Три смрти (руски: Три Смерти)) — расказ на Лав Николаевич Толстој, кој е напишан во јануари 1858 година и се појавил една година подоцна во списанието „Библиотека за читање“[1].
Толстој почнал да го пишува расказот (првично насловен „Смрт“) во јануари 1858 година и го завршил неколку дена подоцна. Приказната е објавена во списанието „Библиотека за читање“ (1859, бр. 1).
Завршниот дел од делото, смртта на дрвото, не бил разбран од сите читатели. Тургенев во писмото до Толстој од Санкт Петербург на 11 февруари 1859 година напишал: „Три смрти“ генерално им се допадна овде, но крајот го сметаат за чуден и дури не ја разбираат целосно неговата поврзаност со двaта претходни смртни случаи, а оние што разбираат се несреќни[2].
Eсен, пајтон и кочија застануваат на станицата. Во пајтонот има тешко болна госпоѓа и слугинка; во инвалидска количка сопругот на љубовницата и докторот. Госпоѓата сака да оди во Москва, а оттаму во Италија и му вели на сопругот дека ако не ја одврател порано да замине во странство, ќе беше добро. Докторката му кажува на нејзиниот сопруг дека пациентката е безнадежна и дека можеби нема да го издржи овој пат. Сепак, мажот не се осмелува да ја разубеди својата сопруга и да се врати назад.
Нивниот кочијаш Серјожа влегува во колиба, каде на шпоретот долго време лежи болен кочијаш. Серјожа со чизми што пропуштаат го замолува пациентот да ги врати чизмите, бидејќи на пациентот повеќе не му се потребни. Пациентот се согласува, но бара од Серјожа да му стави камен на гробот по смртта. Следното утро возачите откриваат дека пациентот починал.
Пролетта љубовницата умира. Кај неа доаѓаат роднини и исповедник.
Еден месец подоцна, над гробот на госпоѓата се појавува камена капела. Над гробот на кочијашот има само тумба. Готвачот на станицата го потсетува Серјожа на неговото ветување. Наутро оди во шумичката и сече дрво за да стави крст на гробот.
Во расказот преку односот кон смртта се афирмира идеалот за едноставен, природен живот на човекот и природата.
Авторот дал детално толкување на неговата работа во писмо до А.А. Толстој:
„Мојата мисла беше: умреа три суштества - дама, маж и дрво. - Госпоѓата е патетична и одвратна, бидејќи цел живот лажела и лаже пред смртта. Христијанството, како што таа го разбира, не ѝ го решава прашањето за животот и смртта. Зошто да умреш кога сакаш да живееш? Таа со својата имагинација и интелигенција верува во ветувањата за иднината на христијанството и целото нејзино битие се издигнува (освен лажниот христијанин). „Таа е гадна и патетична. Селанецот умира мирно, токму затоа што не е христијанин. Неговата религија е различна, иако тој ги извршувал христијанските обреди според обичаите; неговата религија е природата со која живеел. Самиот сечел дрва, сеел 'рж и косел, колел овни, и му се ојагниле јагниња, и се раѓале деца, и умирале старци, и тој цврсто го знае овој закон, од кој никогаш не се оттргнал, како госпоѓата. И директно, само го погледна в очи. ... Дрвото умира мирно, чесно и убаво. Прекрасно е - затоа што не лаже, не се крши, не се плаши, не жали “[3].
|
|