مقبرہ نورجہاں | |
निर्देशाङ्क | निर्देशाङ्क: ३१°३७′१५″N ७४°१७′४१″E / ३१.६२०९°N ७४.२९४७°E |
---|---|
स्थान | लाहौर, पञ्जाब, पाकिस्तान |
प्रकार | मकबरा |
नूरजहाँ कऽ मकबरा १७हम् शताब्दीमे मुगल बादशाह जहाँगीर अपन बारहम् घरवाली नूरजहाँक लेल बनेने छल। मुगल वास्तुकलामे निर्मित ई मकबरा पाकिस्तानक लाहौरमे रावी नदीक पार शाहदरा बागमे अवस्थित अछि, जतय ओकर घरवला जहाँगीर आ भाए आसिफ खानक समाधि अछि।[१][२][३][४] ई मकबरा चारि वर्षमे ३ लाख रुपयाक लागत सँ बनाएल गेल छल। मुदा १८हम् शताब्दीमे अमृतसरमे रहल स्वर्ण मन्दिरमे उपयोगक लेल मकबराक सङ्गमरमरकेँ लुटल गेल छल।[५]
ई मकबरा लाहोर शहर सँ रावी नदीक पार शाहदरा बागमे अवस्थित अछि। ई कब्र अगल बगलक स्मारकसभक एक समूहक हिस्सा छी, जहिमे जहाँगीर कऽ मकबरा, अकबरी सराय, सङ्गे आसिफ खान कऽ मकबरा सेहो शामिल अछि। नूरजहाँ कऽ मकबरा अन्य स्मारकसभ सँ खुला मैदानसभ सँ अलग भऽ गेल छल,[४] जकरा बादमे ब्रिटिश कालक समयमे लाहोर-पेशावर रेलवे लाइनक निर्माण सँ बाधित कएल गेल छल।
नूरजहाँ जहाँगीरक सभसँ प्रिय रानी छल आ सङ्गे भारतीय इतिहासक सभ सँ शक्तिशाली महिलासभमे सँ एक छी। सन् १६११ आ सन् १६२७ कऽ बीच अपन शासनकालक समयमे ओ अपन प्रभावी रूप सँ मुगल साम्राज्यकेँ विस्तार केनए छल आ धार्मिक क्षेत्रमे अपन योगदान देलक आ विदेशी व्यापारकेँ सेहो बढ़ावा देनए छल। १८ वर्षधरि जहाँगीरक सङ्ग रहलाक बाद ६८ वर्षक आयुमे ओकर मृत्यु भऽ गेल। अधिकांश मकबराक निर्माण सम्भवतः हुनकर जीवनकालक समयमे कएल गेल छल। तीन लाख रुपयाकेँ लागत सँ मकबरा बनेबाक लेल चारि वर्षक समय लागल छल।[६] मुगल सिंहासन पर शाहजहाँक चढ़ाई करलाक बाद, ओकरा २,००,००० रुपयाकेँ वार्षिक भत्ता प्रदान कएल गेल छल।
नूरजहाँक मकबरा सहित शाहदरा स्मारकसभक पहनावा ब्रिटिश शासनक अधीन छल जखन आसिफ खान आ नूरजहाँक कब्रसभक बीच एक रेलवे लाइन बनाएल गेल छल।[४][७]
अमृतसरमे स्वर्ण मन्दिरकेँ सजाबैक लेल बहुत बेसी सामग्रीसभक उपयोग कएल गेल छल[१][२][३] आ ई कहल गेल अछि जे स्वर्ण मन्दिरक आधा हिस्सा नूरजहाँ कऽ मकबरा सँ लुटल गेल सङ्गमरमर सँ बनाएल गेल अछि।[८]
अपन पिताक उज्जर सङ्गमरमरमे निर्मित मकबराक विपरीत, नूरजहाँ कऽ मकबरा हुनकर पतिक कब्र (जहाँगीर कऽ मकबरा)केँ समान लाल बलुआ पत्थर सँ बनल अछि। मकबराकेँ पोडियम पर बनाएल गेल छल। आन्तरिक तल सङ्गमरमर सँ आ बाहरी मञ्च बलुआ पत्थर सँ बनाएल गेल अछि। कब्र फारसी शैलीक चारबागक बीचमे अवस्थित अछि।
{{cite journal}}
: Check date values in: |date=
(help)