Lilium concolor | |
---|---|
Scientific classification | |
Unrecognized taxon (fix): | Lilium |
ಪ್ರಜಾತಿ: | L. concolor
|
Binomial name | |
Lilium concolor | |
Synonyms[೧] | |
Synonymy
|
ಲಿಲಿಯಂ ಕಾನ್ಕೋಲರ್ (ಮಾರ್ನಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ ಲಿಲಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ) ಲಿಲಿ ಕುಟುಂಬ ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯದ ಒಂದು ಜಾತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಚೀನಾ, ಜಪಾನ್, ಕೊರಿಯಾ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾಗಳಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.[೨] ಇತರ ಪ್ರಭೇದಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದರ ಸಂಬಂಧವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ, ಆದ ಇದು ಲಿಲಿಯಂ ಪ್ಯೂಮಿಲಮ್ ಕೆಲವು ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೩]
ಲಿಲಿಯಂ ಕಾಂಕಲರ್ ಅನ್ನು ಮೊದಲು ೧೭೯೦ರಲ್ಲಿ ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಗ್ರೆವಿಲ್ಲೆ ಅವರು ಚೀನಾದ ಗುವಾಂಗ್ಝೌ ನಿಂದ ತಂದು ಬ್ರಿಟನ್ ಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ಅವರು ಪ್ಯಾಡಿಂಗ್ಟನ್ ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಈ ಸಸ್ಯವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದರು. ೧೮೪೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು ಶಾಂಘೈ ರಾಬರ್ಟ್ ಫಾರ್ಚೂನ್ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು.[೩]
ಲಿಲಿಯಂ ಕಾಂಕಲರ್ ಎಂಬುದು ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ಲಿಲಿ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೩೫೦-೨೦೦೦ ಮೀಟರ್ಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.[೩] ಇದು ಕಾಂಡದಿಂದ ಅಬಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸುವ ಸಸ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಬೇರನ್ನು ಕಾಂಡದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಗಂಟುಗಳಲ್ಲಿ ಬರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ ಇದು ಅದರ ಬಲ್ಬ್ಗಳ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ಕಾಂಡಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯಬಹುದು.[೪] ಇದರ ಕಾಂಡಗಳು ಟೆರೆಟ್ (ಸಿಲಿಂಡರಾಕಾರದ) ಸುಮಾರು ಹೊಳಪುಳ್ಳದ್ದಾಗಿದ್ದು ನಯವಾಗಿರುತ್ತವೆ.[೫] ಅವು ಕೆಂಪು-ಹಸಿರು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಕಾಂಡಕ್ಕೆ ೧ ರಿಂದ ೫ ಹೂವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೆಂ. ಮೀ. ಎತ್ತರ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಕಾಂಡದ ತಳದ ಬಳಿ ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣದ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯವಿದೆ.
ಎಲೆಗಳು ಹಸಿರು, ಚದುರಿದ ಮತ್ತು ಅಂಚುಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಕೂದಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈಟಿ ಆಕಾರಕ್ಕೆ ರೇಖಾತ್ಮಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ೩.೫-೭ ಸೆಂ. ಮೀ. ಉದ್ದ ಮತ್ತು ೩-೬ ಮಿಮೀ ಅಗಲವಿರುತ್ತವೆ. ಗದ್ದೆ ಅಂಡಾಕಾರದ (ಮೊಟ್ಟೆಯ ಆಕಾರದ) ಮತ್ತು ೨-೩.೫ ಸೆಂ. ಮೀ. ಎತ್ತರ ಮತ್ತು [೩]ಅವುಗಳ ಗಾತ್ರವು ಲಿಲಿಯಮ್ ಬ್ರೌನಿಗಿಂತ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ.[೬] ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗಡ್ಡೆ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬೆಳೆಯಬಹುದು ಮತ್ತು ಹೂಬಿಡಬಹುದು.[1][೩]
