ബ്രഹ്മ ശങ്കർ ശ്രീവാസ്തവ

Brahm Shanker Srivastava
ജനനം (1943-06-01) 1 ജൂൺ 1943  (81 വയസ്സ്)
Uttar Pradesh, India
ദേശീയതIndian
കലാലയം
അറിയപ്പെടുന്നത്Studies on microbial genetics
അവാർഡുകൾ
Scientific career
Fields
Institutions

ഇന്ത്യൻ മൈക്രോബയോളജിസ്റ്റ്, കണ്ടുപിടുത്തക്കാരൻ, മുൻ ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടറും സെൻട്രൽ ഡ്രഗ് റിസർച്ച് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിന്റെ മൈക്രോബയോളജി വിഭാഗം മേധാവിയുമാണ് ബ്രഹ്മ ശങ്കർ ശ്രീവാസ്തവ (ജനനം: 1943). [1] അദ്ദേഹം ബയോടെക് റിസർച്ച് സ്ഥാപകനായ ഒരു നോൺ പ്രോഫിറ്റ് സർക്കാറിതര സ്ഥാപനം ബയോടെക്നോളജി മേഖലയിൽ ഗവേഷകൻ ആണ് [2] കൂടാതെ മെഡിക്കൽ ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ, ഗവേഷണ ഉപയോഗങ്ങള് ഉൾപ്പെട്ട ആരംഭിക്കുന്നതിനായുണ്ടാക്കിയ Nextec Lifesciences Private Limited ന്റെ ഒരു ഡിറക്ടറും ആണ്.[3][4] മൈക്രോബയൽ ജനിതകത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഗവേഷണങ്ങൾക്ക് പ്രശസ്തനായ അദ്ദേഹം [5] നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസിലെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഫെലോ ആണ്. [6]

ശാസ്ത്ര ഗവേഷണ ഭാരത സർക്കാരിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ ഏജൻസി, സയന്റിഫിക് ആൻഡ് ഇൻഡസ്ട്രിയൽ റിസർച്ച് കൗൺസിൽ, 1984-ൽ മെഡിക്കൽ സയൻസസ് സംഭാവനകൾക്ക് നൽകുന്ന ഉയർന്ന ഇന്ത്യൻ സയൻസ് അവാർഡുകളിൽ ഒന്നായ സയൻസ് ആൻഡ് ടെക്നോളജി ശാന്തി സ്വരൂപ് ഭട്നാഗർ പുരസ്കാരം അദ്ദേഹത്തിനു സമ്മാനിച്ചു[7]

ജീവചരിത്രം

[തിരുത്തുക]
കേന്ദ്ര ഔഷധഗവേഷണ സ്ഥാപനം

1943 ജൂൺ 1 ന് ജനിച്ച ബി എസ് ശ്രീവാസ്തവ ബനാറസ് ഹിന്ദു സർവകലാശാലയിൽ നിന്ന് ബിരുദവും ബിരുദാനന്തരബിരുദവും നേടി. [8] അദ്ദേഹത്തിന്റെ അക്കാദമിക് ജീവിതത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു സർവകലാശാലയിൽ ചെലവഴിച്ചു. അവിടെ പ്രൊഫസറും സെന്റർ ഫോർ ബയോടെക്നോളജിയുടെ സ്ഥാപക ചെയർയും ആയി. [9] [10] തുടർന്ന്, സെൻട്രൽ ഡ്രഗ് റിസർച്ച് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിലേക്ക് മാറിയ അദ്ദേഹം അവിടെ മൈക്രോബയോളജി വിഭാഗത്തിന്റെ തലവനായി ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിന്റെ ഡെപ്യൂട്ടി ഡയറക്ടറായി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. [11] 2012 ൽ രഞ്ജന ശ്രീവാസ്തവയ്‌ക്കൊപ്പം ബയോടെക്നോളജിയിൽ ഗവേഷണം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി ലാഭേച്ഛയില്ലാതെ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഒരു ഗവേഷണ പ്ലാറ്റ്ഫോമായ ബയോടെക് റിസർച്ച് സ്ഥാപിച്ചു, ഇതിനിടയ്ക്ക് അദ്ദേഹം ബ്രൗൺ സർവകലാശാല, മേരിലാൻഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി, പാസ്റ്റർ ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് ലില്ലി, ആംകോന യൂണിവേഴ്സിറ്റി, ബനാറസ് ഹിന്ദു യൂണിവേഴ്സിറ്റി, മിസോറാം യൂണിവേഴ്സിറ്റി എന്നിവിടങ്ങളിൽ വിസിറ്റിങ് ഫാക്കൽറ്റി ആയി.

