ಬೌವಾ ದೇವಿ | |
---|---|
ಜನನ | ಬಿಹಾರದ ಜಿತ್ವಾರಪುರ |
Style | ಮಿಥಿಲಾ ಅಥವಾ ಮಧುಬನಿ ಚಿತ್ರಕಲೆ |
ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು | ಪದ್ಮಶ್ರೀ (೨೦೧೭), ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (೧೯೮೪) |
ಬೌವಾ ದೇವಿ ಬಿಹಾರದ ಮಧುಬನಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿತ್ವಾರ್ಪುರ ಗ್ರಾಮದ ಮಿಥಿಲಾ ಚಿತ್ರಕಲಾ ಕಲಾವಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಮಿಥಿಲಾ ಚಿತ್ರಕಲೆಯು ಪ್ರಾಚೀನ ಜಾನಪದ ಕಲೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ಕುರುಹು ಮನೆಯ ಒಳ ಕೋಣೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಜಾಮೆಟ್ರಿಕ್ ಮತ್ತು ರೇಖೀಯ ಮಾದರಿಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸರಣಿಯಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ನಂತರ ಇದನ್ನು ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕಾಗದ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾನ್ವಾಸ್ಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. [೧] ಬೌವಾ ದೇವಿ ೧೯೮೪ ರಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪಡೆದರು.
ಬೌವಾ ದೇವಿ ಅವರು ಸುಮಾರು ೬೦ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಮಿಥಿಲಾ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. [೨] ೧೨ನೇ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಮದುವೆಯಾದ ಇವರಿಗೆ, ಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಅವರ ಅತ್ತೆಯು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು. ೧೯೬೬ರಲ್ಲಿ, ಜವಳಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸಲಹಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕರಕುಶಲ ಮಂಡಳಿಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಪುಪುಲ್ ಜಯಕರ್ ಅವರು ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಮುಂಬೈ ಕಲಾವಿದ ಭಾಸ್ಕರ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ ಅವರನ್ನು ಮಧುಬನಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದರು. ಬೌವಾ ದೇವಿಯು ಕುಲಕರ್ಣಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದಾಗ ಹದಿಹರೆಯದವಳಾಗಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಮಿಥಿಲಾ ಕಲೆಯನ್ನು ಗೋಡೆಗಳಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಮ್ಯೂರಲ್ ಕಲೆಯಾಗಿ ಕಾಗದಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದ ಕಲಾವಿದರ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಕಿರಿಯವಳು. ಭಾಸ್ಕರ್ ಕುಲಕರ್ಣಿ ಅವರ ಚಿತ್ರಕಲೆಯನ್ನು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದು ನಂತರ ಬೌವಾ ದೇವಿಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದರು. ಕುಲಕರ್ಣಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ವರ್ಷ ಪ್ರತಿ ಪೇಂಟಿಂಗ್ಗೆ ರೂ.೧.೫೦ ಸಂಭಾವನೆ ಪಡೆದಳು. [೩] ಆಕೆಯ ಕೆಲಸವು ಸ್ಪೇನ್, ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್ನ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು ಮತ್ತು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳ ವರೆಗೂ ತಲುಪಿದೆ. [೪] ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಒಂದು ವರ್ಣಚಿತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ಹ್ಯಾನೋವರ್ ಮೇಯರ್ ಸ್ಟೀಫನ್ ಸ್ಕೋಸ್ಸ್ಟಾಕ್ ಅವರಿಗೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದರು.[೫]
ಕಳೆದ ಐದು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಮಧುಬನಿ ಕಲೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಬೌವಾ ದೇವಿ ಅವರ ಕೆಲಸವು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ. ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಪೊಂಪಿಡೌ ಸೆಂಟರ್ನ ಮ್ಯಾಜಿಶಿಯನ್ಸ್ ಡೆ ಲಾ ಟರ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಭಾರತದ ಏಕೈಕ ಮಹಿಳಾ ಕಲಾವಿದೆ. ಆಕೆಯ ಕೆಲಸವು ಸಣ್ಣ ಕಾಗದದ ಹಾಳೆಯಿಂದ ೨೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದವರೆಗಿನ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಆಕೆಯ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ರಾಮ ಮತ್ತು ಸೀತೆಯ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುತ್ತವೆ, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸೀತೆಯ ಕಥೆಯ ನಿರೂಪಣೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಬೌವಾ ದೇವಿ ತನ್ನ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಕೈಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕಾಗದ ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾಳೆ, ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ತನ್ನ ಪ್ಯಾಲೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪು, ಹಳದಿ, ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾಳೆ.