ಬೇಡರ ವೇಷ

ಬೇಡರ ವೇಷ ಆಚರಣೆಗೆ ಸುಮಾರು ೩೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ.

ಬೇಡರ ವೇಷ ಹಾಕುವ ನಿಯಮ

ಬೇಡರ ವೇಷ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವವರಿಗೆ ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಕುಣಿತದ ತಾಲೀಮು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕುಣಿತದ ದಿನ ನವಿಲು ಗರಿಬಣ್ಣ, ಗೆಜ್ಜೆ , ಮೀಸೆ, ಹತ್ತಿ, ಕೆಂಪುಬಟ್ಟೆ, ಕತ್ತಿ, ಡಾಲು, ಕೈಗೆ ನಿಂಬೆ ಹಣ್ಣು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಾರೆ. ನಗರದ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಢಣ್ ಢಣಕು ಶಬ್ಧ ಕೇಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮಧ್ಯೆ ಕತ್ತಿಬೀಸುತ್ತಾ ವೇಷ ತೊಟ್ಟಿಕೊಂಡ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊರ್ವ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕುಣಿಯುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಹಿಂಬದಿಯಿಂದ ಇಬ್ಬರು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ನಿಯಂತ್ರಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ತಮಟೆ ಬಡಿಯುತ್ತ, ಕುಣಿಯುತ್ತಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಹುರುಪು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಬೇಡರ ವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿ ಕುಣಿಯೋದನ್ನ ನಗರದ ಜನ ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ನೋಡಿ ಕಣ್ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಸಂಜೆಯಿಂದಲೇ ಬಣ್ಣ ಬಳಿದುಕೊಂಡು ನವಿಲು ಗರಿ ಸಿಕ್ಕಿಸಿಕೊಂಡು ಕತ್ತಿಹಿಡಿದು ರಾತ್ರಿ ೯ರ ಬಳಿಕ ಊರಿನ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಡರ ವೇಷ ಧಾರಿಯಾಗಿ ನಗರದಾದ್ಯಂತ ಕುಣಿಯುತ್ತಾನೆ. ತಡರಾತ್ರಿ ೧೨ ಗಂಟೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಮುಂಜಾನೆಯ ತನಕವೂ ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಡರ ವೇಷ ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ವಿವಿಧ ಹರಕೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಈಡೇರಿದವರು ಹಗಲು ಹುಲಿ ವೇಷ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ.

ಬೇಡರ ವೇಷದ ತಾಲೀಮು

ಸಿರ್ಸಿ, ಸುತ್ತಲಿನ ಕೆಲ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಡರ ವೇಷ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಪ್ರತಿ ಎರಡು ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. ಸಿರ್ಸಿ ಮಾರಿಕಾಂಬೆ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುವ ವರ್ಷ ಹೋಳಿ ಹಬ್ಬ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಉಳಿದ ವರ್ಷಗಳಂದು ಹೋಳಿ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ಮುನ್ನಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಡರ ವೇಷದ ಸಂಭ್ರಮ ಮುಗಿಲು ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಹೋಳಿ ಹುಣ್ಣಿಮೆಗೂ ಮುಂಚಿನ ಮೂರು ದಿನ ಬೇಡರ ವೇಷದ ಸಡಗರ ಸಂಭ್ರಮ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. ೨೦-೨೨ ದಿವಸಗಳಿಂದಲೇ ಬೇಡರ ವೇಷದ ತಾಲೀಮು ಶುರುವಾಗುತ್ತೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ವೃತ್ತಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಡರ ವೇಷದ ತಾಲೀಮು, ತಮಟೆ ಸದ್ದು ಸರ್ವೇ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬೇಡರ ವೇಷ ಹಾಕುವ ಗುಂಪೊಂದನ್ನು ಬಂಡಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವಿದ್ದ ಬಂಡಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಈಗ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ನಗರದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದಿನವೊಂದಕ್ಕೆ ೧೫-೨೦ ಬಂಡಿಗಳು ಸಂಚರಿಸಿ ಬೇಡರ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡ್ತಾರೆ.

ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆಲ್ಲೂ ಇಲ್ಲ ಇಂಥ ಆಚರಣೆ

ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಚರಣೆ ನಡೆಸೋದು ಇಡೀ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಿರ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅನ್ನೋದು ವಿಶೇಷ. ಸಿರ್ಸಿ ಮಾರಿಕಾಂಬೆ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುವ ವರ್ಷ ಹೋಳಿ ಹಬ್ಬ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಉಳಿದ ವರ್ಷಗಳಂದು ಹೋಳಿ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ಮುನ್ನಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಡರ ವೇಷದ ಸಂಭ್ರಮ ಮುಗಿಲು ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆ.