ശ്രീവാസ്തവയുടെ ഗവേഷണങ്ങൾ സൂക്ഷ്മജീവ ജനിതകത്തിന്റെ അച്ചടക്കം ഉൾക്കൊള്ളുകയും വൈബ്രിയോ കോളറയെക്കുറിച്ച് വിപുലമായ പഠനങ്ങൾ നടത്തുകയും ചെയ്തു. [12] വാക്സിൻ വികസനത്തിൽ പ്രയോഗങ്ങളുള്ള ബാക്ടീരിയ മൃഗങ്ങളുടെ വികാസത്തിന്റെ ബഹുമതി അദ്ദേഹത്തിനുണ്ട്, കൂടാതെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രവർത്തനത്തിന് പേറ്റന്റ് കൈവശമുണ്ട്. [13] [14] അവലോകനം ചെയ്ത ഓരോ ജേണലുകളിലെയും നിരവധി ലേഖനങ്ങൾ വഴി അദ്ദേഹം തന്റെ ഗവേഷണങ്ങൾ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൃതികൾ നിരവധി എഴുത്തുകാരും ഗവേഷകരും ഉദ്ധരിച്ചു. [15] [16] [17] [18] കൂടാതെ, മറ്റുള്ളവർ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച പുസ്തകങ്ങളിലേക്ക് അദ്ദേഹം അധ്യായങ്ങളും സംഭാവന ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. [10] [19]താനും അംഗമായി ഇന്തോ-യുഎസ് വാക്സിൻ ആക്ഷൻ പ്രോഗ്രാമുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്ന അദ്ദേഹം യുഎസും ചൈനയും സന്ദർശിച്ച ബയോടെക്നോളജി സംബന്ധിച്ച ഇന്ത്യൻ പ്രതിനിധി സംഘത്തോടൊപ്പം യാത്ര ചെയ്തു. [8]

അവാർഡുകളും ബഹുമതികളും

[തിരുത്തുക]

കൗൺസിൽ ഓഫ് സയന്റിഫിക് ആൻഡ് ഇൻഡസ്ട്രിയൽ റിസർച്ച് അദ്ദേഹത്തിന് 1984 ലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന ഇന്ത്യൻ സയൻസ് അവാർഡുകളിലൊന്നായ ശാന്തി സ്വരൂപ് ഭട്നഗർ സമ്മാനം നൽകി.[20] 1995 ൽ ഓം പ്രകാശ് ഭാസിൻ അവാർഡ് അദ്ദേഹത്തിന് ലഭിച്ചു [21] ഉത്തർപ്രദേശ് സർക്കാർ അദ്ദേഹത്തെ 2002 ൽ വിജ്ഞാനരത്ന സമൻ നൽകി ആദരിച്ചു. [9] നാഷണൽ അക്കാദമി ഓഫ് സയൻസസ്, ഇന്ത്യ, അമേരിക്കൻ അക്കാദമി ഓഫ് മൈക്രോബയോളജി എന്നിവയിൽ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ഫെലോ ആണ് അദ്ദേഹം. [22] 1991 ലെ ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ സയൻസ് അക്കാദമിയുടെ ഡോ നിത്യ ആനന്ദ് എൻഡോവ്മെന്റ് പ്രഭാഷണം [23] കൂടാതെ 1993 ൽ ഇന്ത്യൻ കൗൺസിൽ ഓഫ് മെഡിക്കൽ റിസർച്ചിന്റെ ഡോ വൈ.എസ് നാരായണ റാവു ചരമപ്രസംഗം [8]എന്നിവ നടത്തി.

