์ด๋ก ๋ฌผ๋ฆฌํ์์, 4์ฐจ์ ์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก (ๅๆฌกๅ
่ถ
ๅฐ็จฑ[ๆฅ]-Mills็่ซ, ์์ด: four-dimensional supersymmetric YangโMills theory)์ ์ค๋ ฅ์ ํฌํจํ์ง ์๋, 4์ฐจ์์์ ์ต๋์ ์ด๋์นญ ๋์๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ด๋์นญ ๊ฒ์ด์ง ์ด๋ก ์ด๋ค. ์ด ์ด๋ก ์ ์ฌ์ค ์ด๋ฑ๊ฐ ์ฅ๋ก ์ ์ด๋ฃจ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ด๋ก ๊ณผ ๊น์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค.
์ฝคํฉํธ ๋ฆฌ ๊ตฐ ๋ฅผ ๊ฒ์ด์ง ๊ตฐ์ผ๋ก ์ผ๋ 4์ฐจ์ ์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ ๋ผ๊ทธ๋์ง์ธ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ ๋ 3+1์ฐจ์ ์๊ณต๊ฐ ๋ฒกํฐ ํํ์ ์งํ์ด๋ฉฐ, ๋ Spin(6)=SU(4) R๋์นญ ๋ฒกํฐ ํํ์ ์งํ์ด๋ฉฐ, ๋ ๊ฒ์ด์ง ๊ตฐ ์ ๋ธ๋ฆผํํ์ ์งํ์ด๋ค. ๋ SU(4)์ ๊ตฌ์กฐ ์์์ด๋ค. ๋ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ ๊ฒ์ด์ง ์ฅ์ธ๊ธฐ
์ด๋ค (๋ ๊ฒ์ด์ง ํผํ
์
). ์ ๋ ๊ฒ์ด์ง ๊ฒฐํฉ ์์์ด๋ฉฐ, ๊ฒ์ด์ง ๊ตฐ์ ์ข
๋ฅ์ ๋๋ถ์ด ์ด๋ก ์ ์ ์ผํ ๋งค๊ฐ ๋ณ์์ด๋ค. ๋น์ฌ๊ท๊ฒฉํ ์ ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ผ์, ์ ๋ ์ฌ๊ท๊ฒฉํ๋ฅผ ๊ฒช์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ์ด๋ก ์ 4์ฐจ์ ์ด๋ฑ๊ฐ ๋์นญ์ ๊ฐ๋๋ค.
4์ฐจ์ ์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ ๊ฐ์ ๊ฒ์ด์ง ๊ตฐ์ ๊ฐ๋ 10์ฐจ์ ์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ ์ฐจ์ ์ถ์(์์ด: dimensional reduction)๋ก ์ป์ด์ง๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ, Spin(6) R๋์นญ๊ตฐ์ ์ถ์๋ 6๊ฐ์ ์ฐจ์์ ๋ํ ํ์ ๋์นญ์ผ๋ก์ ๋ฐ์ํ๋ค.
๋ํ, ์ ์ด๋ ํน์ ํ ๊ฒ์ด์ง ๊ตฐ์ ๋ํ์ฌ, ์ด ์ด๋ก ์ D3-๋ง ์์ ์์ฐ์ค๋ฝ๊ฒ ์กด์ฌํ๋ ์์์ฅ๋ก ์ด๋ค(์ด ์ฌ์ค์ AdS/CFT ๋์์ฑ์ ํต์ฌ์ ์ธ ์ญํ ์ ํ๋ค). ์ด ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฒ์ด์ง ๊ตฐ์ ์ข
๋ฅ๋ ๊ฒน์ณ์ง D3-๋ง์ ์์ ์ค๋ฆฌ์ํฐํด๋์ ์ ๋ฌด์ ๋ฐ๋ผ ๊ฒฐ์ ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ค๋ฆฌ์ํฐํด๋๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ์ D3-๋ง์ด ์กด์ฌํ๋ค๋ฉด, ์ด ๊ฒฝ์ฐ ๊ฒ์ด์ง ๊ตฐ์ด ๋ฐ์ํ๋ค.
