Suku Lampung | ||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Jumlah populasi | ||||||||||||||||||||||||||||||
-+1.300.000-1.400.000 | ||||||||||||||||||||||||||||||
Kawasan bapopulasi cukuik banyak | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Bahaso | ||||||||||||||||||||||||||||||
Bahasa Lampung • Bahasa Indonesia | ||||||||||||||||||||||||||||||
Agamo | ||||||||||||||||||||||||||||||
Islam | ||||||||||||||||||||||||||||||
Kalompok etnik takaik | ||||||||||||||||||||||||||||||
Komering • Melayu |
Urang Lampung (bahaso Lampung/Ulun Lappung, bahaso Lampung Nyo: /Jamma Lappung, Abjad Jawi: سوكو لامفونغ/Urang Lampung) adolah Urang bangso pribumi nan barasa dari Provinsi Lampung nan barado di bagian ujuang selatan pulau Sumatera. Pado awal mulonyo, Urang Lampung badiamo di tengkuik gunuang Pesagi.[1] Wilayah Urang Lampung salain di provinsi Lampung tasebar juo di wilayah lainnyo mode: di bagian provinsi Sumatera Selatan tapeknyo di sekitar Danau Ranau, Kabupaten Ogan Komering Ulu Selatan nan jua dakek bahkan babateh jo provinsi Lampung. Lampung juo tasebar di desa-desa di parbatehan antaro Bengkulu jo Lampung, tasebar di desa Merpas, Nasal, Kaur di Bengkulu sarato dapek juo ditamui masyarakaik masyarakaik Lampung di provinsi Banten tepatnyo di desa Cikoneng Kacamatan Anyar, kabupaten Serang. Indak hanyo itu, Urang Lampung juo tasebar di wilayah parantauan tarutamo di parkotaan gadang mode daerah Jabodetabek (Jakarta, Bogor, Depok, Tangerang, Bekasi), Kota Palembang, Kota Cilegon, Kota Serang, kota Tangerang Selatan, Kota Bengkulu, Kota Bandung, dan juo di kota/wilayah lainnyo.[2]
Sabana bana asal-usul masyarakaik Urang Bangsa Indonesia nan lain. Urang bangso Lampung marupokan bagian dari bangso Austronesia nan leluhua diperkirakan barasa dari kepulauan Formosa nan bermigrasi ka Kapulauan Filipina, Sumatera Bagian Pesisir Utara, Sulawesi, Kalimantan dan kemudian abih di Selatan Sumatera. Dalam studi bahaso nan pernah dilakukan, Etnis Lampung punyo akar kesamaan bahaso jo masyarakaik tradisional Puyuma di kepulauan Formosa.[3]
Babarapo catatan sajarah dari Tiongkok manulihkan, bahwa pado abad ke VII masyarakaik alah bapindah ka sabuah wilayah di daerah Selatan (Namphang) nan ado karajaan nan disabuik To-Lang Po-Hwang, To aratinyo urang dan Lang-Po-Hwang adolah Lampung. Manunjuakan bukti bahwa alah tibo ka nagari Cino, utusan dari masyarakaik lamak Lampung pado abad ka VII.[3]
Dalam kronik Taiping Huanyu Ji nan ditulis dek Yue-Shi dari abad ka X, labiah jaleh lai di agiah namo-namo nagari di kawasan Nan-hai (Lautan Selatan), antaro lain duo buah nagari nan di agiah paraluaran: To-lang dan Po-hwang. Negeri To-lang hanyo disabuik sakali. Tapi nagari Po-hwang cukuik banyak diokan, karano nagari ko alah mangirim utusan ka nagari Cino pado tahun 442, 449, 451, 459, 464 dan 466.[3]
Prof. Gabriel Ferrand, pado tulisannyo dalam majalah ilmiah Journal Asiatique, Paris, 1918, hal. 477, bapandapek bahwa kaduo namo itu mungkin hanyo ciek namo: To-lang-po-hwang, tu nagari itu dilokasian Ferrand di daerah Tulangbawang, Lampung. Prof. Dr Raden Mas Ngabehi Poerbatjaraka, dalam bukonyo Riwajat Indonesia I, Jajasan Pembangunan, Djakarta, 1952, hal. 25, manyaruihan kamungkinan ado karajaan Tulangbawang, walaupun anggapan itu hanyo-samo dek manjalehan duo toponimi dalam kronik Cino.[3]
Masyarakaik adaik Lampung tadiri dari duo sistem Pemerintahan adaik yaitu Masyarakaik Komunitas adaik Budaya Lampung Saibatin (Peminggir/Pesisir) dan Masyarakaik Komunitas Budaya Lampung Penyimbang (Pepadun/Pedalaman). Dengan panjalehan mode iko:
Masyarakaik Komunitas adaik Budaya Saibatin dari dulu sampai kini dinamoan Masyarakaik adaik Lampung Paminggir (Pesisir). Karano kabanyakan domisili di sepanjang pantai timur, selatan dan barat lampung. Babarapo kakaksian jo kemargaan nan manggunoan sistem pamarintah adaik Saibatin antaro lain: Bandar Lima Way Lima, Bandar Enom Semaka, untuak di Karajaan adaik Paksi Pak Sekala Brak Kepaksian Pernong, Kepaksian Nyerupa, Paksi Buay Belunguh, Paksi Buay Bajalan Diway, Marga dari pado ampek kakaksian iko adolah Marga Ulu Krui, Marga Sindi Way, Marga Tenumbang, Marga Pugung Tampak, Marga Malaya, Margaada, Balaga Pasakhumbai, Pesahas, Marga Ngambuk, Marga La'ai, Marga Bengkunat, Marga Bengkim, Marga Pelas, Marga Pelas, Urang Adesat Jammaga Pelasga Marga Marga Marga Marga Marga, Jamba Jamba Jamba, Jamba Jamba Jamba, Jamba Pesis, Jamba Pesis, Marga Pesis, Marga Pesis, Marga Pesis, Marga Pesis, Marga Pelas, Marga Pelas, Marga Pelas, Marga Pelas, Marga Pelas,[4]
