Парачико
Парачико или Парачикос - традиционални танчери од Чиапа де Корзо, Чијапас, Мексико, кои танцувале на улиците на градот за време на свеченостите Гранд Фиеста, кои се одржувале од 15 до 23 јануари секоја година. Фестивалот им оддавал чест на локалните светци-заштитници Црниот Христос од Ескипулас, Свети Антониј Игумен и Свети Себастијан. Локално се тврдило дека, како и многу католички фестивали во Латинска Америка, тој имал свои корени во многу постарата домородна култура. Така, таа се развила во хибрид на стара домородна култура и понови католички и шпански култури. Црквата во која завршил фестивалот бил дом на старо дрво кое, според жителите, и претходи на црквата. Се вели дека ова дрво го претставувало „дрвото на животот“ (со цртање на Маите и другите предхиспанско-американски култури), што би сугерирало дека ова место се користело за церемонии пред доаѓањето на католицизмот.
Свеченостите, кои вклучувале римокатолички верски церемонии, музика, танцување и локална кујна, биле вклучени во Списокот на нематеријално културно наследство на УНЕСКО на 16 ноември 2010 година, наведени како „Парачикос во традиционалниот јануарски празник Чиапа де Корзо“.[1]
Историја
[уреди | уреди извор]
Иако Големата фиеста на Парачикос има предхиспанско потекло, традицијата датирала од седумнаесеттиот век, кога ликот на Сан Себастијан, маченик, пристигнал во она што тогаш било познато како Кралското село Чијапа и црквата била изградена.
Постојат многу верзии за историјата на Парачикос, но сите приказни велат дека еден ден пристигнала убава жена која барала лек за својот болен син. Го однела кај лекар и исцелители, но никој не успеал да му ги олесни маките. Некој ѝ рекол да оди во Чијапа де Корзо, каде што сигурно ќе најде лек, па таа се преселила таму со сите свои слуги, и таму конечно оздравел нејзиниот син.
Кога сфатила дека селото било со скромни луѓе, се обидела да ги награди со делење храна. Во меѓувреме, домородците танцувале околу момчето - насликано и маскирано за да изгледа бело како неговата мајка, за да не се исплашила. Кога госпоѓата, чие име било Сењора Марија де Ангуло, им ги дала подароците на танчерите, таа рекла: „за момчето“ односно „пара ел чико“, скратено на „Парачико“.
Усната традиција нуди и друга верзија. Се велело дека во средината на 18 век во Чијапа де Корзо пристигнала една шпанска дама од Гватемала која имала болен син кој лекарите не можеле да го излечат. Таа пристигнала во Чијапа де Корзо со нејзиниот син и голем број слуги, бидејќи сакала да се консултира со познат индиски исцелител и отишла да го посети. „Исчистете го патот за мојата дама Марија де Ангуло - викнале нејзините слуги. Исцелителот ѝ препорачал на богатата Шпанка да го однесе својот болен син во лековитите води на Кумбуџују и да го капи девет дена. Така, момчето оздравело, а таа среќна се вратила во Гватемала.
Во 1767 и 1768 година, чума од скакулци ги уништила посевите на Чијапа и населението претрпело глад. По оваа несреќа, избувнала епидемија која убила речиси половина од нејзиното население. Среде оваа беда, во Чијапа де Корзо пристигнал конвој со мазги натоварени со големи залихи на пченка, грав, зеленчук и пари. Луѓето не можеле да поверувале додека повторно не ги слушнале гласовите на слугите: „Исчистете го патот за мојата госпоѓа Марија де Ангуло!“
Слугите им ја делеле храната на семејствата, а во ноќите слугите играле за забава на децата. Им фрлале бонбони и ги предупредиле родителите „Подароците се за децата! Сето ова е направено во спомен на синот на Марија де Ангуло, или „пара ел чико“. Така се родила традицијата на Парачикос. Секоја година, градот го слави овој настан со жена облечена како Сењора Марија де Ангуло, која патува во алегоричен автомобил, фрлајќи златни монети, слатки и конфети.
Во одредени ноќи за време на фестивалот, мажите од градот се облекувале како Шпанки и парадираат низ улиците. Ова се објаснувало како начин да се оддадел почит на Сењора Марија де Ангуло.[2]
Облека
[уреди | уреди извор]
Парачикосите носеле дрвени маски со кавкаски карактеристики, како светла кожа, влакна на лицето и сини очи, за разлика од карактеристиките на домородните луѓе. Носеле и тркалезна покривка, шарени панделки, серапи со пруги, везени шалови, обично преку црна или темна кошула и панталони.
Декларација за нематеријално културно наследство
[уреди | уреди извор]
На 16 ноември 2010 година, фестивалот Парачикос бил прогласен за нематеријално културно наследство од УНЕСКО. Одлуката била усвоена на состанокот на Меѓувладиниот комитет за заштита на нематеријалното културно наследство, што се одржал во Најроби, Кенија, под името „Парачикос во традиционалниот јануарски празник Чијапа де Корзо“.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Parachicos in the traditional January feast of Chiapa de Corzo“. UNESCO Culture Sector. Посетено на 2011-02-03.
- ↑ Jiménez, G (2009). Guía para descubrir los encantos del estado. Mexico: Océano. стр. 36.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор] |
„Парачико“ на Ризницата ? |