Шипковица (Тетовско)

За останати значења на поимот, видете ја страницата за појаснување.

Шипковица
Поглед кон Шипковица
Шипковица Местоположба на Шипковица во Македонија Шипковица на карта
Координати 42°2′6″N 20°54′56″E / 42.03500°N 20.91556°E / 42.03500; 20.91556
Регион	Полошки
Општина	Тетово
Население	1.540 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1200
Повик. бр.	044
Шифра на КО	28092, 28592
Надм. вис.	820 м
Шипковица на општинската карта Атарот на Шипковица во рамките на општината
Шипковица на Ризницата

Шипковица — село во Општина Тетово, во областа Долни Полог, во околината на градот Тетово. Се наоѓа на Шар Планина, и претставува типично планинско село. До 2004 година, селото било седиште на Општина Шипковица. Во минатото постоело и посебно село Шипковско Теќе, кое денес е споено со Шипковица и фигурираат како едно исто село.

Име

Името на селото на албански е Shipkovicë (нечленувано), или Shipkovica (членувано). Во локалниот тетовски дијалект, селото е познато како Шипкојца.

Географија и местоположба

Селото се наоѓа на Шар Планина, на околу 820 метри надморска височина. Шипковица е дел од географскиот регион Долен Полог, во близина на течението на реката Пена. Атарот на Шипковица граничи со атарот на Бродец (на север), со атарот на Селце (на североисток), со атарот на Гајре (на југ) и Вешала (на запад). Оддалечено е 11 километри северозападно од Тетово.

Историја

Шипковица е дел од постарите села во Полог. Првично, селото било чисто македонско, населено со македонско население. За време на Османлиското Царство, поради доселување на муслимански Албанци, македонските родови се иселиле. Македонците од Шипковица некогаш кога живееле во селото приредувале собир на местото познато како „Пучален“, каде е денешното основно училиште. На тоа место имало веселби и забави. Со доселувањето на Албанците, а со отселувањето на Македонците, словенските топоними не исчезнале. Македонците се иселувале во Тетово, Лавце и околните пониски села. Меѓу познатите семејства кои живееле во Шипковица се: Аврамовци (преселени во Тетово), Здравковци (преселени во Лавце), Војновски (преселени во Лавце) и др. Последните македонски семејства се отселиле во средината на XIX век. Според податоците на Трифуновски, во селото (средината на XX век) живее муслиманско население, составено од две групи: етнички Албанци и исламизирани и албанизирани Македонци. Албанизираните Македонци, според Трифуноски, се семејствата познати како Торбеши, Ѓоре и Маце.^[2]

Кон крајот на XIX век селото било дел од Тетовската каза на Отоманското Царство. Според податоците на Бугаринот Васил К’нчов, селото во 1900 година имало 550 жители Албанци муслимани.^[3] Според Афанасиј Селишчев, селото во 1929 година било центар на Селечка Општина и имало 186 куќи со 840 Албанци.^[4]

Во 2001 година селото било седиште на штабот на терористите на ОНА кои го започнале Судирот во Македонија во 2001 година.

Црквата во Шипковица

На местото на зградата на поранешната Општина Шипковица има црква. Бидејќи првобитното население на селото било македонско, мештаните имале изградено црква. Црквата се наоѓала на местото на сегашното место именувано „Киша“ („црква“ на албански). На истото место, од црквата, била изградена општинската зграда. Околу црквата имало православни гробишта. Во 1935 година група граѓани од Тетово вршеле ископувања околу црквата и пронашле различни плочи, крстови, кандила и слично.^[5] Името на црквата не е познато. Во атарот на селото има и три градишта.

Стопанство

Старите поила на Шипковички Бачила.

Месното население воглавно се занимава со сточарство и трговија со сточарските производи.

Порано, во месноста Јелак, Шипковичани поставувале бачила и таму ги поеле своите животни. Поради тоа, останало името Шипковички Бачила.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 1.357 —     1953 1.485 +9.4% 1961 1.566 +5.5% 1971 2.106 +34.5% 1981 2.512 +19.3%	Година Нас. ±% 1991 0 −100.0% 1994 2.571 —     2002 2.826 +9.9% 2021 1.540 −45.5%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Шипковица живееле 550 жители, сите Албанци.^[6]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 550 Албанци.^[7]

Според пописот од 2002 година, во Шипковица живеат 2.826 жители, од кои 2.817 Албанци и 9 други. Доминантна религија во селото денес е Исламот, а доминантен јазик е албанскиот.^[8]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 1.540 жители, од кои 1.483 Албанци и 57 лица без податоци.^[9]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	550	—	1.357	1.485	1.566	2.106	2.512	0	2.571	2.826	1.540

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]

Родови

Како едни од најстарите албански родови во селото се споменува родот Мањак (40 куќи). Името го добил по селото Мњак (кај Љума), а во Шипковица живее од втората половина на 18-от век. Потоа се споменува и родот Фанде (33 куќи) и е доселен од областа Фанде (во северна Албанија) кон крајот на 18-от век.^[14]

Шипковица е албанско село.