ಹೂವುಗಳು ಆಕರ್ಷಕ, ನಕ್ಷತ್ರದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕಿತ್ತಳೆ-ಹಳದಿನಿಂದ ಕಡುಗೆಂಪು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೂ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣವು ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅವು ಮೇಲ್ಮುಖವಾಗಿ ಮುಖ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ರೇಸೆಮೆ ಅಥವಾ ಹೊಕ್ಕುಳಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ೧೦ ರವರೆಗಿನ ಸಮೂಹಗಳಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ. [೩][೪][೫] ಅವು ಅಹಿತಕರ ಪರಿಮಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅಲ್ಪಕಾಲಿಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ (ಪ್ರತಿ ಹೂವುಗಳು ಕೆಲವೇ ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಇರುತ್ತದೆ).[೨][೩] ಅವು ಹರ್ಮಾಫ್ರೊಡೈಟ್ ಆಗಿದ್ದು ಜೇನುನೊಣಗಳಿಂದ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ಹೊಂದುತ್ತವೆ .[೭] ಅವು ಸಣ್ಣ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ತೆಪ್ಪಗಳು ೩ರಿಂದ ೪ಸೆಂ. ಮೀ. ಉದ್ದವಿರುವ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಉಣ್ಣೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಮಸುಕಾಗಿರುತ್ತದೆ.[3] [೫]
ಈ ಪುಷ್ಪ ಶಲಾಕವು ಅಂಡಾಶಯಕ್ಕಿಂತ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕೇಸರಗಳು ಮಧ್ಯದ ಕಡೆಗೆ ಒಮ್ಮುಖವಾಗುತ್ತವೆ, ಟೆಪಲ್ನಂತೆಯೇ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ದಂಡಾಕಾರದ ಅಂಡಾಶಯದ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರುವ ಹೆಣ್ಣುದಳದ ತುದಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಊದಿಕೊಂಡಿದೆ. ಪೆರಿಯಂಥ್ ಭಾಗಗಳು ೨.೨-೩.೫ ಸೆಂ. ಮೀ. ಉದ್ದವಿರುತ್ತವೆ. [೩][೫]
ಲಿಲಿಯಂ ಕಾಂಕಲರ್ನ ವಿವಿಧ ಪ್ರಭೇದಗಳಿವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಬಹಳ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ಲಿಲಿಯಂ ಕಾಂಕಲರ್ ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಚೀನಾ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಳ ಮಂಗೋಲಿಯಾ, ಹೀಲಾಂಗ್ಜಿಯಾಂಗ್, ಜಿಲಿನ್, ಲಿಯಾವೋನಿಂಗ್, ಹೆಬೀ, ಶಾಂಕ್ಸಿ, ಶಾಂಕ್ಸಿ ಮತ್ತು ಹೆನಾನ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಚೀನಾದ ೧೧ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.[೮] ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಇತರ ಜಾತಿಯ ಲಿಲ್ಲಿಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇದು ದೊಡ್ಡ ವಿತರಣಾ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಸಸ್ಯವು ಚೀನಾದ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು, ಪರ್ವತ ಇಳಿಜಾರುಗಳಲ್ಲಿ, ಕಲ್ಲಿನ ಇಳಿಜಾರುಗಳ ಮೇಲೆ ಪೊದೆಗಳು, ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕಾಡುಪ್ರದೇಶಗಳ ಅಂಚುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಶಾಂಡೊಂಗ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ತೈ ಶಾನ್ ಶಿಖರದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ೧೫೩೨ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೆರೆದ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ರೋಡೋಡೆಂಡ್ರಾನ್ ಮೈಕ್ರಾಂಥಮ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪೈರಿಯಾ ಪಬ್ಸೆಸೆನ್ಗಳ ಕಡಿಮೆ ಪೊದೆಗಳಲ್ಲಿ ಚದುರಿ ಹೋಗಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಇದು ಜಪಾನ್, ಕೊರಿಯಾ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ರಷ್ಯಾ (ಅಮುರ್ ಕ್ರೈ, ಪ್ರಿಮೊರೀ, ಖಬರೋವ್ಸ್ಕ್, ಮತ್ತು ಜಬೈಕಾಲ್ಸ್ಕಿ ಕ್ರೈ) ದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.[೧][೩] ಈ ಪ್ರಭೇದವು ಬೆಳೆಯುವ ಹೆಚ್ಚುನ ಪರಿಸರಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಸುಣ್ಣದ ಮಣ್ಣು, ಕಾರ್ಬನಿಫೆರಸ್ ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲುಗಳ ಮೇಲಿನ ಹ್ಯೂಮಸ್, ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳು, ಬಿಸಿಲಿನ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ತೇವಾಂಶವುಳ್ಳ ಸ್ಥಳಗಳು, ದಟ್ಟ ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಸೇರಿವೆ.[೭]
