Ефик митологија

Ефички сад од месинг (Калабар, Нигерија), Светски музеј Ливерпул

Ефик живеат во јужна Нигерија. Тие традиционално го обожаваа богот Абаси како врховен творец. Нивниот систем на верување бил многу лабав. Тие немале официјално свештенство или организирани религиозни институции. Обожавањето и ритуалот се одвивало на поединечно или семејно ниво. Во митологијата, приказната за создавањето е приказна за луѓето кои им се спротивставуваат на боговите за да постигнат поголема моќ и мудрост.^[1]

Во Ефик митологијата, Абаси се сметал за Врховен творец (Бог). Неговата сопруга Атаи е позната како медијатор. Се верува дека Атаи го убедила Абаси да дозволи двајца луѓе (еден маж и една жена) да живеат на Земјата. Но им забранувале да работат или да се репродуцираат. Од децата се барало да се вратат во рајот секогаш кога Абаси ќе заѕвонел со ѕвоното за вечера. Овие правила биле утврдени за народот Ефик никогаш да не го надмине Абаси во мудрост или сила. На крајот, децата не го послушале па Абаси ги убил и двајцата. Атаи на луѓето им дала два подарока, хаосот и смртта.^[2]

Приказна за создавањето

Пред Абаси немало ништо. Абаси бил бог на универзумот и давател на живот, смрт и правда. Тој бил толку моќен што можел да создаде живот, да ги лекува болните, па дури и да ги воскреснува мртвите. Некои велат дека Абаси бил Сонце и тие го обожавале како што изгрева и заоѓа секој ден. Абаси живеел на небото со сопругата Атаи. Таа беше мудра божица, која честопати му даваше добар совет на Абаси.

Абаси ги создал ѕвездите, Земјата и целиот животински свет на неа. Тој создал и двајца луѓе, маж и жена. Овие луѓе живееле со Абаси и Атаи на небото. Тие беа многу невини и немаа малку знаење. Абаси и Атаи се грижеле за нив, ги заштитувале, па дури и ги хранеле, затоа што тие не знаеле како да се хранат. Еден ден, луѓето погледнале надолу од небото на Земјата. Тие решиле дека сакаат да живеат таму. Но, кога го прашале Абаси дали можат да го напуштат небото и да живеат на Земјата, тој тоа им го забранил. Земјата била место со многу тајни каде можеле да се научат многу работи. Абаси се плашел дека луѓето еден ден ќе ја научат неговата мудрост, па дури и ќе ја надминат.

Атаи предложила компромис. Луѓето можеле да одат на Земјата, но морале да се вратат на небото секој ден за да го изедат својот оброк. На луѓето им било забрането да учат да ловат или да чуваат животни. Ним им било забрането да стапат во брак и да имаат деца, затоа што еден голем народ може еден ден да ја оспори моќта на Абаси.

Некое време, овој план функционирал. Луѓето се враќале на небото секој ден за да ги земат своите оброци. Сепак, еден ден, жената одлучила дека е болна од тоа што се храни како беспомошно дете. Таа излегла на полињата и почна да се занимава со земјоделие. Кога дошло време за вечера, таа пркосно одбивала да се врати на небото со мажот.

Следниот ден, мажот ја посетил жената на нивите и видел дека одгледува сопствена храна. Тој решил да ѝ помогне. Не поминало долго време, мажот и жената се вљубиле. Тие веќе не се вратиле на небото. Поминале многу години и тие имале многу деца. Кога тие деца беа доволно стари, им се придружиле на нивните родители кои ја обработувале земјата. Сите тие заедно продолжиле да ги учат тајните на Земјата и да се поучуваат едни со други.

Луѓето се обиделе да ги сокријат своите деца од погледот на Абаси, но богот ги видел. Тој многу се налутил. Ја обвинил неговата сопруга Атаи, бидејќи таа го убедила да ги остави луѓето да живеат на Земјата. Абаси се плашел дека еден ден, луѓето ќе научат толку многу што ќе ја надминат неговата мудрост. Тој, исто така, се плашел дека ќе пораснат толку многу што ќе ја надминат неговата моќ.

Но, Атаи имала план. Со цел да ги спречи луѓето да станат премногу моќни, таа го пуштила злото во светот во форма на смрт и раздор. Злото било толку силно што мажот и жената веднаш умреле. Оттогаш нивните деца страдале од лошото во светот и се расправале меѓу себе. Но, бидејќи нивната мајка им се спротивставувала на боговите, луѓето продолжиле да ги учат тајните на Земјата.^[1]

Здравје

Првично се верувало дека Абаси и Атаи живеат во Сонцето. Абаси е духот на здравјето. Племенските власти честопати извикувале гласно на сонцето во надеж дека Абаси ќе ги слушне нивните плачења и ќе ги лекува.^[3] Се верувало дека Абаси на некои племиња им ја дал можноста да ги лекуваат болните со некромантија. Секогаш кога некој во племето бил болен, поглавицата го повикувал врачот. Во тек на церемонијата на заздравување, племенските луѓе палеле оган. Сите луѓе од племето требале да се соберат наоколу додека се пееле песни за обожавање на Абаси.

Природа

Со тек на времето, Ефик почнале да веруваат дека Абаси е дух на природата. На крајот, ова предизвикало луѓето да започнат да го обожаваат сонцето со верба дека тоа е самиот Абаси.^[4]

Локални верувања

Исто така, се верувало дека близнаците се срам за Абаси. Се сметало дека е зло за жената да роди близнаци; жената ќе биде запалена жива, а близнаците беа земени и оставени да умрат во пустината.^[5]

Поголеми влијанија

Свештеникот мисионер Хоуп Мастертон Вадел дошол меѓу народот Ефик на 10 април 1846 година. Луѓето од Ефик специјално побарале писмено за евангелизирање на своето кралство, а писмата датираат од 1 декември 1842 година и 4 декември 1842 година од кралот Ејо Онести II и кралот Ејамба V.

Наводи

1. „Приказна за создавањето на Ефик“.
2. Benge, Geoff (28 July 1999). Mary Slessor: Forward into Calabar (Christian Heroes: Then & Now). YWAM Publishing. стр. 203.
3. Jackson, Dave (1 May 1994). Trial by Poison: Mary Slessor (Trailblazer Books #12. Bethany House. стр. 144.
4. Basil Miller (June 1985). Mary Slessor (Women Of Faith Series). Bethany House Publishers. стр. 144.
5. Livingstone, W.P. Mary Slessor of Calabar.