Гису (эл)

Гису
Гису салттуу кийимдери
Мамлекеттер жана аймактар
Бардыгы: 1,2 млн  Уганда — 1 117 243 (2002)  Кения — 40 000
Тили	масаба
Расалык тиби	негроид
Кирет	бантулар

Ги́су (багису, гишу, масаба; өз ат — bamasaba) — банту эли. Уганданын чыгышында (Элгон тоосунун батыш капталдары) жашайт. Ошондой эле гису Кенияда да бар (40 миң).
Жалпы саны 1 117 243 адам же өлкөнүн калкынын 4,7% түзөт (2006)^[1].

Тил

Банту уясына кирген масаба тилинде (лумасаба же лугису диалектинде) сүйлөшөт. Жазуусу латын алфавиттин негизинде.

Дин

Көпчүлүк христиандар (протестанттар).
Калгандары жергиликтүү салттуу ишенимдерди карманышат (табияттын күчтөрүнүн жана ата-бабалар культтары, демиург Вери Кубумба), мусулмандар, бахаилер.

Чарбалык иштер

Негизги кесиби — жерди күйгүзүү менен кол менен көчүрүү, өтө түшүмдүү жанар тоо кыртышында дыйканчылык. Сатуу үчүн кофе (эң сапаттуу Арабика сорту) жана пахта өстүрүлөт.
Ири мүйздүү мал никенин куну катары кызмат кылып, негизинен ритуалдык ролду ойнойт.

Кол өнөрчүлүк

Карапачылык, темир устачылык (курал-жарак, зергерчилик), жыгачтан оюу, токуучулук (жасалга, ритуалдык буюмдар).

Кийим

Кийим-кече — булгаарыдан жана өсүмдүк буласынан жасалган кепка, белдемчилер жана алжапкычтар.

Коом

Салттуу патрилинейлик уруулук уюм негизинен 19-кылымда талкаланган. Чоң үй-бүлөлүү жамааттардын калдыктары калууда. Туугандык терминдердин системасы бифуркативдик типтен генерациондук типке өтүүчү.

Маданият

Магия, сыйкырчылык, бакшылык кеңири таралган.
Фольклор – этногенетикалык уламыштар, жаныбарлар жөнүндөгү жомоктор.

Тарых

Ги́су 14-кылымда нилоттук малчылар (масай жана нанди) тарабынан Эльгон тоосунун бооруна түндүк аймактардан көчүрүлгөн банту тилдүү дыйкандардын урпактары.

Булактар

1. 2002 Uganda Population and Housing Census. Текшерилген күнү 25 -январь (үчтүн айы) 2024. Түп булактан архивделген күнү 12 -октябрь (тогуздун айы) 2017.

Тышкы шилтемелер

• Гису. Большая Российская Энциклопедия Archived 2022-08-16 at the Wayback Machine