๋ชฌํ ๋จ-์ฌ๋ฆฌ๋ธ ์ด์ค์ฑ
[ํธ์ง]
์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์์๋ ์ผ์ข
์ S-์ด์ค์ฑ์ด ์ฑ๋ฆฝํ๋๋ฐ, ์ด๋ฅผ ๋ชฌํ ๋จ-์ฌ๋ฆฌ๋ธ ์ด์ค์ฑ(MontonenโOlive duality)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.[1][2] ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก, ๋ ๊ฒฐํฉ ์์ ์ ๋ฅผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ํ๋์ ๋ณต์์ ๊ฒฐํฉ ์์
๋ก ํ๊ธฐํ์์ ๋, ์ด ์ด๋ก ์
์ ์ํ์ฌ ๋ถ๋ณ์ด๋ฉฐ (์ฆ, ๋ ์ฃผ๊ธฐ์ ๊ฐ๋), ๋ํ ๊ฒ์ด์ง ๊ตฐ ์, ๊ฒฐํฉ ์์ ์ ์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ ๊ฒ์ด์ง ๊ตฐ ์ ๊ฒฐํฉ ์์
๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ด๋ก ๊ณผ ๋ํ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๋ ์ ๋ญ๊ธ๋์ฆ ์๋๊ตฐ์ด๋ฉฐ, ๋ ๋ญ๊ธ๋์ฆ ์๋์ฑ์ ๋ฑ์ฅํ๋ ์ ์์ด๋ค. ํนํ, ์ธ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ ๋ชจ๋๋ฌ ๊ตฐ์ ์ด๋ฃฌ๋ค.
๋ชฌํ ๋จ-์ฌ๋ฆฌ๋ธ ์ด์ค์ฑ์ IIB์ข
์ด๋ ์ด๋ก ์ผ๋ก ์ค๋ช
ํ ์ ์๋ค.[3][4]:186โ187 ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ ๊ฐ์ ๊ฒน์น D3-๋ง๋ค ์์ ์กด์ฌํ๋ ์ ํจ ์ด๋ก ์ด๋ค. D3-๋ง์๋ ๊ธฐ๋ณธ ๋(F-๋)๊ณผ D1-๋ง(D-๋)์ด ๋ถ์ด ์๋๋ฐ, F-๋์ ๋์ ์ ๊ธฐ ํ๊ทน, D-๋์ ๋์ ์๊ธฐ ํ๊ทน์ ์ด๋ฃฌ๋ค. IIB์ข
์ด๋ ์ด๋ก ์์๋ S-์ด์ค์ฑ์ F-๋๊ณผ D-๋์ ๋ง๋ฐ๊พธ๊ฒ ๋๊ณ , ์ด ์ด์ค์ฑ์ ๋ฌผ๋ก D3-๋ง์ ์ ํจ ์ด๋ก ๋ ๋ฐ๋ฅด๊ฒ ๋๋ค. ์ด ์ด์ค์ฑ์ด ๋ชฌํ ๋จ-์ฌ๋ฆฌ๋ธ ์ด์ค์ฑ์ด๋ค.
AdS/CFT ๋์์ฑ์ ๋ฐ๋ผ, ์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ 5์ฐจ์ ์ด๊ตฌ ์ 4+1์ฐจ์ ๋ฐ ๋ ์ํฐ๋ฅด ๊ณต๊ฐ ์ ๊ณฑ๊ณต๊ฐ ์์ ์กด์ฌํ๋ IIB์ข
์ด๋ ์ด๋ก ๊ณผ ์ฌ์ค์ ๊ฐ์ ์ด๋ก ์ด๋ผ๊ณ ์ถ์ธก๋๋ค.
