Жените во Втората светска војна

Во многу нации, жените биле охрабрени да се приклучат на женските гранки на вооружените сили или да учествуваат во индустриска или земјоделска работа.

Жените во Втората светска војна заземале многу различни улоги за време на војната, вклучително и како борци и работнички на домашниот фронт. Втората светска војна вклучувала глобален конфликт од невиден размер; апсолутната итност за мобилизирање на целото население го направило проширувањето на улогата на жените. Вклучувањето на жените било неизбежно, иако важеле посебни правила за вклучување на жената тие варирале од земја до земја. Милиони жени од различни возрасти загинале како резултат на нивното учество во војната.

Светски рамки

[уреди | уреди извор]

Неколку стотици илјади жени служеле во борбените линии, особено во противвоздушните единици. Советскиот Сојуз, на пример, ги интегрирал жените директно во нивните армиски единици. За споредба, САД избрале да не ги користат жените директно во борба затоа што јавното мислење не го толериало тоа.[1] Наместо тоа, како и во другите нации, приближно 350.000 жени служеле како униформирани помошници во не-борбени работи во вооружените сили на САД. Овие работи вклучувале: администрација, медицински сестри, возачи на камиони, механичари, електричари и помошни пилоти.[2]

Жените учествувале и надвор од формалната воена структура во отпорите на Франција, Италија и Полска, како и во британскиот СОЕ и американскиот ОСС кои им помагале на овие.

Жените биле принудувани на сексуално ропство; царската јапонска армија принудила стотици илјади во Азија да станат жени за утеха, пред и во текот на Втората светска војна.

Сојузници

[уреди | уреди извор]

Австралија

[уреди | уреди извор]

Австралијките имале поголема улога во Втората светска војна отколку во Првата светска војна. Многу жени сакале да имаат активна улога, а стотици доброволни помошни и паравоени организации на жени биле формирани до 1940 година. Недостаток на машки регрути ја принудило армијата да формира женски гранки во 1941 и 1942 година.

Жените замена за мажите во голем број на Раундхаус работни места во текот на Втората светска војна. Фотографијата е направена во јануари 1943година.

Кога војната изгледала дека ќе биде неизбежна кон крајот на 1930-тите, канадските жени се чувствувале обврзани да помогнат во борбата. Во октомври 1938 година, волонтерска служба за жени била основана во Викторија, Британска Колумбија. Наскоро, сите провинции и територии го следеле примерот и се појавиле слични волонтерски групи. „Сопруги, браќа, татковци, момчиња се придружувале, правејќи нешто за да помогнат во победата на војната. Сигурно и жените ви можеле да помогнат“.[3] Покрај Црвениот крст, неколку доброволни корпуси се оформиле во помошни групи во Велика Британија. Овие корпуси имале униформи, марширачки вежби а некои имале и обука за пушки. Станало јасно, дека унифициран систем на управување ќе биде од корист за корпусот. Волонтерите во Британска Колумбија донирале по два долари за да ги платат трошоците, за да може нивен претставник да разговара со политичарите во Отава. Иако сите политичари се согласувале со каузата, таа останала „прерана“ во однос на националната потреба.

Во јуни 1941 година е основан Канадскиот женски армиски корпус. Жените кои се пријавувале ќе ги преземеле следниве функции

  • Возачи на лесни механички транспортни возила
  • Готвачи во болници и во војните логори
  • Службеници, на машини за пишување и стенографија во логорите и центрите за обука
  • Телефонски оператори и гласници
  • Помошници за во менза [3]

На 2 јули 1942 година жените добиле дозвола да се запишат во она што било познато како Канадски помошни воздушни сили. И на крај, Кралската канадска морнарица ја создала кралската канадска поморска служба.[3] ВРЕНС биле единствените корпуси кои официјално биле дел од нивното тело за санкции како женска дивизија. Ова довело до бирократски прашања што ќе се решеле најлесно со апсорбирање на цивилните корпуси управувани од воени организации, во женски поделби како војници. Според РЦАФ, овие барања требало да ги исполнува пријавената жена:

  1. Морале да имаат најмалку 18 години или да се помлади од 41 година
  2. Морале да бидат од медицинска категорија А4Б (еквивалентно на А1)
  3. Морале да бидат високи (152 см), или повисоки и да имаат соодветната тежина за нивната висина, да не се премногу над или под стандардот
  4. Морале да имаат минимално образование средно училиште
  5. Да бидат во можност да го положат соодветниот тест за занаети
  6. Да бидат со добар карактер без докази за осудување[3]

Жените не би можеле да се запишат ако биле во брак или имале деца кои се зависни од нив. За сите нови регрути биле потребни центри за обука. Тие не можеле да бидат испратени во постојните центри бидејќи било потребно тие да бидат одделени од машките регрути војници. Канадскиот женски армиски корпус формирал центри во Вермилион, Алберта и Киченер, Онтарио. Отава и Торонто биле локациите на центрите за обука на канадските помошни воени сили на жените. ВРЕНС биле опремени во Галт, Онтарио.[3] Секоја услуга морала да излезе со најдобриот можен апел до приклучувања таму каде што биле нивните татковци, браќа и момчиња. Жените имале бројни причини да сакаат да се приклучат на напорите; без разлика дали имале татко, сопруг или брат во силите или едноставно сметале дека е должност да помогнат. Една жена безобразно извикала дека едвај чека да наполни осумнаесет години за да се запише, бидејќи фантазирала да го убие Хитлер. Многу жени на возраст од 16 или 17 години лажеле за нивната возраст за да се пријават во центрите. Соединетите држави дозволувале да се приклучуваат само жени кои имале најмалку дваесет и една година. За нивните млади жени-граѓани, Канада била логична опција. Регрутирање во различни гранки на канадските сили било поставено на места како Бостон и Њујорк. Биле направени модификации кај девојчињата со државјанство на САД, со записи означени како „Заклетва за верност положена на државјанин на Соединетите Американски држави“.

Жените морале да бидат подложени на медицински прегледи и да ги исполнат кондиционите услови како и да поминат обуки за различни занаети, во зависност од аспектот на вооружените сили на кои тие сакале да бидат дел. На пријавените жени им биле издавани цели униформи минус долна облека, за што добивале квартален додаток.[3]

Да се биде пријавена жена за време на фазите на создавање не било лесно. Покрај фактот дека сите учеле додека работеле или се обучувале, тие не ја добиле потребната поддршка од машките регрути. Кога на почетокот се вклучиле, на жените првично им биле плаќани две третини од тоа што би го направил мажот на исто ниво.[4] Како што напредувала војната, воените водачи почнале да го гледаат значителното влијание на жените. Ова било земено предвид и жените добиле покачување на четири петтини од платите на еден маж. Сепак, една жена-лекар би добила еднаков финансиски надомест со нејзиниот машки колега. Негативната реакција на мажите кон женските регрути била промовирана во пропагандни филмови. Гордо, таа маршира и Крилја на нејзиното рамо биле направени за да покажат прифаќање на жените регрути, додека на мажите им покажувале дека иако заземаат работи традиционално наменети за мажите, тие сепак ќе можат да ја задржат својата женственост.[3]

Други проблеми со кои се соочувале рано овие жени биле оние со друга раса. Офицер на ЦВАЦ морал да им пише на своите претпоставени во врска со тоа дали ќе се спротивстават девојче од „индиска националност“ да се запише на обука. Поради големото население од имигранти во Канада, се запишале и германските жени со што се создало големо непријателство помеѓу жените регрути.[3] Најголемата тешкотија била со француско-канадското население. Во документ објавен на 25 ноември 1941 година, било прогласено дека пријавените жени „неофицијално“ треба да зборуваат англиски. Сепак, гледајќи голем број на способни жени што ги изоставиле, во средината на 1942 година, училиштето за англиски јазик било активирано за регрутите. Во 1942 година, Мери Грејси-Рид станала првата жена од Првите нации што се приклучила на канадските сили .[5] Таа била претставена на фотографии за да ги претставува домородните народи во силите, но во исто време жената не била добредојдена во касарните поради дискриминација.[6]

