Мехмед Ферид-паша

Валонец
Мехмед Ферид
Паша
Голем везир на Османлиското Царство
На должноста
15 јануари 1903 – 22 јули 1908
Монарх Абдул Хамид II
Претходник Мехмед Саид-паша
Наследник Мехмед Саид-паша
Лични податоци
Роден(а) 1851
Авлонија (сега Валона), Валонски Санџак, Јанински Пашалак, Османлиско Царство
Починал(а) 1914
Санремо, Лигурија, Италија
Националност Османлија
Вероисповед ислам

Мехмед Ферид-паша (турски: Avlonyalı Ferit Paşa или Avlonyalı Mehmet Ferit Paşa) (1851, Јанија (Јанина) - 1914, Санремо) — отомански државник со албанска етничка припадност. Тој работел како Голем везир на Отоманската Империја од 15 јануари 1903 до 22 јули 1908 година,[1] во времето кога султанот го вратил Уставот од 1876 година по Младотурска револуција . Освен османлискиот турски, тој зборувал на домашниот албански, арапски, француски, италијански и грчки јазик.[2][3]

Животопис

[уреди | уреди извор]

Ферид Паша бил назначен за Голем Везер (садразам) од Абдул Хамид II во 1903 година, откако султанот го победил движењето на Пеќската лига и ги затворил сите албански училишта во Албанија.[1] Во услови на влошена геополитичка состојба на Балканот, причините на султанот да го изберат Ферид Паша да служи во таа улога, биле што тој бил од Валона, Албанец, со неговиот добар углед и држејќи ги Албанците во однос на нивната услуга и верноста кон империјата.[1] Очекувањата на султанот биле дека Ферид-паша ќе ги задржи Албанците верни на империјата и ќе ги мобилизира ако се повика момент на геополитичка криза.[1] Ферид-паша му понудил на султанот ветување за верност велејќи: „Албанец, кој еднаш ќе даде беса никогаш не смее, на кој било начин не може да го раскине (неговото) ветувањето и не може да биде неверен [за тоа]“.[1] Тој на работа донел цврсто бирократско искуство и мрежа на етнички албански врски од стратешко и значајно подрачје на империјата.[1] Како новоназначен Голем везир, Ферид-паша сакал да се преземат силни мерки на претпазливост против движењето на Младотурците за да се спречат какви било обиди за пуч врз султанот.[4] Во февруари 1904 година Ферид-паша му наредил на Неџиб-ефенди, мутасарифот на Елбасан да биде префрлен од неговото место, заради обвиненија за лош морал и неспособност.[1]

Во март 1906 година избувнал револт во Ерзурум поради високи даноци и Ферид-паша ги одбил барањата на бунтовниците во кои се наведувало дека стапките на оданочување се исти во целата империја без исклучоци.[4] Подоцна за да ги смири бунтовниците, Ферид-паша му телеграфирал муслиманското свештенство во Ерзурум дека ќе биде испратена комисија за испитување и во случај на злоупотреба на службената должност, гувернерот ќе распушти.[4]

Геополитиката и албанското прашање биле во фокусот на Ферид-паша кој изразил загриженост во текот на мај 1906 година.[1] За него Италија имала за цел да го претвори „Јадранското Море во италијанско езеро“ изразено делумно преку влијанието во Албанија и римските врски со италијанските Албанци и некои нивни здруженија кои повикувале албанска автономија заедно со тајните и разоткриени италијански функционери кои работеле во регионот.[1] Предупредувајќи ги отоманските власти да бидат претпазливи во работењето на италијанските власти во Албанија, тој сметал дека Австроунгарија има свои „вознемирувачки идеи и надежи“ за Албанија.[1]

За време на Младотурска револуција (1908) канцеларијата на големиот везир му наложила на Хилми-паша да испрати службено лице за да ја испита причината за собирот во Фирзовиќ и да ја растера албанската толпа без сила.[4] На 20 јули две телеграми од 194 истакнати луѓе од состанокот во Фирзовик биле испратени до Ферид-паша и Шејхулисламот, со барање за обновување на уставот од 1876 година.[4] Султанот го разрешил Ферид-паша на 23 јули 1908 година и го заменил со Мехмед Саид-паша, откако не успеал да ја спречи Младотурската револуција и да ги задржи Албанците верни на состојбата во која некои биле вклучени во тие настани.[1][5] Неговото време како Голем везир за пет години, шест месеци и осум дена било третото најдолго за време на владеењето на Абдул Хамид II, претставуваќи го султановото потпирање на муслиманските Албанци.[1]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Gawrych 2006
  2. ↑ http://rulers.org/rult.html#turkey
  3. ↑ Yrd. Doç. Dr. Ahmet Emin Yalman - Osmanlı İmparatorluğu'nda Sadr-ı Âzamlık (1876 - 1922) Ankara Üniversitesi, DTCF yayınları, Ankara 1999. [се бара страница]
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Hanioğlu 2001
  5. ↑ Hanioğlu, M. Șükrü (2001). Preparation for a Revolution: The Young Turks, 1902-1908. Oxford University Press. стр. 274. ISBN 9780199771110.