Морнингстар (англиски: Morningstar) - американска фирма за истражување во областа на финансиите, за инвестиционен менаџмент и за оценување на кредитниот рејтинг. Таа е сонована во 1984 година, а нејзиното седиште е во Чикаго.
Методологија на Морнингстар за пресметка на кредитниот рејтинг на банките
[уреди | уреди извор]Математичкиот модел што го користи Морнингстар со цел да го определи кредитниот рејтинг на банката, се заснова на неколку клучни компоненти: ризикот што доаѓа од бизнис-секторот, ликвидноста на банката и исполнувањето на пропишаните стандарди. Сите овие квалитативни претпоставки се комбинираат со податоци преземени од пазарот, со цел да се формира првичниот рејтинг на банката. Притоа, основниот рејтинг го прикажува самостојниот кредитен рејтинг на банката како процена на нејзиниот економски капацитет да ги исполни сите финансиски обврски кон доверителите. Математичкиот модел на Морнингстар за рангирањето на банките се применува само за банките и за банкарските подружници во САД.
Четирите клучни компоненти на моделот што го користи Морнингстар при одредување на кредитниот рејтинг на една банка се:[1]
- Солвентност на банката (30%) - рангирање основано на основа на соодветноста на капиталот на банката, квалитетот на средства, големината на профитот и ликвидноста. Параметрите што се користат за да се пресмета солвентноста на една банка, односно коефициентите што се користат се следниве: Вкупен капитал во материјална форма / материјални средства (15%); Вкупни средства / нефункционални средства и достасани долгови (20%); Надомест за загуби од кредитирање / нефункционални средства и можни загуби од достасани долгови (15%); Вкупен материјален капитал / нефункционални средства и достасани долгови (10%); Приходи пред оданочување / просечни средства (30%); Депозити / обврски (10%).
- Резултати од стрес-тестот на банката што се испитува (30%) - се проценува потенцијалот на банката да ги апсорбира загубите од позајмувањето и при тоа да одржи соодветно ниво на капитал. Стрес-тестот на Морнингстар има за цел да ја оцени способноста на банката да покрие дополнителни трошоци произлезени од кредитирањето на правните и на физичките лица за време на макроекономска нестабилност. „Морнингстар“ овие стрес-тестови ги спроведува на секои три месеци. Како основа за предвидување на стапките на загуба на банките кои произлегуваат од нивното работење, „Морнингстар“ ги зема најниската и највисоката медијана на загубите на 31 банка, за секој квартал. По спроведувањето на стрес-тестот, аналитичарите ги приспособуваат прогнозите за идните приходи пред оданочување како и трошоците што секоја поединечна банка би ги имала за време на рецесија. Процените за приносот пред оданочување се намалуваат за 5%, 25% или 50%, во зависност од тоа колку е еластичен приходот на банката за време на процената. По секое рангирање се одредува финалниот резултат од стрес-тестот кој добива вредност меѓу 0 и 1.
- Ризик од работењето на банката (30%) - опфаќа различни мерки за заштита од ризикот од работењето и колку се инкорпорирани во работењето на банката. Процесот при кој се одредува нивото на ризикот што доаѓа од самото работење на банките се заснова врз процена на вредностите на следниве параметри: Големина на банката што се испитува (0-4 бода); Конкурентската предност на испитуваната банка во однос на другите банки (0-4 бода); Рангирање на неизвесноста (0-4 бода); Географска местоположба и концентрација на одреден тип бизнис (0-4 бода); Процена на управувањето / менаџирањето на банката (0-4 бода); Зависност од пазарите на капитал (0-4 бода); Кредитниот ризик на земјата во која се наоѓа испитуваната банка (0-4 бода). Збирот што се добива од сите шест фактори се множи со соодветен пондер и се рангира на скала од 0 до 1, со цел да се одреди нивото на ризикот од работењето на банката.
- Оддалеченоста од стандардите (10%) - квантитативен модел што ја проценува веројатноста една банка да западне во финансиски проблеми кои се поттикнати од пазарната вредност и од еластичноста на нејзините средства. Со цел да се испита големината на разликата меѓу сметководствената вредност и пазарната вредност на банката се користи коефициентот на оддалеченост на банката од стандардите. За да се добие овој коефициент, на квартално ниво, се испитуваат две вредности - односот на пазарната капитализација на вкупната актива и еластичноста на капиталот за просек од 300 банки за временски период од една година.
Највисокиот рејтинг во моделот на „Морнингстар“ е АА, кој означува банка со многу голема способност за исплата на долговите во запазениот временски рок. Најниското ниво на кредитен рејтинг се обележува со ББ. Процесот во кој од страна на Морнингстар се испитува една банка и нејзината солвентност и работење со цел да се одреди нејзиниот кредитен рејтинг, се состои од неколку чекори:[1]
- Најпрвин, аналитичарот ја добива прелиминарната оцена за кредитниот рејтинг на банката врз основа на математичкиот модел со кој се испитува банката. Добиената оцена се корегира за големината на влијанието на другите фактори што би можеле да влијаат врз работењето на банката. Оцената што се предлага до Комитетот за кредитен рејтинг може да биде намалена или зголемена, но за тоа мора да се достави и писмено образложение за таквата одлука.
- Аналитичарот ја презентира својата предлог-одлука до Комитетот за кредитен рејтинг, кој потоа се состанува да гласа „за“ или „против“ предлог-одлуката.
- Комитетот има дикрециско право во целост да ја прифати предлог-одлуката или, пак, да предложи нејзина промена. Доколку настане промена во предлог одлуката, мора да стои образложение за таа промена во извештајот од нивниот состанок.
- ↑ 1,0 1,1 Morningstar (2016), „Bank credit rating methodology“.