Се случило еднаш на обука, некои од жените сметале дека направиле грешка. Под притисок некои жени пукнале и биле хоспитализирани. Останатите жени почувствувале потреба да избегаат и побегнале. Најлесен и најбрз излез од служењето било бременоста. Жените кои ќе дознале дека очекуваат бебе добивале специјален, брз одмор или отсуство.[3]

Жените кои успешно завршиле обука морале да најдат начини да се забавуваат за да го одржат моралот. Софтбол, бадминтон, тенис и хокеј биле меѓу популарните забави за регрутите жени.[3]

Религијата била лична одлука на регрутираните жени. Некоја тип на свештеник најчесто била на лице место за услуги на регрутираните жени. За еврејските жени, дозволено било да се вратат во своите бараки и да останат до зајдисонце во сабота и во празници; најчесто за тоа би бил достапен рабин ако било возможно.[3]

На почетокот на војната, 600 000 жени во Канада имале постојана работа во приватниот сектор, до почетокот во 1943 година, 1,2 милиони жени имале работа.[7] Жените брзо се здобиле со добра репутација за нивната механичка умешност и добра прецизност.

Жените исто така морале да ги чуваат своите домови додека мажите не биле дома. „Мајка на девет момчиња од Алберта, кога сите биле далеку или во војната или во фабричките работни места - таа возела трактор, орала по полињата, собирала сено и влечела жито до амбарите, воедно се грижела и за нејзината градина, одгледувала кокошки, свињи и мисирки, и конзервирала стотици тегли овошје и зеленчук “.[7]

Покрај физичките работни места, од жените било побарано и намалување и рационализација во облекувањето. Свилата и најлонот биле користени за воените напори, со што се создало недостаток на чорапи. Многу жени цртале линии на задниот дел на нозете за да создадат илузија дека носат модерни чорапи од тоа време.[7]

Жените тренираат да станат офицери на индискиот помошен корпус
Жените тренираат за должности за претпазливост при воздушен напад (АРП) во Бомбај, 1942 година

Во Индија, политиките наликувале на политиките на Велика Британија, освен што жените не биле користени во против воздушните единици и немало огласи за жени за работа со муниција.[8]

Аенскиот помошен корпус дејствувал од 1939 до 1947 година, со максимална моќност од 850 офицери и 7.200 помошници во индиската армија. Мал поморски дел делувал во Кралската индиска морнарица.[9]

Националистичките движења во Индија за време на војната се поделиле во воената служба. Махатма Ганди се спротивставил на фашизмот и по негов совет младинци од Индија се приклучиле на вооружените сили да се борат со Велика Британија заедно со сојузниците.

Една фракција на Конгресот предводена од Субхас Чандра Босе била толку многу спротивставена што соработувала со нацистичка Германија и, всушност, ангажирала војници кои заедно со јапонските војници се бореле против Јапонците и Индијанците во Бурма. „Полкот Рани од Јанси“ ги вклучил овие жени во борба во име на индиската национална армија . Активна била од 1943-45 година. Босе направил многу напори развивајќи анти-британска анти-империјалистичка идеологија создадена да мобилизира модели на жени како мајки и сестри во индиската традиција. Босе тврдел дека е неопходна директна вклученост на жените за да се постигне целосна независност на Индија од колонијалните сили. Босе иницирал модерна дефиниција за женското херојство што вклучувало и борба. Во реалната пракса , многу малку од неговите војници биле директно вклучени во борба; тие во голема мерка имале улоги за поддршка во логистиката и медицинската нега.[10][11]

По 1943 година, Италијанките се приклучиле на антифашистичкиот отпор, а исто така служеле во фашистичката армија на музејот на Мусолини, формирана во 1943 година. Тие не служеле во главната италијанска армија. Околу 35.000 жени (и 170.000 мажи) се приклучиле на Отпорот. Жените биле користени како помошна поддршка и не им било дозволено да бидат во високите редови. Повеќето вршеле должност за готвење и перење на алишта. Некои биле водичи, гласници и курири во близина на линиите на фронтот. Неколку биле обучени за мали нападни групи од пет или шест мажи и биле ангажирани во саботажи. Некои целосно женски единици, биле вклучени во цивилни и политички акции. Германците агресивно се обидувале да ги потиснат, испраќајќи 5000 во затвор, протерувајќи 3000 во Германија Околу 650 илјади загинале во борба или биле погубени. Во многу поголем обем, невоените помошници на Католичкиот Центро Италијано Феминиле (ЦИФ) и левичарската Унија Дона Италијане (УДИ) биле нови организации кои на жените им дале политички легитимитет по војната.[12]

Гробница на три полски жени-војници кои биле убиени за време на инвазијата во Полска, 1939 година, меѓу нивните колеги, вмешани на гробиштата Паужски во Варшава

Полската војска одржувала голем број на баталјони за воена помош на жени, обучени од Полската војска за обука (женска воена обука) и командувана од Марија Витек. За време на инвазијата на Полска, тие биле во борбата, играјќи помошни улоги во одбранбената акција. Јанина Левандовска била пилот. Маријана Сел била член на герилската единицата Хенрик Добрзански 1939-1940 година.

Подземје

[уреди | уреди извор]

Кристина Скарбек работела за полкото подземје во Унгарија и подоцна се приклучила на СОЕ. За време на холокаустот, била уапсена и затворена во логорот Аушвиц. Ванда Јакубоска го преживеала Аушвиц и го режирала филмот „Последната сцена“, филм за концентрационен логор. Елјебита Завачка била падобранец, курир и борец. Грација Липиска организирала разузнавачка мрежа во Германија , окупирана во Белорусија 1942-1944 година.[13]

Во окупираната Полска, жените играле важна улога во движењето на отпорот. Нивната најважна улога била како курири кои пренесувале пораки помеѓу ќелиите на движењето на отпорот и дистрибуирале мрежни вести и работеле во тајни печатници. За време на партизанските напади врз нацистичките сили и дејствувањата тие служеле како извидници. Околу 40.000 полски жени биле затворени во логорот Равенсбрик. Зофија Посмиш преживеала два логора и ја опишала својата приказна, инспирирајќи го филмот „Патник“ од 1953 година. Ванда Јакубоска била затворена во Аушвиц и по војната го режирала класичниот филм Последната сцена.

Еврејките се бореле во востанието на Варшавското гето и неколку помали борби.[14] Извештајот „Строп“ содржи слика на борбени жени ХеХалуц, заробени со оружје.

За време на Варшавското востание од 1944 година, жените припадници на Домашната армија биле курири и медицински лица, но многумина носеле оружје и учествувале во борбите. Меѓу позабележителните жени на Домашната армија била Ванда Герц која ја создала и командувала со ДЈСК (единица за жени за саботажа). За нејзината храброст во овие активности, а подоцна и во Варшавското востание била одликувана со највисоките награди во Полска - Виртути Милитари и Полонија Реститута. Многу медицински сестри биле убиени на 2 септември 1944 година. Ана Швирчинска била медицинска сестра и очекувала да биде погубена. Таа подоцна го опишала тој настан во нејзините песни. Еден од написите на капитулацијата бил дека Германската армија ги признала како полноправни припадници на вооружените сили и за нив требало да се формираат одделни логори на воени заробеници за да се сместат над 2000 воени заробеници.[15]

Мажгората Форналска била една од поважните комунистички активисти,уапсена и убиена од Германците. Хелена Волинска-Брус била влијателна во комунистичкото подземје Гвардија Лудова, подоцна Армија Лудова.

Многу жени наставнички организирале подземно образование .

Многу жени работеле за Советот за помош на Евреите жегота: Зофија Косак-Шазука, Ирена Сендлер, Антонина Чабинска.

