Пиратерија во музичката индустрија

Плакат од компанијата ПАРИ кадешто се промовира идеата дека не треба да се пиратира

Пратеријата во музичката индустрија го претставува процесот на копирање и репродукција на музика без одобрување на нивните сопственици. Поединец или организација која произведува пиратски копии свесно учествува во кражба на интелектуалната и креативната работа на оригиналните уметници и на тој начин ги прекршува нивните авторски права . Жртвите на ова злосторство се композитори, текстописци , музички аранжер, уметници и продуценти , а на крај жртвите се љубителите на музиката, бидејќи загубата во музичката индустрија привлекува помалку пари за инвестирање во нови уметници, албуми и музика .[1]

Трендот на музичкото пиратство постол долго време, но никогаш не стигнал до моќта што ја има денес. Проблемот со пиратеријата е зголемен со развојот на нови технологии, овозможувајќи им на луѓето кои се занимаваат со пиратерија полесно да извршуваат активности за неовластено копирање на музика и нејзина дистрибуција . Според една студија, годишната загуба во САД предизвикана од музичка пиратерија се проценува на 12,5 милијарди долари, изгубени се повеќе од 70 000 работни места, а вкупната загуба е од 2 милијарди долари.[2]

Форми на пиратерија

[уреди | уреди извор]

Физичка пиратерија

[уреди | уреди извор]

Физичката пиратерија ги вклучува активностите за продажба и дистрибуција на нелегални копии на пиратски компакт дискови и касети. Може да се подели на три вида:[3]

  • Бесплатна пиратерија вклучува производство и дистрибуција на копии на звуци во физички форми без дозвола од претходниот автор . Терминот "пиратерија" се однесува на активности кои можат да предизвикаат комерцијални штети . На овој начин, оригиналниот автор е во загуба, додека пиратите ги поврзуваат сите приноси од продажбата. Пакувањето на пиратски копии може да биде различно од оригиналот, а фалсификатите обично содржат уметнички дела или збирка песни од одреден жанр .[3]
  • Фалсификување подразбира неовластено копирање на звук , наслов на албум , печат , етикета и оригинално пакување на производот , за да бидат измамени од страна на потрошувачот при купувањето на оригиналниот производ. Фалсификуваните производи можат лесно да се идентификуваат врз основа на бар-код сместен во центарот на компакт-дискот.[4] Овој тип на пиратерија најчесто се среќава кај региони со ниски приходи и високи стапки на невработеност , кои особено ги забрзуваат високите маргини, ги намалуваат цените на фалсификувањето и организираат криминални банди вклучени во трговијата со луѓе .[5]
  • Bклучува неовластено снимање, обработка, копирање и продажба на аудио и видео снимки без дозвола на уметникот или овластената издавачка куќа која може да има единствено право да ги евидентира и објави таквите изведби .[6]

Интернет пиратерија

[уреди | уреди извор]

Интернет пиратството е незаконскa репродукција или дистрибуција на кој било заштитен дигитален материјал кој може да се пренесе од корисници на корисници преку iнтернет. Музичките податотеки , видео фајловите, е-книгите , софтверот и другите електронски материјали можат да се преземаат преку мрежи за споделување на податотеки, пиратски опслужувачи, мрежни места или хакирани компјутери . Целата продавница, од рекламирање до продажба, се врши онлајн. Првите видови на пиратски фајлови - дигитални музички фајлови кои се преземени со софтвер за размена на податотеки помеѓу корисниците, се појавиле на Интернет во раните 90-ти .[7]

Споделување на податотеки се дефинира како процес на испраќање на податотеки на интернет, така што тие можат да се преземат и да се репродуцираат подоцна. Софтверот што се користи за споделување на податотеки не е легален и употребата на таков софтвер за да се добијат авторски права, податотеки е против законот. Посебни канали за дистрибуција на споделување на податотеки се P2P услуги кои им овозможуваат на компјутерите да се поврзуваат директно со другите, со цел да ги разменат и копираат податотеките преку децентрализирани мрежи. Во П2П мрежите, компјутерите се меѓусебно поврзани директно. Таквата мрежа им овозможува на корисниците да разменуваат фајлови без медијација на централниот опслужувач .[8]

Историја на музичката пиратерија

[уреди | уреди извор]

Првите форми на пиратерија во музичката индустрија се случиле во текот на седумдесеттите години, со првото појавување на касета . Пред тоа, рекордерите , како звучници , не можеле да се удвојат - оној што не можел да си ги дозволи,ќе отидел кај пријател или ќе ги чекал песните на радио. Во раните седумдесетти години се појавиле првите касети и магнетофони , кои наскоро станале алтернатива на плочата . На тој начин музичките обожаватели можат да снимаат музика преку радио емисии или други касети. Сепак, оваа технологија во тоа време не била голема закана за индустријата, бидејќи квалитетот на звучните снимки не боч близу до оригиналот, процесот на удвојување бил скап и одземал многу време и не бил многу популарен.[9]

