Gültan Kışanak

Gültan Kışanak
Image dans Infobox.
Şaredara Diyarbekirê (d)
-
Osman Baydemir
Cumali Atilla (d)
Endama Meclîsa Mezin a Neteweyî ya Tirkiyeyê
Siirt (en)
dp.
Hevseroka Partiya Aştî û Demokrasiyê
-
Hamit Geylani
Meqam hat fesixkirin (d)
Endama Meclîsa Mezin a Neteweyî ya Tirkiyeyê
Diyarbakır (en)
-
Jidayikbûn
Hevwelatî
Perwerde
Zanîngeha Dîcleyê
Zanîngeha Egeyê (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Pîşe
Karder
Özgür Gündem (dp. ), Özgür Ülke (en)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre
Partiyên siyasî
Ketiye girtîhê
Xebatên navdar
Kürt Siyasetinin Mor Rengi (d), Davacıyım (d)Li ser Wîkîdaneyê bibîne û biguhêre

Biguhêre - Kodê biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBinêre belgekirina şablonê

Gültan Kışanak (jdb. 15ê hezîrana 1961an, Xarpêt, Bakurê Kurdistanê)[1] siyasetmedareke kurd e û şaredarê berê yê bajarê Amedê ye. Kışanak berê parlementera Partiya Aştî û Demokrasiyê (BDP) ya parlamenterê Tirkiyeyê û hevseroka BDPê bû. Di heman demê de ji bo şaredariya Rezikê li "Büyükşehir belediyesi" (şaredariya Bajarê Mezin) a Amedê şêwirmend û koordînatora projeyên civakî bû.[2]

Ji sala 2016an ve li Tirkiyeyê di girtîgehê de ye û di sala 2019an de ji ber sûcê “endamtiya rêxistina terorê” (bê îhtîmal) 14 sal û 3 meh ceza lê hatiye birîn.[2][3]

Jiyana berî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Kışanak destpêkê li Zanîngeha Dîcleyê ya Amedê zimanê tirkî xwend, lê dev jê berda.[1] Di sala 1986an de Kışanak li Îzmîrê li zanîngeha Egeyê li Fakulteya Zanistên Ragihandinê dest bi xwendina rojnamegerî û têkiliyên giştî dike. Piştî ku xwendina xwe di sala 1990an de qedand, di sala 1991an de di rojnameyên cûda de, di nav wan de Yeni Ülke, rojnamegerî kir.[1] Di sala 1992an de nûçegihana Özgür Gündemê ya Edeneyê bû.[2] Paşê li Stembolê bû sernivîserê rojnameyê. Piştî ku rojname hat qedexekirin, di rojnameya Özgür Ülke de di peywira rêveberiyê de xebitî.[2] Heya sala 2002an di rojnameyên cûda de xebitî û di rojnameya Yeniden Özgür Gündemê de jî wek qunciknivîskar xebitî.[2]

Kariyera siyasî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Di hilbijartina 2007an a parlamenterê Tirkiyeyê ya parêzgeha Amedê de, bi awayekî serketî bû berendamek serbixwe.[4] Piştî hilbijartinê tevlî Partiya Civaka Demokratîk (DTP) bû. Kışanak di sala 2008an de di fîlma "Çi demokrasiyeke xweş" de cih girtibû, ku behsa kampanyaya hilbijartinên jinên Tirkiyeyê dike.

Di destpêka sala 2009an de, wê pêşnûmeqanûnek amade kir ku rê bide bikaranîna tîpên Q, W û X yên ji tîpên kurmancî yên alfabeya latînî di raya giştî ya Tirkiyeyê de.[5]

Piştî ku DTP di 11ê kanûna 2009an de hat qedexekirin, Gultan Kişanak tevlî BDPê bû. Di sala 2010an de Kışanak tevî Selahattin Demirtaş ji bo Hevserokatiya BDPê hate hilbijartin. Heya sala 2014an hevserok ma.[6] Di hilbijartinên Meclîsê yên hezîrana 2011an de weke namzeta serbixwe ya parêzgeha Sêrtê bû namzet û careke din hate hilbijartin.[7] Di hilbijartinên herêmî yên sala 2014an de ji bo şaredariya bajarê Amedê bû namzed û bi qasî du ji sê parên dengan bi ser ket.[8]

Pêkanîna qanûn û îskençêkirin

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Piştî derbeya leşkerî ya sala 1980an, di 19 saliya xwe de tê girtin û di zindana leşkerî ya Amedê de rastî îşkenceyê tê.[9] Ji ber vê yekê ji ber ku dema midûr ket, Kışanak ji bo awayekî birêz ra nebû, hundir 6 mehan di kozikê kûçikê ya Esat Oktay Yıldıran de hat girtin.[10] Bi giştî du salan di girtîgehê de ma.[11]