์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์์, ๊ทนํ์์ ๊ฐ์ ๊ณ ๋ฆฌ(=๋ ์ธ๊ณ๋ฉด์ ์ข
์)๋ฅผ ๊ฐ๋ ํ์ธ๋จผ ๋ํ์ ํ๋ฅ ์งํญ์ ์ ๋น๋กํ๊ฒ ๋๋ค. ์ฆ, ์๊น์ ์๊ฐ ๋งค์ฐ ํด ๊ฒฝ์ฐ, ์ค์ง ๋ฎ์ ์ข
์์ ํ์ธ๋จผ ๋ํ๋ง์ด ์ด์๋จ๊ฒ ๋๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ทนํ์์, ์์์ฅ๋ก ์ ๊ตญ์์ ์ฐ์ฐ์๋ค์ ์ผ์ข
์ ์คํ ์ฌ์ฌ(์์ด: spin chain) ๋ชจํ์ผ๋ก ๋ํ๋ด์ด์ง ์ ์๋ค.[5]
์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ 1977๋
์ 10์ฐจ์ ์ด๋์นญ ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ ์ฐจ์ ์ถ์๋ก ๋ฐ๊ฒฌ๋์๋ค.[6]:86โ88, ยง5[7]:270, ยง3
๊ฐ์ ํด์, ์-๋ฐ์ค ์ด๋ก ์ S-์ด์ค์ฑ์ ํด๋ผ์ฐ์ค ๋ชฌํ ๋จ(ํ๋๋์ด: Claus Montonen)๊ณผ ๋ฐ์ด๋น๋ ์ด์ธ ์ฌ๋ฆฌ๋ธ(์์ด: David Ian Olive)๊ฐ 1977๋
์ ์ ์ํ์๋ค.[8] ๋ชฌํ ๋จ๊ณผ ์ฌ๋ฆฌ๋ธ์ ์๋ ๊ฐ์ค์ ์ด๋์นญ์ ํฌํจํ์ง ์์๋๋ฐ, ์ดํ 1979๋
์ ํด ์ค์ฆ๋ฒ(์์ด: Hugh Osborn)์ด ์ด ๊ฐ์ค์ด ์ฑ๋ฆฝํ๋ ค๋ฉด ์ด๋์นญ์ด ํ์ํจ์ ์ง์ ํ์๋ค.[9][10]:ยง1
- โ Duff, Michael J. (1996๋
9์ 10์ผ). “Electric/magnetic duality and its stringy origins”. 《International Journal of Modern Physics A》 11 (22). arXiv:hep-th/9509106. Bibcode:1996IJMPA..11.4031D. doi:10.1142/S0217751X96001899.
- โ Olive, David Ian (1996๋
1์). “Exact electromagnetic Duality”. 《Nuclear Physics B Proceedings Supplements》 45 (1): 88โ102. arXiv:hep-th/9508089. Bibcode:1996NuPhS..45...88O. doi:10.1016/0920-5632(95)00618-4.
์ฌํ Olive, David Ian (1996๋
3์). “Exact electromagnetic Duality”. 《Nuclear Physics B Proceedings Supplements》 46 (1โ3): 1โ15. Bibcode:1996NuPhS..46....1O. doi:10.1016/0920-5632(96)00002-3.
- โ Duff, Michael J. (1996๋
9์ 10์ผ). “Electricโmagnetic duality and its stringy origins”. 《International Journal of Modern Physics A》 11 (22): 4031โ4050. arXiv:hep-th/9509106. Bibcode:1996IJMPA..11.4031D. doi:10.1142/S0217751X96001899.
- โ Polchinski, Joseph (1998). 《String Theory, Volume 2: Superstring theory and beyond》. Cambridge University Press. Bibcode:2005stth.book.....P. doi:10.2277/0521633044. ISBN 978-0521633048.
- โ Beisert, Niklas (2012). “Review of AdS/CFT integrability: an overview”. 《Letters In Mathematical Physics》 (์์ด) 99 (3). arXiv:1012.3982. Bibcode:2012LMaPh..99....3B. doi:10.1007/s11005-011-0529-2.
- โ Brink, Lars; Schwartz, John H.; Scherk, Joรซl (1977๋
3์ 28์ผ). “Supersymmetric Yang-Mills theories”. 《Nuclear Physics B》 (์์ด) 121: 77โ92. doi:10.1016/0550-3213(77)90328-5.
- โ Gliozzi, Fernando; Olive, David I.; Scherk, Joรซl (1977๋
4์ 25์ผ). “Supersymmetry, supergravity theories and the dual spinor model”. 《Nuclear Physics B》 (์์ด) 122: 253โ290. doi:10.1016/0550-3213(77)90206-1.
- โ Montonen, Claus; David Olive (1977๋
12์ 5์ผ). “Magnetic monopoles as gauge particles?”. 《Physics Letters B》 72 (1): 117โ120. Bibcode:1977PhLB...72..117M. doi:10.1016/0370-2693(77)90076-4.
- โ Osborn, Hugh (1979๋
5์ 21์ผ). “Topological charges for N=4 supersymmetric gauge theories and monopoles of spin 1”. 《Physics Letters B》 (์์ด) 83 (3โ4): 321โ326. doi:10.1016/0370-2693(79)91118-3.
- โ Di Vecchia, Paolo (1998๋
2์). “Duality in N=2, 4 supersymmetric gauge theories” (์์ด). arXiv:hep-th/9803026. Bibcode:1998hep.th....3026D.