ಉಲ್ಲೇಖ

ಹಿ.ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ಕಲೆಗಳ ಕೋಶ, ಪ್ರಸಾರಾಂಗ, ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಹಂಪಿ, ೧೯೬೬.

v t e ಜನಪದ ಕುಣಿತ ಮತ್ತು ಬಯಲಾಟಗಳು
ಭೂತಾರಾಧನೆ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಜಾಲಾಟ, ಬೈದ್ಯೆರ್ಲೆ ನೇಮ, ಪಾಣಾರಾಟ, ಭೂತಕೋಲ, ಒತ್ತೆಕೋಲ,
ನಾಗಾರಾಧನೆ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ನಾಗಮಂಡಲ, ಕಾಡ್ಯನಾಟ, ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ, ನಾಗನ ಕೋಲ, ಮೂರ್ಲೆ ಕುಣಿತ, ಬೈಲಬಾಕುಡರ
ನಾಗಾರಾಧನೆ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಸರ್ಪಕೋಲ
ಶಕ್ತಿ ಆರಾಧನೆ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಗೋಂದೊಲು ಪೂಜೆ, ಮಾಂಕಾಳಿ ಕುಣಿತ
ಯಕ್ಷಾರಾಧನೆ ಕುಣಿತಗಳು	ಕುದುರೆ ಕೋಲ, ಸಿರಿ ಆರಾಧನೆ, ಸ್ವಾಮಿಕೋಲ
ಯಕ್ಷಗಾನ ಬಯಲಾಟ ಕುಣಿತಗಳು	ಯಕ್ಷಗಾನ, ಯಕ್ಷಗಾನ ಬಯಲಾಟ, ಸಿರಿ ವೇಷ, ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೊಂಬೆಯಾಟ, ತಾಳಮದ್ದಳೆ, ಹೂವಿನ ಕೋಲು ಕುಣಿತ
ಮಾಂತ್ರಿಕ ಕುಣಿತಗಳು	ಆಟಿಕಳಂಜ ಕುಣಿತ, ಸಾವು ಕೋಲ, ಕಾಲೆಕೋಲ, ರಾಹುಗುಳಿಗ ಕೋಲ, ಮರ್ವೆ ಕುಣಿತ, ಕೊರಗತನಿಯೆ, ಬೇಡನ್ ಕುಣಿತ, ಮರ್ದೆ ಕುಣಿತ, ಮಾರೀಕುಣಿತ
ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಪಿಲಿಪಂಜಿ ಕುಣಿತ, ಬಸವ ಕುಣಿತ, ಪಿಲಿವೇಷ ಕುಣಿತ, ಪಿಲಿಕೋಲ ಕುಣಿತ, ಸಿಂಹ ಕುಣಿತ, ಕರಡಿ ಕುಣಿತ, ಮಂಗನ ಕುಣಿತ
ನಾಥಪಂಥ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತ	ಸೋಣದ ಜೋಗಿ ಕುಣಿತ, ಜೋಗಿ ಪುರುಷ ಕುಣಿತ, ಕಾವೇರಿ ಪುರುಷ ಕುಣಿತ, ಮಾಯಿದ ಪುರುಷರ ಕುಣಿತ, ಸಿದ್ಧವೇಷ ಕುಣಿತ, ಪುರುಷರ ಕುಣಿತ, ಬಾಲೆಸಾಂತು ಕುಣಿತ
ಕುಟುಂಬ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತ	ಮಾದಿರ ಕುಣಿತ, ಚೆನ್ನು ಕುಣಿತ, ಕನ್ಯಾಪು ಕುಣಿತ, ಕೀಲು ಕುದುರೆ ಕುಣಿತ, ಕೋಲಾಟ ನಲಿಕೆ
ವಾದ್ಯ ಪ್ರಧಾನ ಕುಣಿತಗಳು	ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ, ಡೋಲು ಕುಣಿತ, ಚುಣ್ಣ ಕುಣಿತ, ತೆಂಬರೆ ಕುಣಿತ, ದುಡಿ ಕುಣಿತ, ಗುಮಟೆ ಕುಣಿತ, ದಫ್ ಕುಣಿತ
ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಸುಗ್ಗಿ ಕುಣಿತ,
ಆರಾಧನಾ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ರಂಗದ ಕುಣಿತ
ಜಾನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯ	‎ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ನೃತ್ಯ ಜಾನಪದ ಕಾವ್ಯ