Богослав Шулек

Богослав Шулек
Роден(а)20 април 1816(1816-04-20)
Соботиште, Унгарија
Починал(а)30 ноември 1895(1895-11-30) (возр. 79)
Загреб, Кралство Хрватска и Славонија, Австроунгарија
ПочивалиштеМирогој, Загреб, Хрватска
Други имињаBohuslav Šulek
Занимањефилолог, историчар и лексикограф

Богослав Шулек (роден како Бохуслав Шулек; 20 април 1816 – 30 ноември 1895) бил хрватски филолог, историчар и лексикограф.[1][2] Тој имал големо влијание во создавањето на хрватска терминологија во областите на природните и општествените науки.

Влијание врз хрватската терминологија

[уреди | уреди извор]

Шулек ги поддржувал принципите на Загрепската филолошка школа и го промовирал хрватскиот лингвистички пуризам. За неговото дело бил наречен „татко на хрватската научна терминологија“.[3] Тој слободно измислувал неологизми и позајмувал зборови од другите словенски јазици за да послужат како замена за несловенските заемки. Кога за заемката не бил достапен збор од штокавското наречје, тој се потпирал на чакавскиот и кајкавскиот лексички фонд, а кога и тие не биле доволни тој позајмувал зборови и од другите словенски јазици како чешкиот, словачкиот, рускиот и словенечкиот, или предлагал свои неологизми. Неговите активности честопати го вовлекувале во конфликт со хрватските вуковци кои се залагале за чист народен јазик и со потсмев неговите неологизми ги нарекувале шулекизми.[4]

И покрај првичната непопуларност, повеќето од тие термини бавно навлегле во јазикот на хрватските високи класи во текот на 20-от век; многу од овие зборови денес се сметаат за стандарни хрватски изрази за различни поими. Дел од нив преку српскохрватскиот јазик навлегле и се употребуваат и во македонскиот јазик.

Повеќето од неговите кованици кои се користат во современиот хрватски јазик, вклучуваат термини од областа на хемијата (kisik "кислород", vodik "водород", dušik "азот") и други технички области (plin "гас", narječje "наречје", glazba "музика", skladba "композиција", obrazac "образец", sustav "систем", tlak "притисок", tlakomjer "барометар", zemljovid "карта", uzor "узор", pojam "поим", tvrtka "компанија", zdravstvo "здравство").[4]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Allen Kent; Harold Lancour; Jay E. Daily (29 January 1982). Encyclopedia of Library and Information Science: Volume 33 – The Wellesley College Library to Zoological Literature: A Review. CRC Press. стр. 467. ISBN 978-0-8247-2033-9.
  2. ↑ Milan Moguš (1995). A history of the Croatian language: toward a common standard. Zagreb, Croatia: Nakladni zavod Globus. стр. 190. ISBN 953-167-049-8.
  3. ↑ Bičanić и др. (2013:80)
  4. ↑ 4,0 4,1 Bičanić и др. (2013:81)