ಲಿಲಿಯಂ ಕಾಂಕಲರ್ ಅನ್ನು ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಸಸ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೯] ಹೂವುಗಳು, ಎಲೆಗಳು, ಗಡ್ಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಬೇರುಗಳು ತಿನ್ನಬಹುದಾದವು. ಇದರ ಗಡ್ಡೆ ಸಿಹಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತಂಪಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಪಿಷ್ಟವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಆಲೂಗಡ್ಡೆಯನ್ನು ಹೋಲುವ ತರಕಾರಿಯಾಗಿ ಬೇಯಿಸಿ ತಿನ್ನಬಹುದು ಅಥವಾ ವೈನ್ ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದು. [೩][೬][೭]
ಬಲ್ಬ್ ಕಾರ್ಮಿನೇಟಿವ್, ಕಫ ನಿವಾರಕ, ನಿದ್ರಾಜನಕ, ಆಂಟಿಟ್ಯೂಸಿವ್, ಪೆಕ್ಟೋರಲ್ ಮತ್ತು ಟಾನಿಕ್ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು ಶ್ವಾಸನಾಳದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಗರ್ಭಾಶಯದ ಹರಿವುಗಳು, ನರವ್ಯಾದಿ ಸಂಬಂಧಗಳು, ಹುಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಊತಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೂವುಗಳು ರಕ್ತವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನೋವು, ಮತ್ತು ಫೌಲ್ ಹುಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಪೌಲ್ಟಿಸ್ ಆಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೩][೬][೭]
ಲಿಲಿಯಂ ಕಾಂಕಲರ್ ಹೂವುಗಳು ಜೂನ್ ನಿಂದ ಜುಲೈ ವರೆಗೆ ಅರಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಬೀಜಗಳು ಆಗಸ್ಟ್ ನಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ ಮಾಗುತ್ತವೆ.[೭] ಇತರ ಲಿಲ್ಲಿಗಳಂತೆಯೇ, ಇದು ಪೂರ್ಣ ಸೂರ್ಯ ಬೆಳಕು, ಕೊಳೆತ ಸಾವಯವ ಪದಾರ್ಥ ಮತ್ತು ಶೀತ ಅವಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬಸಿದುಹೋದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮದಿಂದ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ತೇವಾಂಶ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.[೩]
ಈ ಸಸ್ಯವು ೪.೫ ರಿಂದ ೭ pH ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ (ಬಹುತೇಕ ಆಮ್ಲೀಯ) ಆದರೂ ಇದು ಆಮ್ಲೀಯ ಅಥವಾ ಮೂಲಭೂತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದು ಎಂದು ದಾಖಲೆಗಳಿವೆ.[೪] ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಇದು ಚೀನಾದ ಎರಡು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ಮಣ್ಣಿನ ಆಮ್ಲೀಯತೆಯೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ತೈ ಶಾನ್ ಗ್ರಾನೈಟಿಕ್ ಆಗಿದ್ದರೆ ಲಾವೊ ಶಾನ್ ಖನಿಜ ನೀರಿನ ಬುಗ್ಗೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಕರಗುವ ಸುಣ್ಣದ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[೩] ಈ ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕು ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಛಾಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. .[1][೭] ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತುವ ಬೀಜಗಳನ್ನು ತಂಪಾದ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಬಿಸಿಯಾಗದ ಹಸಿರುಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿರುವ ಧಾರಕಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ಒಳಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತನೆಯಾದರೆ ಕೊನೆಯ ಹಿಮದ ಮೊದಲು ಅವುಗಳನ್ನು ಶ್ರೇಣೀಕರಿಸಬೇಕು. ದಾಸ್ತಾನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಬೇಕು. ಕೋಳಿ ಗೊಬ್ಬರವು ರಸಗೊಬ್ಬರವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ .[2][೩]
ಈ ಹೂವು ಸಾರ ತೈಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಸುಗಂಧ ದ್ರವ್ಯವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದು .[೩]