Conditum

Condītum (-i, n.) est concoctio vini cum pipere, melle, et variis herbis aromatibusque. Apud antiquos in pretio erat.

Praecepta

Habemus praecepta ex variis auctoribus. Sequuntur nonnulla:

Apicius

Conditum Paradoxum, ex vino leni, pipere, masticha, foliis (nempe malabathri laurive), croco, dactylo, fit, et carbonibus collatur.^[1]
Conditum Melizomum, viatorium, portabile, fit ex pipere et melle quae cum viatore comportantur ut vino cuilibet ad manum addentur.^[2]

Plinius Maior

Conditum seu piperatum, ex nardo, malobathro, pipere, melle.^[3]

Aëtius Amidenus

Conditum cholicis, ex pipere, scammonia, apii semine, vino, melle.^[4]
Conditum phlegmaticis, ex ervilia, pipere, aniso, apii semine, vino, melle.^[5]
Conditum melancholicis, ex polypodio, pipere, apii semine, vino, melle.^[6]

Oribasius

Conditum primum lapidibus in vesica, ex melle, vino, pipere, saxifraga, nardostachyo, carpesio, zingiberi, mēo, asaro, casia, sinone, petroselino, acoro, gentiana.^[7]
Conditum simpex ex vino, melle, pipere tantum.^[8]

Hierophilus sophista

Conditum ex glycoposia, ex pepere, cinamono, stachye (an nardostachye?), gariofilio.^[9]

Herbarius

Herbarius est liber botanicus Apuleio attributus, haud verisimiliter.

Conditum Priapisci: ex priapisco, pipere, melle, vino optimo.^[10]