Вооружени сили

[уреди | уреди извор]

Исто така биле основани и голем број на женски единици во полските сили во егзил. Тука спаѓале армијата Андерс, помошната служба на жени која била распоредена во Италија и служела низ полската армија, морнарицата и воздухопловните сили. Советската прва полска армија го имала независниот баталјонна жени Емилија Платер, чии припаднички учествувале во борбите како дел од стражарските должности.

Истребување

[уреди | уреди извор]

Илјадници жени биле убиени за време на акциите за заземање во Полска, окупирана од Германија. Десетици илјади биле убиени од украински националисти во Волинија и Источна Галиција. Десетици илјади не-еврејски жени биле застрелани во август 1944година во Варшава за време на масакрот во Очота и масакрот во Вола.

Концентрациони логори и работа како робови

[уреди | уреди извор]

Зофија Косак-Шазука, Северија Шмаглевска, Кристина Шивулска биле затворени во Аушвиц и подоцна ги опишале своите искуства во нивните романи. Многу жени биле злоупотребени или биле затвореници во логори или затвори каде морале да работат за Германците. Постоел камп за девојчиња во Зережна, Војводство Лоѓ, подкамп на Полен-Југендвервахарлагер де Сишерхејпосполие во Лицманштат .

Бебињата родени од затвореничките гладувале во нацистичките центри за раѓање.

Нацистичко и човечко експериментирање

[уреди | уреди извор]

Сексуални контакти

[уреди | уреди извор]

Германскиот историчар Марен Рогер опижува три теми:

  • Интимност
  • Терор (силувања)
  • Проституција.[16]

Советскиот Сојуз

[уреди | уреди извор]

Советскиот Сојуз ги мобилизирл жените во рана фаза на војната, интегрирајќи ги во главните единици на армијата и не користејќи го „помошниот“ статус. Повеќе од 800 000 жени служеле во Советските вооружени сили за време на војната, што е приближно 3 проценти од вкупниот воен персонал, главно како медицински лица.[17][18] Околу 300 000 служеле во противвоздушни единици и ги извршувале сите функции во батериите - вклучително и пукањето со пиштолите.[19][20] Мал број биле вклучени во борбени линии и во воздухопловните сили,[21] формирајќи три крила на бомбардерите и се приклучиле кон другите крилја. Жените исто така воделе борби во пешадиските и оклопните единици, а женските снајперисти станале познати откако командантот Људмила Павличенко направила запис за убиство на 309 Германци (претежно офицери и непријателски снајперисти).

Велика Британија

[уреди | уреди извор]
Споменикот на жените од Втората светска војна, Лондон

Работно место

[уреди | уреди извор]

Кога Британија влегла во војна, како и порано во Првата светска војна, на жените им се отвориле претходно забранетите можности за работа. Жените биле повикувани во фабриките за да изработуваат оружје што се користело на бојното поле.[22] Жените ја презеле одговорноста за управување со домот и станале хероини на домашниот фронт. Според Карутерс, ова индустриско вработување на жените значително ја подигнало самодовербата на жените бидејќи им овозможило да го искористат својот целосен потенцијал и да го дадат својот дел во војната. За време на војната, женските нормативни улоги на „жена домаќинка“ се претвориле во патриотска должност. Како што кажал Карутерс, домаќинката станала хероина во поразот на Хитлер. Улогите на жените кои се менуваат од домашни на машки и опасни работни места во работната сила направиле важни промени во структурата на работното место и општеството. За време на Втората светска војна, општеството имало специфични идеали за работните места во кои учествуваа и жени и мажи. Кога жените почнале да влегуваат во машката индустрија за работна сила и муниција во која доминирале мажите, сегрегацијата на жените започнала да се намалува. Сè поголем број жени биле принудени на работни места во индустријата помеѓу 1940-1943 година.[23] Според анкетата на Министерството за труд, процентот на жени кои работеле во индустрија, од 19,75 проценти на 27 проценти од 1938-1945 година. На жените им било тешко да се враќаат дома во домашните обврски и да се грижат, и како резултат на тоа, многу жени не биле во можност да ги задржат своите работни места на работното место. Велика Британија претрпе недостиг на работна сила, каде што беа потребни околу 1,5 милиони луѓе за вооружените сили, и дополнителни 775,000 за муниција и други услуги во 1942 година. За време на овој „глад на трудот“ пропагандата имала за цел да ги натера луѓето да се приклучат на работната сила и да направат сè што треба во војната. Жените биле целна публика во различните форми на пропаганда затоа што тие биле значително помалку платени од мажите. Било загрижувачко дали жените ги исполнуваа истите работни места што претходно ги имале мажите. Дури и ако жените ги заменувале работните места со истото ниво на вештина како мажот, сепак тие биле значително помалку платени заради нивниот пол. Само во инженерската индустрија, бројот на квалификувани и полуквалификувани работнички се зголемил од 75 на 85 проценти од 1940-1942 година. Според Газили, и покрај тоа што жените биле помалку платени од мажите, јасно е дека жените кои се занимавале со воена работа и зафаќале работни места зачувани за мажите, ја намалиле индустриската поделба.

Жена машинист разговара со Еленор Рузвелт за време на нејзината турнеја за добра волја низ Велика Британија во 1942 година
Пте Елизабет Гурлеј пренесува радио порака.
Кралицата Елизабета во помошната територијална служба, април 1945 година

Во Британија, жените биле од суштинско значење за воените напори. Придонесот на цивилните мажи и жени во британскиот воен напор биле признати со употреба на зборовите „ домашен фронт “ за да се опишат битките што се воделе на домашно ниво со рационализација, рециклирање и воена работа, како на пример во фабриките за муниција а фармите и мажите биле ослободени во војската. Жените исто така биле регрутирани да работат на каналите, пренесувајќи јаглен и муниција со шлеп низ преку Велика Британија преку внатрешните водни патишта. Овие станале познати како „ Жени во мирување “, првично навредата е произлезена од иницијалите ИВ, што се залагала за Внатрешни пловни патишта, што тие ја носеле на нивните значки, но терминот набрзо го усвоиле самите жени.[24] Многу жени служеле во помошната противпожарна служба на жените, со помошниот полициски корпус на жените и со службите за претпазливост при воздушен напад (подоцна Цивилна одбрана). Други, пак, работеле доброволно со социјалните работи со доброволните жени и Армијата на спасот.

Жените биле ангажирани во воена работа од страна на Министерството за труд, вклучително и неборбени работни места во војската, како што се кралска поморска служба (ВРНС или „Вренс“), Женските помошни воздушни сили (ВААФ или "вафли") и помошната територијална служба (АТС). Помошни услуги, како што е Помошникот за воздушен транспорт, исто така, регрутирале жени.[25] Во раните фази на војната, ваквите служби се потпирале исклучиво на волонтери, меѓутоа, до 1941 година регрутирањето било проширено на жени за прв пат во британската историја и околу 600.000 жени биле регрутирани во овие три организации.[26] Во овие организации, жените извршувале широк спектар на работни места како поддршка на Армијата, Кралското воено воздухопловство (РАФ) и Кралската морнарица и во странство и дома. Овие работни места се движеле од традиционално женски улоги како готвачи, службеници и телефонисти до традиционално машки должности како механичари, армирачи, рефлектор [27] и оператои со противавионски инструменти. Британките не биле вовлечени во борбени единици, но можеле да волонтираат во борбена должност во противвоздушните единици, кои соборувале германски авиони и ракети В-1.[28][29] Цивилните жени се приклучиле на Специјалната оперативна управа (СО), која ги користела во улоги со високи опасности како тајни агенти и подземни радио-оператори во нацистичка окупирана Европа.[30]

Пропаганда

[уреди | уреди извор]

Пропагандата на британските жени била издадена за време на војната во обид да и се соопшти на сопругата дека додека ја одржува домашната улога, таа исто така морала да преземе политичка улога на патриотска должност.[31] Пропагандата имала за цел да ги елиминира сите судири на лични и политички улоги и да создаде хероина од жените. Намерата со пропагандата е дека таа ги замолува жените да ги редефинираат своите лични и домашни идеали на женственост и да ги мотивираат да одат спротивно на улогите што им биле вградени. Владата се борела да ги охрабри жените да се појавуваат на постери и други форми на пропаганда. Еден од обидите да се регрутираат жени во работната сила бил и во еден краток филм Ќерка на татко ми. Во овој пропаганден филм, ќерката на богат сопственик на фабрика моли да го даде својот дел во војната, но нејзиниот татко носи стереотипното уверување дека жените треба да бидат чувари на домот и не се способни за толку тешка работа. Кога еден надзорник го претставува еден од највредните и најефикасните работници во фабриката како неговата ќерка, предрасудите на таткото се елиминираат. Охрабрувачката порака на овој краток филм е „Не постои нешто што жените не можат да го сторат“.

