆ ಮರಣೋತ್ತರ ಭಾರತ ರತ್ನ ನೀಡಬೇಕೆಂಬ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿವೆ. ೧೯೭೩ ರಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಅವರಿಗೆ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ನೀಡಿತು. ೨೦೦೯ ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ೧೦೧ ನೇ ಜನ್ಮ ದಿನಾಚರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅವರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.[೩೮]

ಅವರ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಸಚಿವಾಲಯವು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ 'ಬಾಬು ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ' ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ.[೩೯]

ರೈಲ್ವೆ ಪ್ರೊಟೆಕ್ಷನ್ ಫೋರ್ಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ತರಬೇತಿ ಅಕಾಡೆಮಿಗೆ ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಗಿದೆ.[೪೦]

ದೇಶೀಯವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಮೊದಲ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಲೋಕೋಮೋಟಿವ್, ಡಬ್ಲ್ಯುಎಎಂ -೧ ಮಾದರಿಗೆ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪೂರ್ವ ರೈಲ್ವೆ ಅದನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.[೪೧]

೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಬಾಬು ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್‌ರವರು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮಾಧ್ಯಮ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಪುಣೆಯ ಯೆರವಾಡಾದ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಮಾರ್ಚ್ ೨೦೧೬ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಶಾಲೆಯು ಯೆರವಾಡಾದ ೧೨೫ ೭ ಮತ್ತು ೮ ನೇ ತರಗತಿಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಲೆಯು ೭ ನೇ ತರಗತಿಯ ನಂತರ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ನೀಡುವ ಮೊದಲ ಪುಣೆ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಲೆ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗುವ ಮೂಲಕ ಬಾಬೂಜಿ ಮತ್ತು ಕೆಳಜಾತಿಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಜನರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಅವಕಾಶಕ್ಕಾಗಿ ಅವರ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸುತ್ತದೆ.[೪೨]