Notae

↑ Apicii De Re Coquinaria 1.1.1: "CONDITI PARADOXI COMPOSITIO: Mellis p.XV in aeneum uas mittuntur, praemissis vini sextariis duobus, ut in coctura mellis vinum decoquas. Quod igni lento et aridis lignis calefactum, commotum ferula dum coquitur, si effervere coeperit, vini rore conpescitur, praeter quod subtracto igni in se redit. Cum perfrixerit, rursus accenditur. Hoc secundo ac tertio fiet, ac tum demum remotum a foco postridie despumatur. Tum mittis piperis uncias quattor iam triti, masticis scripulos III, folii et croci dragmae singulae, datilorum ossibus torridis quinque, isdemque dactilis vino mollitis, intercedente prius suffusione vini de suo modo ac numero, ut tritura lenis habeatur. His omnibus paratis supermittis vini lenis sextaria XVIII. Carbones perfecto aderunt." Mirum est Apicium quantitates dedisse in his primi libri praeceptis.
↑ Apicii De Re Coquinaria 1.1.2: "CONDITUM MELIZOMUM PERPETUUM QUOD SUBMINISTRATUR PER VIAM PEREGRINANTI. Piper tritum cum melle despumto in cupellam mittis conditi loco, et ad momentum quantum sit bibendum, tantum aut mellis proferas aut vini misceas. Sed si uas erit, nonnihil uini melizomo mittas, adiciendum propter mellis exitum solutiorem. "
↑ Plinii Maioris Naturalis Historia [1]: "apud alios nardi etiam et malobathri selibris in musti congios duos additis, qualia nunc quoque fiunt pipere et melle addito, quae alii condita, alii piperata appellant."
↑ Aëtii Amideni Iatrica 3.66: "Κονδίτον ξανθοχόλοιϲ. Πεπέρεωϲ 𐅻 γ ϲκαμμωνίαϲ 𐆄 α ϲελίνου ϲπέρματοϲ 𐅻 α οἴνου ξ̸ ε μέλιτοϲ ξ̸ α· προλεάναϲ τὰ εἴδη καθ’ ἑαυτὰ ἔπειτα καὶ ϲὺν τῷ μέλιτι, εἶτα τὸν οἶνον ἐπιβαλὼν ἔα ἡμέραϲ ε καὶ χρῶ"
↑ Aëtii Amideni Iatrica 3.67: "Κονδίτον φλεγματικοῖϲ. Λαθυρίδων 𐆄 α πεπέρεωϲ 𐆄 α ἀνίϲου ϲελίνου ϲπέρματοϲ ἀνὰ 𐆄 α οἴνου ξ̸ ε μέλιτοϲ ξ̸ α, ϲκεύαζε, ὡϲ προείρηται, καὶ χρῶ."
↑ Aëtii Amideni Iatrica 3.67: "Κονδίτον μελαγχολικοῖϲ. Πολυποδίου 𐆄 α πεπέρεωϲ 𐆄 α ϲελίνου ϲπέρματοϲ 𐅻 α οἴνου ξ̸ ε μέλιτοϲ ξ̸ α, ϲκεύαζε, ὡϲ προείρηται, <καὶ χρῶ>."
↑ Oribasii Collectiones Medicae 5.33.8: "Κονδίτον πρώτιστον ἐν κύστει λίθοις. Μέλιτος ξέστην α, οἴνου ξεστία ε, πεπέρεως 𐆄 α, σαρξιφάγου γρ. δ, ναρδοστάχυος γρ. δ, καρπησίου, ζιγγιβέρεως, μήου, ἀσάρου, κασίας, σίνωνος, πετροσελίνου, ἀκόρου, γεντιανῆς, δαύκου ἀνὰ γρ. δ· τῷ ἀπηφρισμένῳ μέλιτι ἑνώσας τὰ ξηρία καὶ τῷ οἴνῳ ἔα τὸ ἀγγεῖον ἡμέρας ι πέψεως χάριν.
↑ Oribasii Collectiones Medicae 5.33.9 "Κονδίτον. Μέλιτος 𐆃 ι, οἴνου πρωτίου 𐆃 λ, πεπέρεως 𐆄 α· τρίψας τὸ πέπερι μῖξον τῷ οἴνῳ καὶ ἀπαφρίσας τὸ μέλι ἕνωσον τῷ οἴνῳ καὶ ἀναδήσας ἔα.
↑ Hierophili Πῶς ὀφείλει διαιτᾶσθαι ἄνθρωπος ἐφ’ ἑκάστῳ μηνί p. 459: "ἐκ δὲ γλυκοποσίας, κονδίτον ἔχον πέπερι, κινάμωμον, στάχος, καρεόφυλλον. λουτροῖς δὲ δι’ ὅλου τοῦ μηνὸς. καὶ τὰ μὲν τρία χρίεσθαι ἐν ἡμέρᾳ γʹ ἄνευ τῆς σμύρνης καὶ τῆς ἀλόης, τὰ δὲ ἄλλα γʹ λούεσθαι ἐν ἡμέρᾳ εʹ. οἴνους δὲ λεπτοὺς καὶ εὐώδεις καὶ ἐλαιοχρόους καὶ συνουσίας μετρίως."
↑ Herbarius 15: "Si quis ad mulierem non potuerit, herbae priapisci radicem (sed et testiculum dextrum qui maior est) teres eum et piperis grana xlvii, mellis uncias iv, in uino optimo medicamen soluis et pondus scripula ix per triduo sumes."

[Paradoxum-1] Apicii De Re Coquinaria 1.1.1: "CONDITI PARADOXI COMPOSITIO: Mellis p.XV in aeneum uas mittuntur, praemissis vini sextariis duobus, ut in coctura mellis vinum decoquas. Quod igni lento et aridis lignis calefactum, commotum ferula dum coquitur, si effervere coeperit, vini rore conpescitur, praeter quod subtracto igni in se redit. Cum perfrixerit, rursus accenditur. Hoc secundo ac tertio fiet, ac tum demum remotum a foco postridie despumatur. Tum mittis piperis uncias quattor iam triti, masticis scripulos III, folii et croci dragmae singulae, datilorum ossibus torridis quinque, isdemque dactilis vino mollitis, intercedente prius suffusione vini de suo modo ac numero, ut tritura lenis habeatur. His omnibus paratis supermittis vini lenis sextaria XVIII. Carbones perfecto aderunt." Mirum est Apicium quantitates dedisse in his primi libri praeceptis.

[Melizomum-2] Apicii De Re Coquinaria 1.1.2: "CONDITUM MELIZOMUM PERPETUUM QUOD SUBMINISTRATUR PER VIAM PEREGRINANTI. Piper tritum cum melle despumto in cupellam mittis conditi loco, et ad momentum quantum sit bibendum, tantum aut mellis proferas aut vini misceas. Sed si uas erit, nonnihil uini melizomo mittas, adiciendum propter mellis exitum solutiorem. "

[Plinius-3] Plinii Maioris Naturalis Historia [1]: "apud alios nardi etiam et malobathri selibris in musti congios duos additis, qualia nunc quoque fiunt pipere et melle addito, quae alii condita, alii piperata appellant."