Воени улоги

[уреди | уреди извор]

Најчеста улога на жените во активна услуга во војната била улогата на оператор на рефлектор.[32] Сите членови на 93-от полк за рефлектори биле жени. И покрај тоа што биле ограничени во нивните улоги, имало голема почит помеѓу мажите и жените во мешаните батерии. Во еден извештај се вели: „Многу мажи биле зачудени што жените можат да направат како адекватни топџии и покрај нивниот возбудлив темперамент, недостаток на технички инстикти, незаинтересираност за авионите и нивните физички слабости“. Додека жените сè уште се соочувале со дискриминација од некои многу стереотипни постари војници и офицери кои не сакале жени „да им се играат со оружјето на жените им била дадена обука за пушка и им било дозволено да користат обука за против авиони додека служеле во нивните батерии. Им било кажано дека ова е во случај Германците да нападнат. Ако некогаш се случело тоа, тие веднаш би биле евакуирани.

Анкетар за АТС на локација со 3,7 инчи со пиштол АА, декември 1942 година
Првите редари за медицински сестри ВААФ избрани да летаат со служби за воздушна-брза помош во Франција ,1944 година.

Три четвртини од жените кои влегле во воените сили биле доброволци, во споредба со мажите кои сочинувале помалку од една третина.[26] Самохрани или мажени жени имале право низ цела Британија, како и во странство доколку е потребно, сепак возрасните граници утврдени од службите варирале едни од други земји. Општо земено, жените меѓу 17 и 43 години би можеле да волонтираат, а на оние под 18 години им била потребна родителска согласност. По пријавувањето, апликантите требало да исполнат други услови, вклучително и интервју и медицински преглед; ако се оценело дека се способни да служат, тие биле запишувани за време на војната. ВРНС била единствената услуга што нудела неподвижна гранка која им овозможувала на жените да живеат во своите домови и да работат во локалните поморски објекти. ВРНС била најмалата од трите организации и како резултат на тоа била многу селективна со нивните кандидати. Од трите организации, ВААФ била најпосакуван избор; второто е ВРНС. АТС била најголемата од трите организации и била најмалку фаворизирана кај жените затоа што ги прифаќала оние кои не биле во можност да влезат во другите сили. АТС, исто така, развиле репутација на промискуитет и лоши услови за живот, многу жени исто така сметале дека каки униформата не е привлечна и ги претпочитале ВРНС и ВААФ пред АТС.[33] Над 640 000 Британки служеле во разни помошни служби на британските вооружени сили.[34]

Ограничувања

[уреди | уреди извор]

Додека жените биле ограничени во некои од нивните улоги, од нив се очекувало да настапат според истиот стандард како и машките војници што ја извршувале истата улога, и покрај тоа што тие не можеле да учествуваат во борбена линија, тие сепак управувале со противвоздушни оружја и одбрана активно со непријателските авиони над Британија. Жените поминале иста воена обука, живееле во исти услови и работеле скоро исти работи како и мажите, со исклучок на тоа што не биле во можност да учествуваат во првите борбени линии. Оваа важна дистинкција значела дека жените немаат тенденција да бидат номинирани за медали на храброст или храброст, бидејќи тие биле наградувани само за „активни операции против непријателот на теренот“, во кои жените не можеле да учествуваат.[32]

Жените исто така биле различни поради титулите со кои им се обраќале во армијата, иако тие не се разликувале од нивните машки колеги. Тие носеле ознаки со ист ранг како и нивните машки колеги. Многу членови на АТС биле почитувани од единиците за кои биле приврзани и покрај нивните различни ознаки.[32] Единствената голема разлика помеѓу членот на АТС и машкиот член на Редовната армија била дисциплината: на жената не и било дозволено да биде осудена во судот, освен ако самата не избере да биде. Жените во службата исто така биле под надлежност на офицерките на АТС, наместо на машките офицери под кои тие директно служеле. Ова значело каква било дисциплинска постапка била целосно во рацете на АТС, отстранувајќи го машкото влијание од процесот.

Волонтирање

[уреди | уреди извор]

И покрај нивните очигледни разлики од мажите, жените биле желни да волонтираат. Многу од вклучените жени доаѓале од ограничена средина; затоа тие ја пронашле армијата како ослободување.[32] Други причини што жените доброволно се пријавувале, биле тие да избегаат од несреќни домови или бракови или да имаат по стимулативна работа. Сепак, огромната причина за влегување во армијата била патриотизам. Како и во Првата светска војна, Велика Британија била во патриотски жар во текот на целата Втора светска војна да се заштити од странска инвазија.[35] Жените за прв пат добиле можност да помогнат во одбраната на нивната родна земја, што го објаснува големиот број жени доброволци во почетокот на војната. И покрај огромниот одговор на повикот за жени волонтери, некои жени одбиле да се приклучат на силите; многумина не биле подготвени да се откажат од цивилната работа што ја имале, а други имале машки партнери кои не биле подготвени да ги пуштат. Другите сметале дека војната е сè уште машка работа и не е нешто во што треба да се вклучат жените. Слично на силите на мажите, женските сили биле претежно волонтери во текот на целата војна. Меѓутоа, кога стапило во сила женското регрутирање, тоа било многу ограничено. На пример, мажените жени биле ослободени од каква било обврска да служат освен ако не изберат да го сторат тоа, а оние што биле повикани можеле да се одлучат да служат во граѓанска одбрана (домашен фронт).

Платери на ВААФ на работа во Оперативната просторија на бр. 11 Група РАФ на Уксбриџ во Мидлсекс, 1942 година

За време на војната, приближно 487 000 жени се пријавиле доброволно за женски услуги; 80 000 за ВРНС, 185 000 за ВААФF и 222 000 за АТС.[26] До 1941 година, барањата во воената индустрија барале да се прошират услугите на жените за да можат повеќе мажи да бидат ослободени од претходните позиции и да преземат поактивни улоги на бојното поле. Од сите женски услуги, на АТС им требале најголем број нови апликанти; сепак, поради недостаток на популарност на АТС, тие не биле во можност да ги добијат околу 100 000 потребни доброволци. За да се обидат да ги променат мислењата на жените за АТС, условите за живот се подобриле и се направила нова поубава униформа. Во 1941 година била воведена Регистрацијата за налог за вработување со надеж дека ќе се запишат повеќе жени.[36] Овој чин не можел да ги принуди жените да ги здружат силите, но наместо тоа, се барале жени на возраст од 20-30 години да се обидат да најдат вработување преку размена на труд и да обезбедат информации за нивните тековни вработувања и семејни ситуации. Оние што се сметале за подобни биле убедени да работат во воената индустрија затоа што Министерството за труд немало моќ да ги присили. Пропагандата се користела и за да се убедат жените да останат во женските услуги. До крајот на 1941 година, АТС добила само 58.000 нови работници, што не ги исполнила очекувањата. Ернест Бевин тогаш повикал на регрутирање и кон крајот на 1941 година со Законот за национална служба станало задолжително жените на возраст од 20-30 години да се приклучат на воена служба. Омажените жени биле ослободени од регрутирање, но оние кои ги исполнувале условите имале можност да работат во воената индустрија или граѓанската одбрана доколку не сакаат да се приклучат на некоја од другите услуги.[37] Жените можеле да побараат каде сакаат да се приклучат, но повеќето жени биле ставени во АТС, заради нивната потреба за нови апликанти. Законот за национална служба бил укинат во 1949 година, но до 1944 година жените повеќе не биле повикувани на служба, бидејќи се сметало дека потпирањето на доброволци е доволно за да се завршат потребните задачи за време на последните фази на војната.

