Gambarögn

Gambarögn (Gambarogno in Italian) a l'è un cumün svizzer del distret de Locarn. in del Canton Tesin. L'è staa istitüii in del mes de Abril del 2010 co la fusion dei ex-cumün de Cavian, Conton, Gera, Indemen, Magadign, Piazzögna, San Nezzee, Sant Abondi e Vira.

Al gh’ha pressapoch 5 073 abitant (dato del Desember 2013) e una süperfiss de 51,74 km², e al se tröva a una altitüden de 196 meter sura al livel del mar.

El cumün de Gambarögn a l'è tacaa ai cumün de Alt Malcanton, Scona, Cüreja cun Munviasch (IT-VA), Locarn, Minüs, Rivera, Sigirin, Tendru-Cuntra, Vedasca (IT-VA).

Pruverbi in di dialet del Gambarögn

Magadin

Sant'Ana la 'n vò tri in la sóa fontana.
Ben par maa l'è carità, maa per ben l’è crüdeltà.

San Nezzee

I böö i 's ciapa pai cörn e i sgent par la parola.

Cavian

Senza i sold i prèved i canta mia messa.
I sbali di dotór i è quatä da la tera, qui di sciori i è quatä di danè.
Se ch’u piòv per l’Ascensión, u piòv per tücc i messón.
Sant Andrea l’è un gran ladrón, Sant Antoni l’è un bon padrón.
Quand ch'u gh'è la festa, u ‘s taca sü el caldirö dra carn per tücc.
Tücc i cürèd i loda la sóva cüria.
Chi che cüsiss mia bögin, u cüsiss pö bögión.

Gera

Com l’è l'arbor, i è i früit.
Par fä ona bona mort, bégna tegnì amis änca el bao.
Castegn dó ch'i ‘n fa e legnà dó ch'i ‘n da.
La nev che vegn prima da Santa Catarina la torna nä fign sóla scima.
Tòo miee e crompä cavai, sara i ögg e recomändet a Dio.
Lassä nä i cämp a códighe e i dònn a fä la scióra a 's fa prest.
Col mengiänd e col bivend o 's comeda el temp.
Grama quela cà che de végg na la sa.
In cà o gh'è sempro di guai quand la dona la porta i bragh e l'om el scossä.
Chi dai chevii róss, chi na i pratéga i na i conóss.
Cavò 'l dincc, cessò 'l dolór.
O 's pò mia pretend da cavä sängh da un mür.
El cör e l'ögg i vòo la sò part.
L'ann bisest l'è l'ann da tücc i pest.
Prima da creä el gnel, el Signór el crea el motarel.
Questa l'è la resón del bechee, che a tò la carn o 'gh va i danee.
Legn da fò e carn da bò, i 'n dròva e i 'n mangia chi che pò.
Carn ch'a créss la mängie daspéss.

Vairan

A var püssee un asan viv che un dotór mört.
Óm alegro el ciél l’aiüta.
Chi che gh'ha el nas voltò vers la testa, i è cativ come la pesta.

Sant Abondi

Ogni asen u fa el sò verz.
Piega l'arbur fin che l'è pinin.
El temp di castegn l'è cürt.
El can u mangia mai da sò carn.
Parola dicia, cuntrat facc.
Ogni ann u 'n passa vün.
Ai donn u s'egh conta mia i ann.

Galeria de foto

Indemen
Magadign
Vira