[cholicis-4] Aëtii Amideni Iatrica 3.66: "Κονδίτον ξανθοχόλοιϲ. Πεπέρεωϲ 𐅻 γ ϲκαμμωνίαϲ 𐆄 α ϲελίνου ϲπέρματοϲ 𐅻 α οἴνου ξ̸ ε μέλιτοϲ ξ̸ α· προλεάναϲ τὰ εἴδη καθ’ ἑαυτὰ ἔπειτα καὶ ϲὺν τῷ μέλιτι, εἶτα τὸν οἶνον ἐπιβαλὼν ἔα ἡμέραϲ ε καὶ χρῶ"

[phlegmaticis-5] Aëtii Amideni Iatrica 3.67: "Κονδίτον φλεγματικοῖϲ. Λαθυρίδων 𐆄 α πεπέρεωϲ 𐆄 α ἀνίϲου ϲελίνου ϲπέρματοϲ ἀνὰ 𐆄 α οἴνου ξ̸ ε μέλιτοϲ ξ̸ α, ϲκεύαζε, ὡϲ προείρηται, καὶ χρῶ."

[melancholicis-6] Aëtii Amideni Iatrica 3.67: "Κονδίτον μελαγχολικοῖϲ. Πολυποδίου 𐆄 α πεπέρεωϲ 𐆄 α ϲελίνου ϲπέρματοϲ 𐅻 α οἴνου ξ̸ ε μέλιτοϲ ξ̸ α, ϲκεύαζε, ὡϲ προείρηται, <καὶ χρῶ>."

[vesica-7] Oribasii Collectiones Medicae 5.33.8: "Κονδίτον πρώτιστον ἐν κύστει λίθοις. Μέλιτος ξέστην α, οἴνου ξεστία ε, πεπέρεως 𐆄 α, σαρξιφάγου γρ. δ, ναρδοστάχυος γρ. δ, καρπησίου, ζιγγιβέρεως, μήου, ἀσάρου, κασίας, σίνωνος, πετροσελίνου, ἀκόρου, γεντιανῆς, δαύκου ἀνὰ γρ. δ· τῷ ἀπηφρισμένῳ μέλιτι ἑνώσας τὰ ξηρία καὶ τῷ οἴνῳ ἔα τὸ ἀγγεῖον ἡμέρας ι πέψεως χάριν.

[Oribasius-8] Oribasii Collectiones Medicae 5.33.9 "Κονδίτον. Μέλιτος 𐆃 ι, οἴνου πρωτίου 𐆃 λ, πεπέρεως 𐆄 α· τρίψας τὸ πέπερι μῖξον τῷ οἴνῳ καὶ ἀπαφρίσας τὸ μέλι ἕνωσον τῷ οἴνῳ καὶ ἀναδήσας ἔα.

[Hierophilus-9] Hierophili Πῶς ὀφείλει διαιτᾶσθαι ἄνθρωπος ἐφ’ ἑκάστῳ μηνί p. 459: "ἐκ δὲ γλυκοποσίας, κονδίτον ἔχον πέπερι, κινάμωμον, στάχος, καρεόφυλλον. λουτροῖς δὲ δι’ ὅλου τοῦ μηνὸς. καὶ τὰ μὲν τρία χρίεσθαι ἐν ἡμέρᾳ γʹ ἄνευ τῆς σμύρνης καὶ τῆς ἀλόης, τὰ δὲ ἄλλα γʹ λούεσθαι ἐν ἡμέρᾳ εʹ. οἴνους δὲ λεπτοὺς καὶ εὐώδεις καὶ ἐλαιοχρόους καὶ συνουσίας μετρίως."

[Herbarius-10] Herbarius 15: "Si quis ad mulierem non potuerit, herbae priapisci radicem (sed et testiculum dextrum qui maior est) teres eum et piperis grana xlvii, mellis uncias iv, in uino optimo medicamen soluis et pondus scripula ix per triduo sumes."

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]