Жените исто така играле важна улога во британското индустриско производство за време на војната, во области како што се метали, хемикалии, муниција, бродоградба и инженерство. На почетокот на војната во 1939 година, 17,8% од жените се вработени во овие индустрии, а до 1943 година тие 38,2%.[38] Со почетокот на војната, постоела итна потреба за проширување на работната сила во земјата и на жените се гледало како извор на фабричка работна сила. Пред војната, жените во индустриско производство работеле исклучиво на монтажа, што се сметало за евтина и барана работа, но за време на војната, жените биле по потребни во други области на производствениот процес што претходно ги вршеле мажите, како што е операцијата на струг.[39] Министерството за труд создало центри за обука во кои вовеле инженерски процес и до 1941 година на жените им било дозволено влез бидејќи важноста на инженерската индустрија растела и станала голем извор на вработување кај жените. Областите како што се производство на авиони, лесен и тежок општо инженерство и производство на моторни возила, забележале зголемување на вработеноста на жените за време на војната. Производството на авиони забележало најголем пораст на вработеноста кај жените бидејќи се зголемило од 7% во 1935 година на 40% во 1944 година. На почетокот на војната, мажите кои веќе биле во инженерството биле спречени да одат во војна, бидејќи инженерството се сметало за важна индустрија за производство на војна, но во 1940 година се појавило потреба за повеќе жени работници за снабдување на потребната работна сила за проширување на фабриката.[37] До 1941 година, со недостиг на квалификувана работна сила, бил воведен Орденот за основни работници со кој се барало сите квалификувани работници да се регистрираат и да ги спречуваат работниците да се откажуваат од работните места што се сметале за неопходни за воените напори без договор од службеник за национална служба Регистрацијата за налогот за вработување во 1941 година и налогот за жени за вработување во 1942 година исто така се обиделе да внесат повеќе жени во работната сила. Налогот за жени за вработување барал од жените на возраст од 18 до 45 години да се пријават за размена на труд и до 1943 година максимална возраст била зголемена на 50 години, што донело дополнителни 20 000 жени во работната сила. Производството на авиони добило најголем приоритет за работна сила и многу жени биле насочени кон тоа, а некои дури биле префрлени и од земјоделско производство.[36]

Интерпретација на воздушни фотографии

[уреди | уреди извор]

Од витално значење за работа било толкување на воздушни фотографии направени од британски шпионски авиони над сојузничка Европа.[40] Во оваа работа постоела еднаквост што не се нашла на друго место за време на војната: жените се сметале за еднакви на мажите на ова поле.[41] Жените играле улога во планирањето на Денот Д во овој капацитет - тие ги анализирале фотографиите од брегот на Нормандија. Жените како фото-аналитичари учествувале и во најголемиот разузнавачки удар во војната - откривањето на германската летачка бомба В1. Учеството на жените овозможило овие бомби да бидат уништени.

Цивилни скали за плати

[уреди | уреди извор]

Иако многу жени вршеле работи што мажите претходно ги правеле за време на војната, сепак постоеле разлики во платите меѓу двата пола. Платата на жените била значително помала од платата на мажите. Просечна жена во производството заработувала 31 УСД неделно, додека просечна машка заработка била 55 УСД неделно.[42] Еднаква плата ретко се постигнувала бидејќи работодавците сакале да ги избегнат трошоците за работна сила. Квалификуваната работа често се распаѓала на помали задачи и била обележана квалификувана или полуквалификувана, а потоа се плаќало според платите на жените.[39] Жените за кои било оценето дека вршат „машка работа“ биле платени повеќе од жените за кои се сметало дека работат „женска работа“, а дефиницијата на работодавците варирала на регионално ниво.[36] Жените примале поблиски плати до нивните машки колеги; сепак, и покрај изразените намери на владата, жените продолжиле да добиваат помалку плата од мажите за еквивалентна работа и биле раздвоени во однос на описот на работата, статусот и часовите што ги давале. Во 1940 година, Ернест Бевин ги убедил инженерските работодавци и синдикатите да им дадат на жените еднаква плата со мажите, бидејќи тие ги преземале истите задачи што претходно ги имале мажите; ова станало Договор за продолжено вработување на жени .[38] Општо земено, зголемувањето на платите зависело од индустријата; индустриите во кои доминирале жените пред војната, како што се текстилот и облеката, не виделе промени во платите. Сепак, јазот меѓу заработката на мажите и жените се намалил за 20-24% во металите, инженерството и правењето возила и за 10-13% во хемикалиите, кои сите ги сметале за важни за воените напори.[37] Прекувремените часови, исто така, се разликувале, за жени би добиле 2-3 часа, а мажите 9-10 неделно. Часовите на жените сè уште биле регулирани поради нивните согледувани одговорности да се грижат за своето семејство и домаќинство.

Висок профил

[уреди | уреди извор]

Британците им дале висок престиж на своите женски единици кои затоа избегнале голем дел од вулгарните коментари. Двете ќерки на премиерот Черчил биле во униформа. Во февруари 1945 година, принцезата Елизабета се приклучила на помошната територијална служба на жените како почесен член во вториот субалтерниот со број на услуги на 230.873. Таа била возач во Втората единица Сублтерн во Виндзор.[35][43]

После војната, жените се свртеле кон брак или кон цивилни работни места. Армијата се вратила на полето во кое доминираат мажите, тоа било пред војната.[44] „[Демобилизацијата] било големо разочарување за многумина од нив. Тоа беше ужасна и прекрасна војна. Не би ја пропуштила за ништо; некои пријатели што ги стекнавме беа засекогаш “, раскажа една жена откако била отпуштена од службата за да се врати на својата вообичаена работа. Омажените жени биле ослободени од службата порано на крајот на војната, така што тие можеле да се вратат дома пред нивните сопрузи за да се осигураат дека домот е подготвен кога тој ќе се врати од фронтот. И покрај тоа што во голема мерка не биле препознаени за нивните воени напори во силите, учеството на жените во Втората светска војна овозможила основање постојани женски сили. Велика Британија ги воспоставила овие постојани сили во 1949 година, а Доброволните служби на жени и денес се резервни сили.[45]

Учители на ВАСП Во 1944 година; летаат со воени авиони внатре во САД сè додека не биле заменети со враќање на машките пилоти

Југославија

[уреди | уреди извор]

Југославија била распуштена за време на војната, но единиците на отпорот биле активни. Комунистичкото југословенско движење за национално ослободување имало околу 6.000.000 цивилни приврзаници; нејзините два милиони жени го формирале Антифашистичкиот фронт на жените (AФЖ), во кој револуционерот коегзистирал со традиционалното. AФЖ управувало со училиштата, болниците и локалните самоуправи. Околу 100 000 жени служеле со 600 000 мажи во Титовата југословенска националноослободителна армија. Ја истакнале својата посветеност на правата на жените и родовата еднаквост и ги искористиле сликите на традиционалните фолклорни хероини за привлекување и легитимирање на партизанка.[46] По војната, жените биле предадени на традиционални родови улоги, но Југославија е единствена бидејќи нејзините историчари посветувале големо внимание на женските улоги во отпорот, сè додека земјата не се распаднала во 90-тите години на минатиот век. Потоа, споменот на женските војници згаснува.[47][48]

Оска и придружните земји

[уреди | уреди извор]

Финските жени учествувале во одбраната како: медицински сестри, сигнализација за воздушен напад, рационирање и хоспитализација на ранетите. Нивната организација се викала Лота Свард, именувана по песната, каде доброволно жени учествувале во помошната работа на вооружените сили за да им помогнат на оние што се бореле на фронтот. Лота Свард била една од најголемите, ако не и најголемата, доброволна група во Втората светска војна. Тие не пукале со пиштоли, тоа било правило во Лота Свард.[49]

Германија

[уреди | уреди извор]

Повеќето германски девојки биле членови на Лигата на германски девојки (БДМ). БДМ им помогале на воените напори на многу начини.

