Gelaen

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Gelaen (Geleen)
Gewaeze gemeinte in Nederlandj

Ligking van Gelaen

Gevörmp ?
Opgehaeve 2001
Opgegange in Zittert-Gelaen
Provincie Nederlands Limburg
Hoofplaats Lötterao
Opperflaakde (bie opluffing) 12,2 km²
– daovan water: ? km²
Inwoeners (kort veur opluffing) 36.480 (1971)
– deechde: 3.022[1]/km²
Lies van börgemeisters

Gelaen is 'n plaats in de gemeinte Zittert-Gelaen, ten zuudweste van Zittert. Tot 2002 vörmde Gelaen 'n zelfsjtendige gemeinte. Mèt vastelaovend is Gelaen bekènd es De Waereldsjtad. Gelaen is vernump nao de Gelaenbaek, wovan de Latiense noam Glana (heldere baek) is.

Gelaen waor ieërtieds 'n dörp en greujde in de twintigste ieëw sjnel oet tot 'n sjtad en 't centrum van de Westelikke Miensjtreek, veurnamelik nao de äöpening in 1926 van de Sjtaatsmien Maurits en de biejbeheuënde Cokesfebrieke Maurits en Emma II. Door de kóms van de koel greujde ouch de chemische indusjtrie van DSM (De Staatsmijnen of Dutch State Mines), wat ouch nao 't sjlete van de Mien Maurits in 1967 nog ummer de belangriekste wirkgaever is.

Gelaen haet tweë sjtasies: Gelaen-Lötterao, aan de sjpoorwaeg Zittert-Mestreech, en Gelaen-Oas, aan de sjpoorwaeg Zittert-Heële.

Historie

[bewirk | brón bewèrke]

De eësjte vermelding van Gelaen is van 1148 es Glene.

Historische inwoneraantalle

[bewirk | brón bewèrke]
Jaor Aantal Greuj (gans Limburg)
1830 2.166[2] --
1840 2.114[3] -2,4% (+5,6%)
1849 2.181[4] +3,2% (+4,3%)
1859 2.240[5] +2,7% (+4,4%)
1869 2.237[6] -0,1% (+4,5%)
1879 2.265[7] +1,3% (+7,0%)
1889 2.384[8] +5,3% (+6,8%)
1899 2.545[9] +6,8% (+10,2%)
Jaor Aantal Greuj (gans Limburg)
1909 2.901[10] +14,0% (+17,8%)
1920 4.478[11] +54,4% (+36,2%)
1930 12.411[12] +177,2% (+25,1%)
1947 18.848[13] +51,9% (+24,2%)
1956 26.141[14] +38,7% (+27,3%)
1960 31.122[15] +19,1% (+7,4%)
1971 36.840[1] +18,4% (+13,9%)
  • Opmerking: 't Ciefer veur 1971 is op e gans vieftal aafgerundj.
Rillatief óntwikkeling van 1830 bis 1971

(logaritmische sjaol; x1830=100)

Greun: Gemeinte Gelaen
Blauw: Provincie Limburg

Kerne

[bewirk | brón bewèrke]
De Sint-Janskloes oet 1699.

Insignes

[bewirk | brón bewèrke]

Op 13 fibberwarie 1889 kroog Gelaen van d'n Hoage Raod van Adel ein waope toegekènd, wat zich es volg leet ómsjrieve:

In gouwt de sjtaonde beelje van de HH. Marcellinus en Petrus, de kop ómgaeve door 'ne nimbus van gouwt, gekleid in 'ne Romeinse toog van sabel (zjwart), kop en henj van natuurlikke kleur, jeder in de ein handj hawwend ein zwjaard van zilver, 't gevès van gouwt, en mèt de anger handj sjteunend op ein mèt 'ne graovekroan gedèk geverendeild sjild, 't tweëde en veerde keteer van keel (road) mèt 'n achkoppig sjlangekruuts van zilver (wit), 't eësjte en derde keteer van zilver belaoje mèt drie keuk van keel, gezat 2-1.

Marcellinus en Sint-Pieter zin de parochieheilege. De zjwaarde drage ze es symbool van de marteldoad die ze allebeij sjtórve. 't Klein waope is van de femielie Huyn Van Awstroa, die ouch Gelaen besjtuurde, en naeve 't döbbel sjlangekruuts al saer miensjehäögenis de drie keuk van Grónsjveld in zien waope droog.[16]

Gebaore in Gelaen

[bewirk | brón bewèrke]

Getaoge in Gelaen

[bewirk | brón bewèrke]

Rifferenties

[bewirk | brón bewèrke]
  1. ↑ 1,0 1,1 Volkstèlling 1971 - Plaatselikke indeiling
  2. ↑ Volkstèlling 1830
  3. ↑ Volkstèlling 1840 - Limburg
  4. ↑ Volkstèlling 1849 - Hertogdóm Limbörg: gemeintesgewies indeiling van de provincie
  5. ↑ Volkstèlling 1859 - Plaatselikke indeiling
  6. ↑ Volkstèlling 1869 - Feitelikke of getèlde bevolking in eder gemeinte van 't riek
  7. ↑ Volkstèlling 1879 - Limburg: plaatselikke indeiling
  8. ↑ Volkstèlling 1889 - Limburg
  9. ↑ Volkstèlling 1899 - Limburg
  10. ↑ Volkstèlling 1909 - Plaatselikke indeiling
  11. ↑ Volkstèlling 1920 - Plaatselikke indeiling
  12. ↑ Volkstèlling 1930 - Plaatselikke indeiling
  13. ↑ Volkstèlling 1947 - Plaatselikke indeiling
  14. ↑ Woaningtèlling 1956 - Veurnaamste gegaeves per gemeinte
  15. ↑ Volkstèlling 1960 - Bevolking van gemeintes en óngerdeile van gemeintes
  16. ↑ Heraldry of the World - Geleen
Gemeinte Zittert-Gelaen
Sjtae en dörper: Bor · Beech · Buchte · Einikhoeze · Gelaen · Göttekaove · Houtem · Lömmerig · Munstergelaen · Opbeech · Papenhaove · Zittert
Buurtsjappe en gehuchte: Abshaove · Awt-Gelaen · Baandert · Broukzittert · Danike · Dassekoel · Europapark · Euverhaove · Gelaen-Zuid · Graasbrook · De Graathei · Haagzittert-park · Harrekaove · De Haze · Hazelderveldj · Hogenberg · Hóndjsbrook · Hoogveldj · Janskamperveldj · Kempehaof · De Kloes · Kolleberg · Kraonkel · Klein-Holtem · Laarhof · De Landjgraaf · Leiebrouk · De Lèndjheuvel · 't Lömmerigerveld · Lötterao · Mesjtreechterbaan · Ophaove · Rosengarten · Sanderbout · Sjpaans Neerbaek · Sjpaorkóllenie · Sjtadbrouk · Sjipperskèrk · Staaj · Vrangedaal · De Wèndjraak · Wolfrath
Kollenieë: Achbunjer · Teenbunjer