ಮುಂಬೈನ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಏರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಜಗಜೀವನ್ ರಾಮ್‌ ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯನ್ನು ಸಹ ಅವರು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ Jagjivan Ram at Encyclopædia Britannica
  2. ↑ Swaminathan, M. S. (7 February 2008). "Jagjivan Ram & inclusive agricultural growth". The Hindu. Archived from the original on 10 February 2008.
  3. ↑ "Prez, PM call for a second green revolution". The Times of India. 6 April 2008. Archived from the original on 24 October 2012. Retrieved 27 August 2009.
  4. ↑ "INDIEN : In den Staub - DER SPIEGEL 35/1979". Der Spiegel. 26 August 1979.
  5. ↑ Bakshi, S. R. (1992). Jagjivan Ram: The Harijan Leader. Anmol Publications PVT. LTD. pp. 1–2. ISBN 81-7041-496-2.
  6. ↑ Profile Jagjivan Ram:Early life Archived 9 April 2011 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
  7. ↑ "Our Inspiration - BABU JAGJIVAN RAM". Indian Congress. Jagjivan Ram's biography by Indian Congress mentioning their studies.
  8. ↑ Jagjivan ram Research Reference and Training Div., Ministry of I & B, Govt. of India.
  9. ↑ "Denied table, given Chair". The Telegraph (Kolkata). 1 November 2007. Archived from the original on 3 February 2013. Retrieved 25 August 2009.
  10. ↑ "BHU News: A chair for late Jagjivan Ram inaugurated". IT-BHU. August 2007. Archived from the original on 9 March 2009. Retrieved 25 August 2009.
  11. ↑ "Valedictory Centenary Lecture by President of India on Jagjivan Ram Centenary Function". President of India website. 5 April 2008.
  12. ↑ Past Presidents Archived 5 May 2009 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. Indian National Congress INC Official website.
  13. ↑ "Learning the Use of Symbolic Means: Dalits, Ambedkar Statues and the State in Uttar Pradesh". 18 April 2019.
  14. ↑ "All-India Hindu Maha Sabha, 17th Session Poona, December 1935, Full Text Of Resolutions". INDIAN CULTURE. 1935. p. 4.
  15. ↑ "Jagjivan Ram an example of development politics". The Hindu. 6 April 2007. Archived from the original on 5 January 2010.
  16. ↑ "Jagjivan Ram". Constituent Assembly Debates. Centre for Law and Policy Research. Archived from the original on 15 June 2018. Retrieved 15 June 2018.
  17. ↑ Kohli, Atul (2001). The success of India's democracy. Cambridge [u.a.]: Cambridge University Press. p. 37. ISBN 978-0521805308. Retrieved 12 September 2017.
  18. ↑ Kamat. "Biography: Anugrah Narayan Sinha". Kamat's archive. Retrieved 25 June 2006.
  19. ↑ Nehru, Jawaharlal (1984). Selected works of Jawaharlal Nehru, Volume 14, Part 2. Jawaharlal Nehru Memorial Fund. p. 340.
  20. ↑ Sharma, Jagdish Chandra (2002). Indian prime ministership : a comprehensive study. New Delhi: Concept. p. 19. ISBN 9788170229247.
  21. ↑ Haqqi, Anwarul Haque (1986). Indian Democracy at the Crossroads I. New Delhi: Mittal Publications. p. 122.
  22. ↑ Brass, Paul R. (1994). The Politics of India since Independence (The new Cambridge history of India.) (2. ed.). Cambridge: Cambridge Univ. Press. p. 249. ISBN 978-0521453622.
  23. ↑ "Babu Jagjivan Ram Bhavan to be built". The Hindu. 6 April 2007. Archived from the original on 6 December 2007.
  24. ↑ "Emergency: Memories of the dark midnight". The Hindu, Business Line. 25 June 2005.
  25. ↑ Mirchandani, G.G. (2003). 320 Million Judges. Abhinav Publications. p. 178. ISBN 81-7017-061-3.
  26. ↑ Sharma, Jagdish Chandra (2002). Indian prime ministership : a comprehensive study. New Delhi: Concept. pp. 39–40. ISBN 9788170229247.
  27. ↑ Mirchandani, G.G. (2003). 320 Million Judges. Abhinav Publications. pp. 95–96. ISBN 9788170170617.
  28. ↑ "Niece vs aunt in battle for Jagjivan Ram legacy". Indian Express. 20 March 2014.
  29. ↑ "Original sting which split Janata Party". The Economic Times. 2003-12-17.
  30. ↑ "जब 35 साल पहले अगस्त में सामने आया था एक राजनेता के बेटे का 'नंगा सच'!". Dainik Bhaskar (in ಹಿಂದಿ). 2013-08-24.
  31. ↑ Andersen, Walter K.. India in 1981: Stronger Political Authority and Social Tension, published in Asian Survey, Vol. 22, No. 2, A Survey of Asia in 1981: Part II (Feb. 1982), pp. 119-135
  32. ↑ Mirchandani, G. G. (2003). 320 Million Judges. Abhinav Publications. pp. 90–100. ISBN 81-7017-061-3.
  33. ↑ "Babu Jagjivan Ram". Babu Jagjivan Ram National Foundation. Retrieved 4 July 2018.
  34. ↑ Andersen, Walter K. (1982) India in 1981: Stronger Political Authority and Social Tension, published in Asian Survey, Vol. 22, No. 2, A Survey of Asia in 1981: Part II. pp. 119–135
  35. ↑ Bharat Scouts and Guides. Bsgindia.org. Retrieved on 6 December 2018.
  36. ↑ "Confer Bharat Ratna on Jagjivan Ram: Naidu". The Hindu. 6 April 2006. Archived from the original on 5 November 2007.
  37. ↑ "Tributes paid to Jagjivan Ram". The Hindu. 6 April 2007. Archived from the original on 5 November 2012.
  38. ↑ "Jagjivan Ram's services recalled". The Hindu. 6 April 2009. Archived from the original on 10 April 2009.
  39. ↑ "A brief on Babu Jagjivan Ram National Foundation" (PDF). socialjustice.nic.in. Archived from the original (PDF) on 10 April 2009.
  40. ↑ "Ministry of Railways (Railway Board)". www.indianrailways.gov.in. Retrieved 12 February 2019.
  41. ↑ "Reincarnation of WAM1 20202 Jagjivan Ram". www.irfca.org. Retrieved 12 February 2019.
  42. ↑ "The Need at iTeach Schools". iteachschools.org. Archived from the original on 15 March 2016.


ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]