Во пресрет на војната работеле 14,6 милиони Германки, со 51% од жените на работоспособна возраст (16–60 години) во работна сила. Скоро шест милиони работеле земјоделски работи, бидејќи во земјоделското стопанство во Германија доминирале малите семејни фарми. 2,7 милиони работеле во индустријата. Кога германската економија била мобилизирана за војна, тоа парадоксно довело до пад од 41% пред постепено повторно да се искачи на над 50%. Ова сепак во споредба е поволно со Велика Британија и САД, и двете држави играат улоги, со тоа што Велика Британија постигнала учество од 41% од жените на работоспособна возраст во 1944 година. Сепак, во однос на жените вработени во воена работа, стапките на учество на жени во Велика Британија и Германија биле скоро еднакви до 1944 година, а САД сè уште заостанувале. Тешкотиите со кои Третиот рајх се соочил во зголемувањето на големината на работната сила биле ублажени со пренамена на работната сила за работа што ги поддржувала воените напори. Високите плати во воените индустрии привлекле стотици илјади, ослободувајќи ги мажите за воени должности. Воените заробеници исто така биле вработени во земјоделските работи, ослободувајќи ги жените за друга работа.[50]

Третиот рајх имал многу улоги за жените. СС- Хелферинен се сметал за дел од СС доколку имаат поминато обука во СС Рајхшуле, но сите други работнички се сметале за договор со ССС и избрани главно од нацистичките логори .[51][52] 3.700 жени помошници (Ауфсехерин) служеле за СС во логорите, од кои мнозинството биле во Равенсбрук .[53]

Жените служеле и во помошни единици во морнарицата, воздухопловните сили и армијата.[54][55] За време на војната, повеќе од 500 000 жени биле доброволни униформирани помошници во германските вооружени сили. Приближно ист број служеле во цивилна воздушна одбрана, 400.000 волонтирале како медицински сестри и многу повеќе ги замениле воените економии во воената економија. Во „Луфтвафе“ тие служеле во помошни улоги помагајќи да се управуваат со противавионските системи што ги собориле сојузничките бомбардери на германскиот домашен фронт. До 1945 г. германските жени држеле 85% од записите како службеници, сметководители, толкувачи, лабораториски работници и административни работници, заедно со половина од службените лица и помладите административни места во седиштата на високо ниво.[56]

Германија имала многу големи и добро организирани медицински сестри, со четири главни организации, една за католици, една за протестанти, секуларниот ДРК (Црвен крст) и „Кафените медицински сестри“, за посветени нацистички жени. Воените медицински сестри примарно ги водела ДРК, која била под делумна нацистичка контрола. Медицинските услуги на првата линија биле обезбедени од машки медицински лица и доктори. Медицинските сестри на Црвениот крст служеле широко во рамките на воените медицински услуги, екипирајќи ги болниците кои биле близу до фронтовите и биле изложени на ризик од бомбашки напади. Дваесетина од нив биле наградени со Железен крст за херојство под оган.[54] Спротивно на тоа, кратката историографија на Медицински сестри во нацистичка Германија од Бронвин Ребека Мекфарланд-Ике (1999) се фокусира на дилемите на германските медицински сестри кои биле принудени да гледаат додека биле убивани нивните немоќни пациенти.[57]

Италијанска социјална република

[уреди | уреди извор]

Италијанската социјална република Мусолини, марионетска држава на нацистичка Германија, им давала на своите жени улоги како „машини за раѓање“ и како неборбени во паравоени единици и полициски формации (Женска помошна служба). Командант бил бригадниот генерал Пиера Гатески Фондели.[58][59]

Јапонија

[уреди | уреди извор]

Јапонките обично биле вклучени во помошни единици, тие биле вклучени во некои случаи, како што се цивилниот отпор во Окинава кон американската инвазија, тие извршиле многу неформални услуги. На Окинава, студентите и факултетот на средното женско училиште Даичи и женското училиште Шихан биле мобилизирани како единица за нега од страна на јапонската армија.

Воени медицински сестри учествувале во медицински експерименти.[60]

Жени за утеха

[уреди | уреди извор]

Жените за утеха биле жени и девојчиња принудени на сексуално ропство од страна на Царската јапонска армија пред и за време на Втората светска војна .[61][62][63] Името „жени за утеха“ е превод на јапонскиот еуфемизам ianfu (慰安婦) и сличен корејски термин wianbu.[64][65] Јанфу е еуфемизам за shōfu (娼婦) чие значење е „проститутка (и)“.[66]

Проценките варираат за тоа колку жени биле вклучени, со бројки од 20 000[67] до дури 360 000 до 410 000, во кинески извори;[68] точните бројки сè уште се истражуваат и дебатираат.[69] Многу од жените биле од окупираните земји, вклучувајќи ги Кореја, Кина и Филипини [70] иако жени од Бурма, Тајланд, Виетнам, Малезија, Тајван (тогаш јапонска зависност), Индонезија (тогаш Холандски Источни Инди ), Исток Тимор (тогаш португалски Тимор ),[71][72] и други јапонски окупирани територии биле користени за воени „станици за удобност“. Станиците се наоѓаа во Јапонија, Кина, Филипини, Индонезија, потоа Малаја, Тајланд, Бурма, Нова Гвинеја, Хонгконг, Макао и Француска Индокина.[73] Вклучени се и помал број жени со европско потекло од Холандија и Австралија.

Според сведоштва, млади жени од земји во јапонска контрола биле киднапирани од нивните домови. Во многу случаи, жените биле примамувани со ветувања за работа во фабрики или ресторани; откако биле регрутирани, жените биле затворени во странски земји.[74]

Романија

[уреди | уреди извор]
Пилотот Маријана Дрогеску подготвена да полета со ранет човек во авионот, септември 1942 година.

Романките играле улога во Кралското романско воено воздухопловство. Инспирирани од финската Лота Свард, Министерството за воздухоплвство поставило специјализирана единица за амбуланта за авиони, наречена 108-ма ескадрила за лесен транспорт Медевац, попозната како Бела ескадрила ( Ескадрила Алби ), во која имало најмногу пилоти и во кои биле Маријана Дрогеску, Надија Русо, Вирџинија Томас и Марина Штирбеи . Единицата била активна помеѓу 1940-1943 година, учествувала во кампањите во Одеса и Сталинград и се прославила за време на војната како единствена единица од ваков вид во светот.[75] Романките исто така служеле како пилоти во други единици за транспорт и врски за време на војната. Капетанот Ирина Бурнаја, на пример, командувала со ескадрилата Бесарабија помеѓу 1942-1944 година.

По војната и комунистичката преземање на власта во Романија, службата на Белата ескадрила била во голема мера игнорирана и нејзините поранешни припадници згаснале.[76] Сепак, од романската револуција, имало нов бран на признавање на женските авијатичари, како што било направено со промоцијата на Маријана Дрогеску во ранг на командант во 2013 година.