Според истражувањата од 1948 година, родови во селото:

• Ѓоре (31 к.) изгледа се староседелци. Порано биле православни. Го знаат следното родословие: Абдула (жив на 50 г. во 1948 година) Азир-Кадри-Бислим-Кадри-Ѓоро, кој преминал од православие во ислам.
• Маце (7 к.) се рачунаат во најстарите родови. Изгледа и они се староседелци.
• Торбеши (3 к.) доселени се од некое село во областа Гора кај Призрен.
• Мњак (40 к.) доселени се од селото Мњак кај Љума, во северна Албанија. Припаѓаат на фисот Красниќи.
• Воке (65 к.) доселени се од северна Албанија. Доселени се пред повеќе од 270 години.
• Чадеље (48 к.) доселени се од некое место во областа Љума во северна Албанија.
• Фанде (33 к.) доселени се од северна Албанија. Кажуваат дека припаѓаат на фисот Красниќи. Имаат роднини во селото Селце.
• Ороче (11 к.) потекнуваат од фисот Красниќи во северна Албанија. Овде живеат од почетокот на XIX век.
• Мустафа (13 к.) потекнуваат од фисот Красниќи во северна Албанија.
• Топојанас (3 к.) доселени се од селото Топојани кај Љума во северна Албанија.

Албанските родови во селото пред да го прифатат исламот биле католици.^[15]

Општествени установи

Училишта

• ОУ „Реџеп Вока“ - Шипковица

Шипковица како центар на истоимена општина

Селото Шипковица било центар на Општина Шипковица од 1996 до 2004 година. Под општината влегувале селата: Лисец, Гајре, Бродец, Бозовце и Вешала.

• 
  Грб на поранешната Општина Шипковица.
• 
  Знаме на поранешната Општина Шипковица.

Самоуправа и политика

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 2080, 2081 и 2083 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.^[16]

На претседателските избори во 2019 година, на овие избирачки места биле запишани вкупно 2.624 гласачи.^[17]

Културни знаменитости

Археолошки лолалитети^[18]

• Црква — средновековна црква и некропола;
• Хисар — населба и некропола од римско време;
• Дервен Град — средновековна населба;
• Градиште — населба од доцноантичко време;

Личности

• Нуредин Реџеп Вока (1847 – Истанбул, 1917) - илуминист;
• Џеладин Ѓура - учител и поранешен министер за култура на Албанија (1980);
• Џемаил Хазири - поранешен член на ОНА;
• Шемседин Хазири - поранешен член на ОНА;

Иселеништво

Забележан е трендот на иселување на населението, особено помладото. Воглавно иселувањето е во странство или кон градот Тетово.

Галерија

• 
  Споменик на Реџеп Вока.
• 
  Поглед кон Шипковица.
• 
  Џамија во Шипковица.
• 
  Шипковица од далеку.

Поврзано

• Општина Тетово
• Шар Планина
• Општина Шипковица

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Trifunovski, Jovan F. (1976). Polog (Etudes аnthropogeographiques) (француски) (1. изд.). Belgrad: Academie Serbe des Sciences et des Art. стр. 363.
3. Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр.213.
4. Селищев, Афанасий. „Полог и его болгарское население. Исторические, этнографические и диалектологические очерки северо-западной Македонии“. - София, 1929, стр.24.
5. Трифуноски, Ј. „Полог“ (антропогеографска проучавања), САН, Белград, 1976, стр. 363
6. Кънчов, Васил. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр.213.
7. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
8. Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
9. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
10. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
11. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
12. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
13. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
14. Албанците во Македонија само од 1780 година, д-р Ристо Ивановски, Битола, 2014 г., 9 стр.
15. Трифуноски, Јован (1976). Полог: антропогеографска проучавања. Белград: САНУ.
16. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
17. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
18. Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Скопје: МАНУ. ISBN 9789989101069

Надворешни врски

„Шипковица (Тетовско)“ на Ризницата ^?

• Сателитска карта на Шипковица на Карти на Гугл
• Страница за Шипковица