Смолани

Смолани
Смолани Местоположба на Смолани во Македонија Смолани на карта
Координати 41°20′04″N 21°46′26″E / 41.33444°N 21.77389°E / 41.33444; 21.77389
Регион	Пелагониски
Општина	Прилеп
Област	Раец
Население	0 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	7500
Повик. бр.	048
Шифра на КО	20098
Надм. вис.	557 м
Смолани на општинската карта Атарот на Смолани во рамките на општината
Смолани на Ризницата

Смолани — село во Општина Прилеп, средишно-јужна Македонија. Денес нема жители.^[2]

Географија и местоположба

Селото е сместено во областа Раец, во подножјето на планината Дрен и источно од градот Прилеп.

Историја

Подрачјето на Смолани е населено уште од неолитот, за што сведочи наоѓалиштето Крушкова Нива околу 1 км североисточно од селото.^[3]

Во XIX век Смолани било македонско село во Прилепската каза на Отоманското Царство.

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) во 1900 г. Смолани имало 215 жители, сите Македонци христијани.^[4][5]

На почетокот на ΧΧ век селото потпаднало под врховенството на Бугарската егзархија. По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Слулани имало 200 Македонци под егзархијата и работело бугарско училиште.^[4][6]

Население

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Смолјани се води како чисто македонско село во Прилепската каза на Битолскиот санџак со 28 куќи.^[7]

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 62 —     1953 45 −27.4% 1961 20 −55.6% 1971 2 −90.0% 1981 0 −100.0%	Година Нас. ±% 1991 0 0.00% 1994 0 0.00% 2002 0 0.00% 2021 0 0.00%

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 100 Македонци.^[8]

Кон средината на XX век бројот на жители значајно опаднал, и продолжил да се намалува во текот на следните децении, за да се сведе на само 2 жители во 1971 г. Во текот на таа деценија селото е сосема напуштено. Според пописот од 2002 година, Смолани немало ниеден жител.^[2] Истото било потврдено и на пописот од 2021 година.

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	215	200	62	45	20	2	0	0	0	0	0

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Родови

Смолани било македонско село, кое сега е иселено.

Според истражувањата од 1920-1924, родови во селото биле:

• Староседелци: Данчевци со Буцаровци (7 к.) и Станојовци (6 к.)
• Доселеници: Петковци (4 к.) доселени биле на почетокот од 19 век од мариовското село Вепрчани; Стевковци (1 к.) доселени биле во почетокот на 19 век од раселеното село Глоговица.^[13]

Општествени установи

• Црква „Св. Димитриј“ од 1909 г.^[14]

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта

• Гробишта — некропола од доцноантичко време
• Изгорено Трло — населба од римско време
• Крушкова Нива — населба од неолитско време
• Лозја — населба од римско време
• Селиште — населба од римско време
• Суркова Страга — населба од римско време
• Црква Св. Димитрија — осамен наод од римско време

Личности

• Андон Најденов (? - 1907) — четник на ВМРО, загинал во Битката на Ножот^[15]

Иселеништво

Според истражување од почетокот на 1920-тите, потомци на преселници од Смолани имало во следниве населени места:^[16]

• Ваташа, Кавадаречко: Пинџуровци (2 куќи)
• Раец, Кавадаречко: Силевци (1 куќа)

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 4 јануари 2021.
3. Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 313. ISBN 9989-649-28-6.
4. Како што е општопознато, Македонците во бугарските извори се присвојуваат и водат како Бугари, и покрај признанието дека самите се изјаснувале како Македонци.
5. Кѫнчовъ, Василъ (1900). Македония. Етнография и статистика. София: Българското книжовно дружество. стр. 246. ISBN 954430424X.
6. D.M.Brancoff. "La Macédoine et sa Population Chrétienne". Paris, 1905, рр. 150-151.
7. Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 22.
8. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
9. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
10. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
11. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
12. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
13. . Радовановиќ, Воислав. Тиквеш и Рајец.
14. „Црква „Свети Димитриј", село Смолани“. Old Prilep. Архивирано од изворникот на 2018-03-06. Посетено на 5 март 2018.
15. Илюстрация Илинден, Година XV. Книга 1 (151), Януарий 1944 г., стр.15
16. Радовановиќ, Воислав. Тиквеш и Рајец. стр. 401-410.

Надворешни врски

• Смолани на Ризницата