Културни икони

[уреди | уреди извор]
Цивилни
Воени

Литература

[уреди | уреди извор]
  • Алексиевич, Светлана, превод на Ричард Певеар и Лариса Волохонски. Неединствено лице на војната: усна историја на жените во Втората светска војна . (2017) ISBN 978-0399588723
  • Батиниќ, Јелена. Жените и југословенски партизани: Историја на отпорот од Втората светска војна . (2015) ISBN 978-1107091078
  • Бини, Маркус. Жените кои живееле за опасност: Агенти на извршната власт за специјални операции . (2003)
  • Буске, Бен и Колин Даглас. Westените од Западна Индија во војна: Британскиот расизам во Втората светска војна (1991) преку Интернет
  • Брејли, Мартин. Сојузнички женски услуги од Втората светска војна (издаваштво Оспри, 2001) краток водич за единиците и униформите.
  • Кембел, Д'Ан. „Жените од Втората светска војна“ во Томас В. Зејлер и Даниел М. ДуБоас, изд. Придружник на Втората светска војна (2 том 2015) 2: 717-38
  • Кук, Бернард А. Жените и војната: историска енциклопедија од антиката до денес (ABC-CLIO 2006)
  • Cottam, K. Jean. „Советските жени во борба во Втората светска војна: копнените сили и морнарицата“, Меѓународен весник за женски студии, 3 # 4 (1980): 345-57.
  • Дијамант, Хана. Womenените и втората светска војна во Франција, 1939-1948: избори и ограничувања (Рутлиџ, 2015 година).
  • Досон, Сандра Трудген, изд. „Жените и втората светска војна“, Меѓународен весник за воена историја и историографија 39: 2 (октомври 2019 година): 171-312, повеќе написи
    • Жените и втората светска војна“ од: Сандра Трудген Доусон; Страници: 171–180
    • Жените на тајните агенти: Спискописи на Втората светска војна и женската агенција“ од: Клер Хабард-Хол и Адријан О’Саливен, Страници: 181–207
    • „Поставување државјанство: Црни жени во женскиот армиски корпус (wac)“ од: Сандра Болзениус, Страници: 208–231
    • „„ Мојата професионална иднина може да се изгуби за една минута “: Преиспитување на родовата динамика на медицинската сестра на американската армија за време на Втората светска војна“ Од: Равенел Ричардсон, Страници: 232–262
    • „Од Бузулук до Лондон: борбената патека и секојдневната служба на жени помошници во полската армија (1941–1945)“ од: Ана Марсинкиевич-Кацмарчик; Страници: 263–287
  • Госаж, Каролин и Роберта Бондар. Одлични палта и гламурозни чизми: Канаѓанки во војна, 1939-1945 . (2001) ISBN 978-1550023688
  • Долна, Венди . Бесните на Хитлер: Германките во нацистичките полиња за убиства . (2014) ISBN 978-0544334496
  • Елизабет Мекинтош . Сестринство на шпиони: Жените на ОСС . (2009) ISBN 978-1591145141
  • Монахан, Евелин и Розмари Нидел-Грини. И ако загинам: Медицински сестри на американската армија во Втората светска војна . (2004) ISBN 978-1400031290
  • Ана Ногл ; Кристин А.Вајт. Танц со смртта: советските воздушни жени во Втората светска војна (2001) ISBN 978-1585441778
  • Офер, Далиа и Ленор Ј. Вајтсман. Жените во холокаустот . (1998) ISBN 978-0300073546
  • Содерберг, Питер. Marени маринци: Ера од Втората светска војна . (1992) ISBN 978-0275941314 , на американските маринци
  • Јошими, Јошиаки, превод на Сузана О’Брајан. Жени за утеха. Сексуално ропство во јапонската војска за време на Втората светска војна . (2002) ISBN 0-231-12033-8
  1. D'Ann Campbell, online edition "Women in Combat: The World War Two Experience in the United States, Great Britain, Germany, and the Soviet Union", Journal of Military History (April 1993), 57:301-323
  2. Brock, Julia; Dickey, Jennifer; Harker, Richard; Lewis, Catherine (2015). Beyond Rosie: A Documentary History of Women and World War II. The University of Arkansas Press. ISBN 978-1-55728-670-3.
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Gossage, Carolyn. ‘’Greatcoats and Glamour Boots’’. (Toronto:Dundurn Press Limited, 1991)
  4. „1942 Timeline“. WW2DB. Посетено на 2011-02-09.
  5. „Aboriginal Programs, A Proud History“. Canadian Forces. Архивирано од изворникот на 2013-01-18. Посетено на January 25, 2013.
  6. Adams, Sharon (August 10, 2012). „Historical record corrected after nearly 70 years“. Legion Magazine. Посетено на January 25, 2013.
  7. 7,0 7,1 7,2 Veterans Affairs Canada, "Women at War,"[мртва врска] Government of Canada, 2013-08-02
  8. Yasmin Khan, The Raj At War: A People's History Of India's Second World War (2015)
  9. Alan Harfield, "The Women's Auxiliary Corps (India)," Journal of the Society for Army Historical Research 83, no 335 (Autumn 2005), pp 243-254
  10. Carol Hills and Daniel C. Silverman, 1993. “Nationalism and Feminism in Late Colonial India: The Rani of Jhansi Regiment”, Modern Asian Studies 27#4 (1993) pp 741-760.
  11. Joyce C. Lebra, Women Against the Raj: The Rani of Jhansi Regiment (Singapore: Institute of Southeast Asian Studies, 2008).
  12. Dan A. D'Amelio, "Italian Women In The Resistance, World War II," Italian Americana, 19#2 (2001), 127-141.
  13. [1]
  14. Yad Vashem, Partisans and Underground
  15. Ney-Krwawicz, Marek. „Women Soldiers of the Polish Home Army“. Polishresistance-ak.org. Посетено на 2013-01-07.
  16. Kriegsbeziehungen Intimität, Gewalt und Prostitution im besetzten Polen 1939 bis 1945
  17. The United States Military Academy (2015). "West Point History of World War II, Vol. 1"
  18. Bernard A. Cook (2006). "Women and war: a historical encyclopedia from antiquity to the present". ABC-CLIO. p.546. ISBN 1-85109-770-8
  19. Campbell 1993
  20. K. Jean Cottam, "Soviet Women in Combat in World War II: The Ground Forces and the Navy," International Journal of Women's Studies, 3, no. 4 (1980): 345-57;
  21. K. Jean Cottam, Soviet Airwomen in Combat in World War II (Manhattan, KS: Military Affairs/Aerospace Historian Publishing, 1983)
  22. Carruthers, Susan L. "'Manning the Factories': Propaganda and Policy on the Employment of Women, 1939-1947." History 75.244 (1990): 232-56. Web.
  23. Gazeley, Ian. "Women’s pay in British Industry during the second world War." Economic History Review. (2008): 651-671. Web.
  24. „Reunion and plaque for the 'Idle Women', the Land Girls of the canals“. The Telegraph. London. 4 October 2008. Посетено на 9 July 2013.
  25. Shelford Bidwell, The Women's Royal Army Corps (London, 1977)
  26. 26,0 26,1 26,2 Crang, Jeremy (2008). „Come into the Army, Maud': Women, Military Conscription, and the Markham Inquiry“. Defence Studies. 8 (3): 381–395. EBSCOhost. doi:10.1080/14702430802252537.
  27. Brigstock, Keith (17 January 2007). „Royal Artillery Searchlights“. Royal Artillery Historical Society. Посетено на 23 June 2013.
  28. See Campbell 1993
  29. Frederick Arthur Pile, Ack-Ack (London, 1949),
  30. Nigel West, Secret War: Story of S.O.E. (1993)
  31. Gingrich, Nadine. ""Every Man Who Dies, Dies for You and Me. See You Be Worthy": The Image of the Hero as Rhetorical Motivation in Unofficial War Propaganda, 1914-1918" War, Literature & the Arts: An International Journal of the Humanities. November 1, (2005): 108-117. Web.
  32. 32,0 32,1 32,2 32,3 De Groot, Gerard J. "`I Love the Scent of Cordite in Your Hair': Gender Dynamics in Mixed Anti-Craft Batteries". History 82.265 (1997): 73-92. Web.
