Зулу митологија

Припадници на народот Зулу, фотографија од 20-тите години на 20 век.

Зулу митологијата содржи бројни божества кои обично се поврзани со животни или со природни појави.

Богови

[уреди | уреди извор]

Ункулункулу

[уреди | уреди извор]

Ункулункулу е главен бог и е творец на човештвото.[1] Понекогаш наречен „Укили“, „мудар“, тој е бог на потеклото. Зулу го опишуваат како узивеле, „тој што е сам“.[2] Човекот не знае ништо за неговиот начин на живот, ниту за принципите на неговата власт. Како создавател на сите нешта, тој исто така бил индиректно одговорен и за доаѓањето на смртта на земјата. Ункулункулу („најголемиот“) бил создаден во Ухланга,[3] огромно мочуриште со трска, пред да дојде на Земјата.

Според други извори, тој е митска личност меѓу Зулу народот и не е божество (Зулу имале слабо развиен пантеон), туку бил „првиот човек“. Една усна традиција го идентификува како маж и жена (честопати се нарекува Утланга), но сепак, вообичаениот мит тврди дека Ункулункулу бил првиот маж. Тој се појавил, или бил создаден, со „кршење“ на трска - се вели за него дека тој „излегол, или се откинал од, „трска“. Така, тој е исто така се нарекува и "Предокот на сите". Сите луѓе потекнуваат од него и од неговиот план. Исто така, некои мислат дека тој бил фигура, сфатена како предокотна Зулу, за кој подоцна - можеби под влијание на христијанството - се рекло дека е создавател. Во првите извори, Ункулункулу се сметал чисто како предок и човечко суштество.[4]

Според Ирвин Хексам (1981), „не постои доказ за верба во небесно божество или небесен бог во зулуската религија пред доаѓањето на Европејците“.[5] Сепак, други научници како Ајлин Јенсен Криеж, Исак Шапера, Аксел-Ивар Берглунд (1976), Хамонд-Тук и Џон Мбати не се согласуваат со анализата на Хексам. Тие тврдат дека „Господарот на небото“ или богот на небото од Зулу отсекогаш постоел во традиционалниот систем на верување на Зулу, божеството за кое тие тврдат е поголем од „архетипскиот предок и творец, Ункулункулу“.[6]

Митот за создавањето

[уреди | уреди извор]

Одамна, пред човекот или кое било животно да шета по земјата, имало само темнина и едно многу големо семе. Семето потонало во земјата и од него, почнало да расте долга трска. Тие трски биле наречени „Утланга“, што значи извор на сите нешта. Полека, една трска прераснала во маж. Тоа бил Ункулункулу, Првиот човек и творец на сите нешта. Колку бил поголем, тој станал потежок. Конечно, кога бил целосно пораснат, тој се откинал од трската и паднал на земјата. Додека шетал нагоре и надолу по земјата, видел други растечки трски што се развиваат во мажи и жени. Ункулункулу создал сè што гледаме околу нас денес. Ги научил првите мажи и жени како да ловат и да прават оган, како да прават облека и да подготвуваат пченка. На сите животни им дал име. Кога сето тоа било готово, Ункулункулу го испратил камелеонот во светот со порака дека неговите луѓе никогаш нема да умрат. Камелеонот тргнал на својата мисија полека, полека, полека. По неколку дена, Ункулункулу стана нестрплив и испрати брз гуштер во светот со порака дека Смртта била на пат. Брзиот гуштер брзо го прегазил камелеонот и прв пристигнал во селото. Откако гуштерот им ја донел пораката на првите луѓе, Смртта пристигнала веднаш потоа и оттогаш никогаш не го напуштила човештвото.[7]

Други божества

[уреди | уреди извор]

Другите божества се:

  • Номоји, божица на реките
  • Номкубулване, понекогаш наречена Зулу Деметра, која е божица на виножитото, земјоделството, дождот и пивото (што таа ги измислила).
  • Унгунги, божество на ковачите;
  • Инјанга божица на месечината поврзана со исцелители кои се нарекуваат Изинјанга, зборот нјанга е зулу збор за месечината;
  • Сонзвафи божеството на заздравувањето; и
  • Ухулухулвана (или Ухулу Кукван) ѕвезда што е предок, кој потекнува од ѕвездите и ги нашол старите Зулу како живеат како животни и без закони. Тој ги научил да градат колиби.

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Bartlett, Sarah (2009). The Mythology Bible: The Definitive Guide to Legendary Tales. Sterling Publishing. стр. 169. ISBN 9781402770029. Посетено на 1 January 2018.
  2. ↑ „Unkulunkulu“. Oxford Reference (англиски). doi:10.1093/oi/authority.20110803114807111. Посетено на 2020-08-21.
  3. ↑ Callaway, Henry, The Religious System of the Amazulu ... in Their Own Words, J. A. Blair (1868), p. 57-8 (Retrieved 11 July 2019)
  4. ↑ „Unkulunkulu | Encyclopedia.com“. www.encyclopedia.com. Посетено на 2020-08-21.
  5. ↑ Hexham, Irvin ((1981), Lord of the Sky-King of the earth: Zulu Traditional Religion and Belief in the Sky God, Sciences Religieuses Studies in Religion, vol. 10: 273-78)
  6. ↑ Chidester, David; Kwenda, Chirevo; Petty, Robert ; Tobler, Judy; and Wratten, Darrel; African Traditional Religion in South Africa: An Annotated Bibliography: An Annotated Bibliography, ABC-CLIO (1997), p. 246, ISBN 9780313032257 (Retrieved 11 July 2019)
  7. ↑ „THE BIG MYTH“. www.bigmyth.com. Посетено на 2020-08-21.

Литература

[уреди | уреди извор]
  • Hexham, Irvin, ((1981) Lord of the Sky-King of the earth: Zulu Traditional Religion and Belief in the Sky God, Sciences Religieuses Studies in Religion, vol. 10: 273-78)
  • Lynch, Patricia Ann; Roberts, Jeremy (2010). African Mythology, A to Z. Infobase Publishing. стр. 138.
  • Berglund, Axel-Ivar, (1976) Zulu Thought-Patterns and Symbolism, London: C. Hurst