ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಸೇವೆ

ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಸೇವೆಯು (ಹಿಂದಿ:भारतीय डाक विभाग) ಭಾರತ ಸರಕಾರ ನಡೆಸುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಂಚೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಸೇವೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡದಾದ ಸಂಪರ್ಕ ಜಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮತ್ತು ಇದರ 1,56,000 ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಭಾರತ ದೇಶದ ಯಾವುದೇ ಊರಿಗೆ ಹೋದರೂ ನಿಮಗೆ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿ ಕಾಣಸಿಗುವುದರಿಂದ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ

ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆಯ ಚಿಹ್ನೆ
Department overview
Formed	1 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1854; 62138 ದಿನ ಗಳ ಹಿಂದೆ (1854-೧೦-01)[೧][೨]
Headquarters	ಡಾಕ್ ಭವನ, ಸಂಸದ್ ಮಾರ್ಗ , ನವ ದೆಹಲಿ
Employees	೪,೧೬,೦೮೩ (March 2021)[೩]
Annual budget	₹೨೦,೮೨೦.೦೨ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್$೪.೬೨ ಶತಕೋಟಿ) (2022–23)[೪]
Minister responsible	ಅಶ್ವಿನಿ ವೈಷ್ಣವ್, (ಸಂಪರ್ಕ ಖಾತೆ ಸಚಿವರು)
Department executives	* ವಿನೀತ್ ಪಾಂಡೆ, ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ, ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆ * ಆಲೋಕ್ ಶರ್ಮಾ, ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು (ಅಂಚೆ), (ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಸೇವೆಗಳು)[೫]
Parent Department	ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆ, ಸಂಪರ್ಕ ಸಚಿವಾಲಯ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ
Child Department	ಇಂಡಿಯಾ ಪೋಸ್ಟ್ ಪೇಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್
Key document	ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿ ಕಾಯಿದೆ, ೧೮೯೮
Website	www.indiapost.gov.in

ಅಂಚೆ ಸೇವೆ

ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿ

ಆರ್ಥಿಕ ಸಾಧನೆ ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಸೇವೆ
Year	Gross receipts	Working expenses	Surplus /Deficit
ಕೋಟಿ (ರೂಗಳಲ್ಲಿ)
1980-81	278	346	−68
1990-91	841	1033	−192
2000-01	3298	4848	−1550
2001-02	3697	5109	−1412
2002-03	4010	5374	−1364
2003-04	4257	5632	−1375
2004-05	4432	5814	−1382
2005-06	5023	6233	−1210
2006-07	4999	6378	−1379
Source: Indian Budget(ಭಾರತ ಬಜಟ್).

ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆ

ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಸೇವೆ ವಿವಿಧ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಒದಗಿಸುತ್ತಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ, ನೊಂದಾಯಿತ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರ, ಶೀಘ್ರ ಅಂಚೆ, ಪಾರ್ಸೆಲ್ ಸೇವೆ, ಇ-ಅಂಚೆ, ವಿಶೇಷ ಕೊರಿಯರ್ ಸೇವೆ (EMS-SPEED POST) ಇನ್ನಿತರ ಸೇವೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಹಣದ ವ್ಯವಾಹಾರದಲ್ಲಿ ಮನಿ ಆರ್ಡರ್, ಮ್ಯುಚುಯಲ್ ಫಂಡ್, ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ ಸೇರಿವೆ. ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಉಳಿತಾಯ ಸೇವೆಗಳಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಳಿತಾಯ ಪತ್ರ (NSC), ಕಿಸಾನ್ ವಿಕಾಸ್ ಪತ್ರ, ಆವರ್ತಿತ ಠೇವಣಿ ಮತ್ತು ನಿಶ್ಚಿತ ಠೇವಣಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಂಚೆ ಡಬ್ಬಗಳು ಕೆಂಪು (ಅಂತಾರಾಪ್ಟ್ರೀಯ ಪತ್ರಗಳಿಗೆ), ಹಸಿರು (ಸ್ಥಳೀಯ, ಮಹಾನಗರ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ನಗರಗಳ ಪತ್ರಗಳಿಗೆ) ಮತ್ತು ಹಳದಿ (ಶೀಘ್ರ ಅಂಚೆ ಸೇವೆಗಾಗಿ) ಬಣ್ಣ ಹೊಂದಿವೆ. ಅಂಚೆ ಕಛೇರಿಗಳು ವಾರದಲ್ಲಿ ಆರು ದಿನಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವುದು. ಭಾನುವಾರ ರಜಾದಿನವಾಗಿದ್ದು, ಶನಿವಾರ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ತೆರೆದಿರುವುದು. ಯಾರಾದರು ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡಬೇಕಾದಲ್ಲಿ ಅಂಚೆಚೀಟಿಯನ್ನು ಅಂಟಿಸುವುದು ಕಡ್ಡಾಯ. ಅಂತಾರಾಪ್ಟ್ರೀಯ ಪಾರ್ಸೆಲ್ ಇಪ್ಪತ್ತು ಕೆ.ಜಿ.ಯನ್ನು ಮೀರಿರಬಾರದು. ಬುಕ್ ಪೋಸ್ಟ್ ಸೇವೆ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ದರದ ಸೇವೆಯಾಗಿದ್ದು ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಕಡತಗಳು, ಮುದ್ರಣ ಪತ್ರಗಳು ಇತರೆ ಐದು ಕೆ.ಜಿ. ಮೀರಿರಬಾರದು.

ಅಂಚೆಯ ಇತರ ಶಾಖೆಗಳು

ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ

ನೊಂದಾಯಿತ ಪತ್ರವ್ಯವಹಾರ

ಶೀಘ್ರ ಅಂಚೆ

ಪಾರ್ಸೆಲ್ ಸೇವೆ

ಇ-ಅಂಚೆ

ವಿಶೇಷ ಕೊರಿಯರ್ ಸೇವೆ

ಮನಿ ಆರ್ಡರ್

ಮ್ಯುಚುಯಲ್ ಫಂಡ್

ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉಳಿತಾಯ ಪತ್ರ ವ್ಯವಹಾರ

ಕಿಸಾನ್ ವಿಕಾಸ್ ಪತ್ರ

ಆವರ್ತಿತ ಠೇವಣಿ

ನಿಶ್ಚಿತ ಠೇವಣಿ

ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ

• ಟೆಲಿಗ್ರಾಂ

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

• Official website
• Tracking website^{[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]}
• Indian Postal Service ಟ್ವಿಟರ್ನಲ್ಲಿ
• 150 years of Indian Postal History Archived 2005-05-07 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

1. "GPO: awaiting restoration". The Hindu. Archived from the original on 8 May 2003. Retrieved 5 April 2019.
2. "Postal Network and System". india.gov.in. Retrieved 5 April 2019.^{[ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ]}
3. "Annual Report 2020-21" (PDF). India Post. Retrieved 9 October 2021.
4. "Union Budget (2022-23) - Department of Posts" (PDF). Union Budget - Ministry of Finance. Retrieved 9 October 2021.
5. "Organization Overview". India Post. Retrieved 9 October 2021.