Калдераши

Традиционална разнобојна носија на калдерашки жени која сè уште се носи денес

Калдерашите се подгрупа на Ромите. Тие биле традиционално ковачи и металопреработувачи и зборуваат голем број ромски дијалекти групирани под терминот калдерашки ромски дијалекти, подгрупа на влашки ромски јазици.

Потекло на поимот

Името Калдераши (на ромски, романски, унгарски, калдараши на бугарски, (котлари) на украински и (келдерари) на руски) е изведено од латинскиот збор (се однесува на романски „котел, кофа, канта“, новогрчки (кардари) и англиски), всушност го опишува нивниот еснаф како котларски.^[1] Многу Роми и народи кои живеат низ цела Европа го носат презимето „Калдараш“, поврзувајќи ги своите корени со оваа ромска подгрупа.^[2] На годишниот цигански фестивал во Сан Себастијан, Баскија, Шпанија, се одвива парадата Калдерерос секоја година на 2 февруари.

Распространетост

Околу 200.000 Калдераши живеат во Романија. Тие се населиле низ цела Украина, движејќи се од Бесарабија кон север и исток.

Занаети

Поради индустријализацијата, металуршката индустрија веќе не е толку профитабилна, така што Калдерашите го прошириле опсегот на нивните извори на приходи. Сепак тие често остануваат во металуршкиот сектор.

Обичаи

Традиционалната калдерашка облека е една од најпознатите ромски традиционални облеки, која сè уште се носи денес. Тие честопати се венчаат многу млади (15-20 години, во последните 20 години во Русија од 12 до 18 годишна восраст) и имаат многу строги хигиенски практики.

Истакнати Калдераши

• Марија Михаи Луминица, писателка
• Емил Деметер, писател
• Надежда Деметер, активистка, етнограф
• Олга Деметер-Чарскаја, глумица, пејачка, поетеса, писателка
• Роман Деметер, поет
• Владислав Деметер, новинар, активист, диригент
• Роналд Ли, канадски писател
• Јошија Калдераш, верски водач
• Матео Максимов, римо-француски писател
• Антон Пан, романски писател, музичар (од Влашка)
• Олег Петрович (Мурша Сапорони), писател
• Дафина Савиќ, директорка на Романипе
• Катарина Таикон, шведска ромска авторка на книги за деца
• Роса Таикон, сестра на Катарина, шведска ромска златарка

Наводи

1. „ROMANI Project - Manchester“. Romani.humanities.manchester.ac.uk. Архивирано од изворникот на 2010-01-06. Посетено на 15 December 2017.
2. „"Gypsies" in the United States“. Smithsonianeducation.org. Посетено на 15 December 2017.

Литература

• Ronald Lee, Romani Dictionary: Kalderash-English, Magoria Books, 2010. ISBN 978-0-9811626-4-5 [1]