  33. „ATS Remembered - Service Dress“. www.atsremembered.org.uk.
  34. https://www.csmonitor.com/The-Culture/2018/0525/From-paranurses-to-snipers-Exhibit-focuses-on-women-s-WWII-contributions
  35. 35,0 35,1 Crang, Jeremy A. "'Come into the Army, Maud': Women, Military Conscription, and the Markham Inquiry." Defence Studies 8.3 (2008): 381-95. Web.
  36. 36,0 36,1 36,2 Little, Stephen (2011). „Shadow Factories, Shallow Skills? an Analysis of Work Organisation in the Aircraft Industry in the Second World War“. Labor History. 52 (2): 193–216 EBSCOhost. doi:10.1080/0023656x.2011.571476.
  37. 37,0 37,1 37,2 Gazeley, Ian (2008). „Women's Pay in British Industry during the Second World War“. Economic History Review. 61 (3): 651–671 EBSCOhost. doi:10.1111/j.1468-0289.2007.00412.x.
  38. 38,0 38,1 Hart, Robert (2007). „Women Doing Men's Work and Women Doing Women's Work: Female Work and Pay in British Wartime Engineering“. Explorations in Economic History. 44: 114–130 EBSCOhost. doi:10.1016/j.eeh.2005.10.005.
  39. 39,0 39,1 Bruley, Sue (2003). „A New Perspective on Women Workers in the Second World War: The Industrial Diary of Kathleen Church-Bliss and Elsie Whiteman“. Labour History Review. 68 (2): 217–234 EBSCOhost. doi:10.3828/lhr.68.2.217.
  40. Downing, Taylor. "Spying from the Sky." History Today 61.11 (2011): 10-16. Web.
  41. Downing, Taylor. "Spying from the Sky." History Today 61.11 (2011): 10-16. Web
  42. Yellin, Emily (2005-03-07). Our Mothers War: American Women at Home and at the Front during World War II. NY: Free Press. ISBN 0743245164.
  43. „No. 36973“. The London Gazette (Supplement). 6 March 1945. стр. 1315.
  44. De Groot, Gerard J. "`I Love the Scent of Cordite in Your Hair': Gender Dynamics in Mixed Anti-Craft Batteries". History 82.265 (1997): 73-92. Web
  45. Harris, Carol. "Women Under Fire in World War Two". February 17, 2011.Web. February 17, 2013 .
  46. Barbara Jancar, "Women in the Yugoslav National Liberation Movement: An Overview," Studies in Comparative Communism (1981) 14#2 pp 143-164.
  47. Vesna Drapac, "Resistance and the Politics of Daily Life in Hitler's Europe: The Case of Yugoslavia in a Comparative Perspective," Aspasia 2009 3: 55-78
  48. Barbara Jancar-Webster, Women and Revolution in Yugoslavia 1941-1945 (1990)
  49. Charles Leonard Lundin, Finland in the Second World War (Indiana UP, 1957)
  50. Adam Tooze, The Wages of Destruction (2006)
  51. „Das SS-Helferinnenkorps: Ausbildung, Einsatz und Entnazifizierung der weiblichen Angehörigen der Waffen-SS 1942-1949“. Reviews in History. 2011-12-05. Посетено на 2013-09-08.
  52. Gerhard Rempel (1989). Hitler's Children: The Hitler Youth and the SS. UNC Press Books. стр. 223. ISBN 9780807842997. Посетено на 2013-09-08. ernst sachs children of the ss.
  53. Leila J. Rupp, Mobilizing Women For War: German and American Propaganda, 1939-1945 (1979)
  54. 54,0 54,1 Gordon Williamson, World War II German Women's Auxiliary Services (2003).
  55. Karen Hagemann, "Mobilizing Women for War: The History, Historiography, and Memory of German Women's War Service in the Two World Wars," Journal of Military History (2011) 75#4 pp 1055-1094
  56. Campbell, D'Ann (April 1993). „Women in Combat: The World War Two Experience in the United States, Great Britain, Germany, and the Soviet Union“ (PDF). Journal of Military History. 57 (2): 301–323. doi:10.2307/2944060. JSTOR 2944060.
  57. Bronwyn Rebekah McFarland-Icke, Nurses in Nazi Germany (1999)
  58. M. Fraddosio, "Woman and War: Aspects Of Womens Militancy During Fascism, From Civil Mobilization to the Origins Of The Servizio-Ausiliario-Femminile in the Italian Social-Republic." Storia Contemporanea 20#6 (1989): 1105-1181.
  59. Petra Terhoeven, "Frauen im Widerstand: Das Beispiel der Italienischen Resistenza", Zeitschrift für Geschichtswissenschaft, 2004. 52#7 pp. 608-625.
  60. [2]
  61. The Asian Women's Fund. „Who were the Comfort Women?-The Establishment of Comfort Stations“. Digital Museum The Comfort Women Issue and the Asian Women's Fund. The Asian Women's Fund. Архивирано од изворникот на August 7, 2014. Посетено на August 8, 2014.
  62. The Asian Women's Fund. „Hall I: Japanese Military and Comfort Women“. Digital Museum The Comfort Women Issue and the Asian Women's Fund. The Asian Women's Fund. Архивирано од изворникот на March 15, 2013. Посетено на August 12, 2014. The so-called 'wartime comfort women' were those who were taken to former Japanese military installations, such as comfort stations, for a certain period during wartime in the past and forced to provide sexual services to officers and soldiers.
  63. Argibay, Carmen (2003). „Sexual Slavery and the Comfort Women of World War II“. Berkeley Journal of International Law.
  64. McKellar, Robert (2011). Target of Opportunity & Other War Stories. AuthorHouse. стр. 189. ISBN 978-1-4634-1656-0. The term 'comfort women', which is a translation of the Japanese euphemism jugun ianfu ('military comfort women'), categorically refers to women of various ethnic and national backgrounds and social circumstances who became sexual laborers for Japanese troops before and during WWII.
  65. Soh, C. Sarah (2009). The Comfort Women: Sexual Violence and Postcolonial Memory in Korea and Japan. University of Chicago Press. стр. 69. ISBN 978-0-226-76777-2. It referred to adult female (fu/bu) who provided sexual services to "comfort and entertain" (ian/wian) the warrior...
  66. Fujioka, Nobukatsu (1996). 污辱の近現代史: いま、克服のとき [Attainder of modern history]. Tokuma Shoten. стр. 39. 慰安婦は戦地で外征軍を相手とする娼婦を指す用語(婉曲用語)だった。 (Ianfu was a euphemism for the prostitutes who served for the Japanese expeditionary forces outside Japan)
  67. Asian Women'sFund
  68. Huang, Hua-Lun (2012). The Missing Girls and Women of China, Hong Kong and Taiwan: A Sociological Study of Infanticide, Forced Prostitution, Political Imprisonment, "Ghost Brides," Runaways and Thrownaways. McFarland. стр. 206. ISBN 978-0-7864-8834-6. Although Ianfu came from all regions or countries annexed or occupied by Japan before 1945, most of them were Chinese or Korean. Researchers at the Research Center of the Chinese Comfort Women Issue of Shanghai Normal University estimate that the total number of comfort women at 360,000 to 410,000.
  69. Rose 2005
  70. „Women and World War II – Comfort Women“. Womenshistory.about.com. Посетено на 2013-03-26.
  71. Coop, Stephanie (23 Dec 2006). „Japan's Wartime Sex Slave Exhibition Exposes Darkness in East Timor“. Japan Times. Архивирано од изворникот на 6 June 2011. Посетено на 29 June 2014.
  72. YOSHIDA, REIJI (April 18, 2007). „Evidence documenting sex-slave coercion revealed“. The Japan Times. Посетено на 29 June 2014.
  73. Reuters & 2007-03-05.
  74. Yoshimi 2000;

    Fackler & 2007-03-06;

    BBC & 2007-03-02;

    BBC & 2007-03-08.
  75. „Comunicat nr. 183“. Romanian Ministry of National Defense. 7 September 2012. Посетено на 12 December 2014.
  76. „Femeile -aviatoare românce – Escadrila Albă“. 28 September 2011. Архивирано од изворникот на 2015-12-22. Посетено на 12 December 2014.