Di êvara 25ê cotmeha 2016an Kışanak dîsa hat binçavkirin. Li gorî nûçeya ajansa nûçeyan a dewletê Anadoluyê, tê îdiakirin ku têkilî yan jî peywendiyên bi Partiya Karkerên Kurdistanê re hene.[12] Li şûna wan, qeymeqamên dewletê yên ji Wezareta Karên Hundir a Tirkiyeyê, weke ku di rewşên bi vî rengî de hatin kirin, wê karê fermî bidomînin.[13]

Di mijdara 2016an de, li gorî NTV, dozgeran ragihandibû ku ew ji bo Kışanak bi sûcdariya propagandaya PKKê û damezrandin û pêşengiya rêxistina terorê ya çekdar 230 sal cezayê girtîgehê dixwazin.[14]

Li gorî çend portalên nûçeyan, di tîrmeha 2018an de rûniştina dadgehê hebû û tê de dozgeriya komarê daxwaza 230 sal cezayê girtîgehê ji ber sûcên “damezrîner û rêvebirina rêxistinê” û piştgirîdayîna PKK û DTKê piştrast kir.[15]

Jiyana taybet

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Gultan Kişanak zewicî ye, dayika keçekê ye[16] û endama mezheba elewîtî ye.[17]

Fîlîmên wê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  • Çi Demokrasiya xweş - (2008an, fîlîmeke li ser mafên jinan di hilbijartinên de)[18]
  • Hêvî - (2013an bi Yüksel Yavuz re, di ve fîlîmê li ser mafên jin û kurdan pêk tê)[19]
  • Öcalan û pirsgirêka kurd (2015an, fîlîm li ser hal û rewşa gelê kurd li Tirkiyeyê)[20]

Çavkanî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  1. ^ a b c Kisanak, Evin Jiyan. "Meet Gultan Kisanak: from her daughter". theregion.org. Ji orîjînalê di 21 nîsan 2019 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 1 kanûna paşîn 2019.
  2. ^ a b c d e "Gültan Kışanak kimdir?". T24 (bi tirkî). Roja gihiştinê 26 gulan 2020.
  3. ^ "Gültan Kışanak Kimdir?". Bianet. 26 çiriya pêşîn 2016.
  4. ^ Zengin, Nilüfer (30 kanûna paşîn 2007). "Meet Our Women Parliamentarians". Binet.
  5. ^ "Bianet, 2 January 2009". Roja gihiştinê 14 tebax 2009.
  6. ^ Figanmese, Melis (7 nîsan 2014). "Women's Political Participation on the Rise in Turkey". Huffington Post (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 30 nîsan 2022.
  7. ^ "SİİRT 2011 GENEL SEÇİM SONUÇLARI". secim.haberler.com. Roja gihiştinê 1 kanûna paşîn 2019.
  8. ^ "Seçim 2014 Güneydoğu Anadolu Bölgesi Diyarbakır Yerel Seçim Sonuçları". www.haberturk.com. Roja gihiştinê 6 çiriya paşîn 2019.
  9. ^ HAKAN, Ahmet. "'Co'nun kulübesinde 6 ay işkence gördüm'". www.hurriyet.com.tr (bi tirkî). Roja gihiştinê 23 kanûna pêşîn 2020.
  10. ^ "'Köpek kulübesinde 6 ay işkence gördüm'". Radikal (bi tirkî). Roja gihiştinê 23 kanûna pêşîn 2020.
  11. ^ "Kışanak'a 14 yıl 3 ay, Tuncel'e 15 yıl hapis cezası". www.gazeteduvar.com.tr (bi tirkî). 2 kanûna paşîn 2019. Roja gihiştinê 4 sibat 2019.
  12. ^ "One woman's journey from prisoner to mayor - Al-Monitor: The Pulse of the Middle East". www.al-monitor.com (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 8 hezîran 2022.
  13. ^ Zaman, Amberin (26 çiriya pêşîn 2016). "Fury erupts after mayors detained in Turkey's Kurdish southeast". Al-Monitor. Roja gihiştinê 13 îlon 2021.
  14. ^ Zaman, Amberin (26 çiriya pêşîn 2016). "Fury erupts after mayors detained in Turkey's Kurdish southeast". Al-Monitor. Roja gihiştinê 13 îlon 2021.
  15. ^ "Kışanak: We are women who cannot be taken prisoners". ANF News (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 11 kanûna pêşîn 2020.
  16. ^ "Gültan Kışanak Kimdir?". Bianet. 26 çiriya pêşîn 2016.
  17. ^ Günes, Cengiz (gulan 2020). "Political Representation of Alevi Kurds in Turkey: Historical Trends and Main Transformations" (PDF). Kurdish Studies. The Open University. 8: 85. doi:10.33182/ks.v8i1.522. S2CID 225846227.
  18. ^ "Filmist website news". Ji orîjînalê di 26 tîrmeh 2011 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 14 tebax 2009.
  19. ^ Hêvî, roja gihiştinê 1 kanûna paşîn 2019
  20. ^ "Tearing Walls Down". IMDb. Roja gihiştinê 9 adar 2024.