Matidia Minor

Statua Matidiae in theatro Suessae Auruncae inventa.

Matidia Minor alias Mindia Matidia (nata circa 85, mortua post 161) fuit nobilissima et ditissima mulier Romana antiqua^[1] , soror uterina imperatricis Vibiae Sabinae, filia Matidiae Maioris et Lucii Mindii, neptis Marcianae, imperatoris Traiani sororis. Nec maritus nec liberi nobis noti sunt; fortasse caelebs mansit quae causa fuit cur de fraudibus in hereditate disceptatum sit^[2]. Statuae antiquae ei tribuuntur et inscriptiones ob beneficia gratiam agentes servatae sunt in primis Suessae Auruncae cuius theatrum restituit^[3]. Augusta numquam nuncupata est sed in nummis aviae suae Marcianae eam videmus, cum adhuc parva puella esset, prope sororem et matrem stantem^[4].

De inscriptionibus

In imperio Romano Matidia minor magna figura muliebris evergetismi fuit. Eius nomen in 22 inscriptionibus regionum variarum legitur: Athenis, Delphis, Ephesi, Ostiae, Vicetiae, Augustae Vindelicorum, Marruvii Marsorum, Tibure, Cuicul, Alexandriae Troadis^[5] et praesertim Suessiae Auruncorum ubi decem ex illis inventae sunt cum statuis eiusdem Matidiae. Magnam partem enim istius coloniae refecit post terrae motum, ut videtur: forum, theatrum, bibliothecam^[6] quae non iam exstat sed archaeologus S. Cascella eam supra aerarium aedificatam fuisse non absurdum putat. Quae omnes ad aetatem imperatoris Antonini Pii referuntur: quid Hadriano imperante fecerit Matidia ignotum est.

"matertera Antonini Augusti Pii"

In titulis saepe Antonini Pii matertera appellatur^[7]: quod videlicet adoptione interpretandum est. Nam cum Hadrianus Antoninum adoptavit eius uxor Vibia Sabina mater Antonini facta est. Nihilominus olim Hieronymus Carcopino coniecerat Saloniam Matidiam tertio marito nupsisse Liboni Rupilio Frugi atque ei matrem Faustinae Maioris peperisse. Quae mera coniectura hodie vulgo reicitur.

Notae

1. Fronto Ad Marcum Caesarem 2.16: summo genere, summis opibus nobilissima femina.
2. Fronto, Ad amicos I.14.
3. Sergio Cascella, François Chausson, Margaret Woodhull.
4. Denarius in Museo Britannico
5. F. Chausson (2008) p.238.
6. CIL 10, 4760
7. Exempli gratia in hoc titulo Ephesi reperto et in Museo Britannico servato[1]

Fontes

• Fronto, Ad amicos I.14.1; Ad Antoninum Imperatorem II.1.1-2 et IV.1.

Plura legere si cupis

Caput sculptum Matidiae Minori adsignatum.

• Mary T. Boatwright, "The Imperial Women of the Early Second Century A.C.", The American Journal of Philology, 1991: 513-540
• Sergio Cascella, "Matidia Minore, la Bibliotheca Matidiana e il Foro di Suessa (Sessa Aurunca - Ce): considerazioni preliminari sullo scavo del cosiddetto Aerarium" in Oebalus Studi sulla Campania nell'Antichità n. 8, 2013: 147-218
  • "Una nuova iscrizione dedicatoria di Matidia Minore da Sessa Aurunca" in Oebalus Studi sulla Campania nell'Antichità n. 15, 2020: 249-257
• François Chausson, "Une inscription monumentale campanienne : Matidie la Jeune et le théâtre de Suessa Aurunca", Bulletin de la Société nationale des Antiquaires de France, 2009: 190-192
  • "Une dédicace monumentale provenant du théâtre de Suessa aurunca, due à Matidie la jeune, belle-soeur de l’empereur Hadrien", Journal des Savants, 2008: 233-259
• María Pilar González-Conde Puente, "El proceso de formación de la política dinástica de Trajano", Dialogues d'histoire ancienne, 2015: 127-148
• P. A. Roche, "The Public Image of Trajan's Family", Classical Philology, 2002: 41-60
• Hildegard Temporini, Die Frauen am Hofe Trajans. Ein Beitrag zur Stellung der Augustae im Principat, De Gruyter, 1978 Recensio critica Nonnullae paginae apud Guglum librorum
  • "Frauen im Bild der domus Augusta unter Trajan", in: E. Schallmayer (ed.), Traian in Germanien, Traian im Reich, 1999: 45-53.
• Susan Wood, "Women in Action: A Statue of Matidia Minor and Its Contexts", American Journal of Archaeology, 2015: 233-259
• Margaret L Woodhull, "Matidia Minor and the Rebuilding of Suessa Aurunca" in Memoirs of the American Academy in Rome, 2018: 203-236

Stemma genealogicum Traiani imperatoris et eius sororis.

Nexus externi

• Vicimedia communia plura habent quae ad Mindiam Matidiam pertinent.