Напстер, популарна услуга за дистрибуција на музика, ги елиминирал овие ограничувања, овозможувајќи им на слушателите пристап до голема мрежа на музички податотеки. Софтверот им овозможил на луѓето да пребаруваат музички фајлови на тврди дискови на други корисници и да ги преземат бесплатно. Иако Напстер не ги складирал пиратските содржини на сопствените опслужувачи, наскоро дојде до обвинувањата дека споделувањето на податотеки помеѓу корисниците ја промовира пиратеријата.[9] На врвот на својата популарност во февруари 2001 година кога 26,4 милиони уникатни корисници ги користеа своите услуги , организација која ги собира и штити правата на најголемите издавачи на музика во САД против "нелегално сумирање", односно, дистрибуција на музички фајлови преку интернет - РИАА ја тужеше на суд компанијата Напстер, а потоа добро познатата група "Металика" .[10]

Со одлука на судот од 2002 година . Било наредено да ја исклучат услугата и да ги платат штетите на музичките продуценти и сопствениците на авторските права. По затворањето на Напстер, светскиот пазар се соочил со нови програми слични на Напстер: Казаа, Грокстер , Морфеус, еДонки итн. За разлика од Напстер, компаниите кои ги развиле овие услуги не се сметале за директен виновник за дистрибуција на пиратските содржини, бидејќи секој корисник морал да ги прифати условите за користење при создавањето на корисничка сметка за користење на нивните услуги, во која тие ја прифаќаат одлуката дека компаниите не се одговорни за однесувањето на нивните клиенти . Сепак, ова не ги спречи РИАА да организираат други компании, бизниси и поединци кои свесно дистрибуирале содржини заштитени со авторски права. Некои од овие услуги наскоро биле недостапни за корисниците , додека другите се засновале на претплати , кои легално им овозможија на корисниците да преземаат музика преку нивните опслужувачи.[11]

Нова генерација

[уреди | уреди извор]

Системот за користење на Напстер и слични услуги се засновал на меѓусебна размена на досиеја, што значи дека учесниците во размената биле одговорни за нелегалната дистрибуција и директно оштетување на издавачките куќи , сопствениците на авторските права на мултимедијални содржини . Способноста на секој корисник за пребарување на споделената содржина на други корисници им овозможиле на истражните власти да одат на суд од страна на поединци и компании кои ги прекршиле авторските права на овој начин.[12]

Научени од претходното искуство, пиратите создадоа нов протокол кој ќе ги спречи организациите за заштита на авторските права од гонење на било кое лице вклучено во споделување на податотеки - БитТорент . Мрежата заснована на протоколи БитТорент е децентрализирана, што значи дека не постои опслужувач на кој клиентот е поврзан, и во секое време не е можно да се видат сите компјутери во мрежата. Пребарувањето на податотеки е намалено за да се бараат податотеки .торент со список на компјутери со посакуваните податотеки. Широката распространетост на протоколот доведе до верување дека таквата технологија за трансфер на податоци е нелегална и забранета, првенствено поради огромната употреба со цел да се дистрибуира материјал заштитен со авторски права.[12]

Правна рамка

[уреди | уреди извор]

Национални рамки

[уреди | уреди извор]

Во Србија, исто така, поминал голем број одредби и закони за да се обезбедат авторите, нивната работа и нивните права, што јасно говори за аспирацијата на Србија за намалување и ограничување на загубите предизвикани од пиратеријата. Кривичниот законик на Република Србија применува неколку членови за прекршување на интелектуалната сопственост .

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑
    "Комерцијална музичка пиратерија" Архивирано на 17 декември 2019 г. . Преземено на 19 мај 2012 година.
  2. ↑
  3. ↑ 3,0 3,1 [1] Архивирано на 9 мај 2012 г.. Pristupljeno 19. maja 2012.
  4. ↑ " Архивирано на 17 декември 2010 г.. Pristupljeno 19. maja 2012.
  5. ↑
    [2] Архивирано на 17 декември 2019 г. . Преземено на 19 мај 2012 година.
  6. ↑ [3] Архивирано на 22 мај 2012 г.. Pristupljeno 19. maja 2012.
  7. ↑
    [4] . Преземено на 19 мај 2012 година.
  8. ↑ [5] Архивирано на 2 мај 2012 г.. Pristupljeno 19. maja 2012.
  9. ↑ 9,0 9,1
  10. ↑
    [6] . Преземено на 19 мај 2012 година.
  11. ↑
  12. ↑ 12,0 12,1
    [7] Архивирано на 29 април 2015 г. . Преземено на 19 мај 2012 година.

Поврзано

[уреди | уреди извор]

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]