Masyarakaik Komunitas Budaya Lampung Penyimbang atau nan acok juo dinamoan Masyarakaik Komunitas Budaya Lampung Pepadun badiam di daerah pedalaman Lampung. Babarapo urang nan manggunoan sistem pamarintah budaya Pensimbang antaro lain: Abung Siwo Mego, Mego Pak Tulangbawang, Pubian Telu Urang, Buway Lima Way Kanan dan Bunga Mayang Sungkay, Marga melinting pinggir, Marga taluk pinggir, Marga pangajian pinggir, Marga rebang semendo.[5]
Tujuh Pedoman Hidup Urang Bangso Lampung[5]
Falsafah Hidup Urang Bangsa Lampung termaktub dalam ajaran Piil Pesenggiri, yaitu:
bahaso Lampung, adolah sabuah bahaso nan ditutuaran dek Urang Bangsa Lampung nan barado di Provinsi Lampung, selatan Sumatera Selatan, selatan Bengkulu dan pantai barat Banten. Berdasarkan pametaan bahaso. bahaso Lampung punyo duo Sub-Dialek yaitu Sub-Dialek A dan Sub-Dialek O nan dapek dijabarkan sabagai iko:[6][7]
Sub-Dialek A (api) atau bahaso Lampung Api dipertuturkan oleh babarapo Marga di Lampung antaro lain: Sekala Brak, Bandar Enom Semaka, Bandar Lima Way Lima, Melinting Tiyuh Pitu, Saibatin Marga Ulu Krui, Saibatin Marga Way Sindi, Marga Tenumbang, Marga Pugung Tampak, Marga Pugung Malaya, Marga Pidada, Marga Pasakh Krui, Marga Ngakhas, Marga Ngambukh, Marga La'ai, [7] Marga Bengkunat, Marga Belimbing, Marga Bandakh, Marga Pulau Pisang, Pembesar adaik Jamma Balak Saibatin Urang Marga Kabupaten Tanggamus, Pembesar adaik Jamma Balak Saibatin Urang Marga Kabupaten Pringsewu, Pesumbaian 17 Pesawaran, Saibatin Marga Way Handak Lampung Selatan, Marga Balak, Marga Lunik, Marga Bumi Waras, Marga Lima Way Handak, Enom Belas Marga Krui, Telu Marga Ranau, Pubian Telu Urang, Buway Lima Way Kanan dan Bunga Mayang Sungkay[6]
Samantaro Sub-Dialek O (nyow) atau bahaso Lampung Nyo dipertuturkan oleh babarapo Marga di Lampung antaro lain : Abung Siwo Mego, Mego Pak Tulangbawang, Marga melinting peminggir, Marga teluk peminggir, Marga pemanggilan peminggir dan Marga rebang semendo.
Selain itu terdapat pulo bahaso Lampung Cikoneng nan dipertuturkan oleh masyarakaik lampung dengan marga Cikoneng Pak Pekon.[6]
Aksara lampung nan disabuik jo Had Lampung adolah bantuak tulisan nan punyo hubungan jo aksara Pallawa dari India Selatan. Macam tulisannyo fonetik bajenis Urang kata nan marupokan huruf iduik mode dalam Hurup Arab jo manggunoan tanda tanda fathah di baris ateh dan tanda tanda kasrah di baris bawah tapi indak manggunoan tanda dammah di baris bagian ka balakang tapi manggunoan tanda di balakang, satiok tanda punyo namo surang.[6]
Artinyo Had Lampung dipengaruhi duo unsur yaitu Aksara Pallawa dan Hurup Arab. Had Lampung punyo bantuak karabatan jo aksara Rencong, Aksara Rejang Bengkulu dan Aksara Bugis. Had Lampung tadiri dari huruf induk,[7] anak huruf, anak huruf dua dan gugus konsonan, ado juo lambing, angka dan tanda baca. Hade Lampung disabuik jo istilah KaGaNga ditulis dan dibaco dari kiri ka kanan jo Huruf Induk bajumlah 20 buah.[6]
Aksara lampung alah maraso pangambangan atau parubahan. Sabalumnyo Had Lampung kuno jauah labiah kompleks. Jadi dikarajoan panampuran sampai nan takenal kini. Huruf atau Had Lampung nan diajarkan di sikolah kini adolah hasil dari panampekan tu.[6]
masyarakaik Lampung terdiri ateh 4 Kepaksian dan 83 kemargaan nan tahimpun dalam kemargaan dan kebuwayan, tasabuik antaro lain:[8]
Tadiri ateh babarapo marga antaro lain:
Tadiri ateh babarapo marga antaro lain
Tadiri ateh babarapo marga antaro lain:
Tadiri ateh babarapo Buay/marga antaro lain:
Tadiri ateh babarapo marga antaro lain:
Tadiri ateh babarapo marga antaro lain:
Tadiri ateh babarapo marga antaro lain:
Tadiri ateh babarapo marga antaro lain:
Tadiri ateh babarapo marga antaro lain:
Mencakup Tokoh-Tokoh nan barasa dari Etnik Lampung[8]
Lampung merupakan suku bangsa yang berasal dari Provinsi Lampung.
.