തിരഞ്ഞെടുത്ത ഗ്രന്ഥസൂചിക

[തിരുത്തുക]
  • Prem Raj P, Srivastava S, Jain SK, Srivastava BS, Srivastava R (2003). "Protection by live Mycobacterium habana vaccine against Mycobacterium tuberculosis H37Rv challenge in mice". The Indian Journal of Medical Research. 117: 139–145. PMID 14604301.
  • D.K. Deb, P. Dahiya, K.K. Srivastava, R. Srivastava, B.S. Srivastava (2002). "Selective identification of new therapeutic targets of Mycobacterium tuberculosis by IVIAT approach". Tuberculosis. 82 (4–5): 175–182. doi:10.1054/tube.2002.0337.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  • Deb DK, Srivastava KK, Srivastava R, Srivastava BS (2000). "Bioluminescent Mycobacterium aurum expressing firefly luciferase for rapid and high throughput screening of antimycobacterial drugs in vitro and in infected macrophages". Biochemical and Biophysical Research Communications. 279 (2): 457–461. doi:10.1006/bbrc.2000.3957. PMID 11118308.
  • H. N. Singh, B. S. Srivastava (1968-12). "Studies on morphogenesis in a blue-green alga. I. Effect of inorganic nitrogen sources on developmental morphology of Anabaena doliolum". Canadian Journal of Microbiology. 14 (12) (published 1968): 1341–1346. doi:10.1139/m68-224. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

ഇതും കാണുക

[തിരുത്തുക]

അവലംബം

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ Rita R Colwell; Daniela Ceccarelli (24 October 2014). Vibrio ecology, pathogenesis and evolution. Frontiers E-books. pp. 191–. ISBN 978-2-88919-289-2.
  2. ↑ "Welcome to Biotech Research". Biotech Research. 2017. Archived from the original on 2021-05-13. Retrieved 2021-05-13.
  3. ↑ "Company Details". Registrationwala. 2017.[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
  4. ↑ "Nexttec". Nextec Lifesciences. 2017. Archived from the original on 27 February 2017. Retrieved 27 February 2017.
  5. ↑ "Brief Profile of the Awardee". Shanti Swarup Bhatnagar Prize. 2017.
  6. ↑ "NASI fellows". National Academy of Sciences, India. 2016. Archived from the original on 16 March 2016.
  7. ↑ "View Bhatnagar Awardees". Shanti Swarup Bhatnagar Prize. 2016. Retrieved 12 November 2016.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 "Profile on Biotech Research". Biotech Research. 2017. Archived from the original on 2017-01-18. Retrieved 2021-05-13.
  9. ↑ 9.0 9.1 "About Us". Biotec Research. 2017. Archived from the original on 2021-05-16. Retrieved 2021-05-13.
  10. ↑ 10.0 10.1 Prati Pal Singh; Vinod Sharma (1 October 2013). Water and Health. Springer Science & Business Media. pp. 92–. ISBN 978-81-322-1029-0.
  11. ↑ "NASI Year Book 2015" (PDF). National Academy of Sciences, India. 2016. Archived from the original (PDF) on 6 August 2015.
  12. ↑ "Handbook of Shanti Swarup Bhatnagar Prize Winners" (PDF). Council of Scientific and Industrial Research. 1999. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 27 February 2017.
  13. ↑ "Mycobacterium tuberculosis specific DNA fragment". Justia Patents. 2017.
  14. ↑ World Intellectual Property Organization (2001). Intellectual Property Needs and Expectations of Traditional Knowledge Holders: WIPO Report on Fact-finding Missions on Intellectual Property and Traditional Knowledge (1998–1999). WIPO. pp. 269–. ISBN 978-92-805-0968-7.
  15. ↑ T.K. Ghose; P. Ghosh (18 July 2003). Biotechnology in India I. Springer Science & Business Media. pp. 268–. ISBN 978-3-540-00609-1.
  16. ↑ S. Kuwahara; N.F. Pierce (6 December 2012). Advances in Research on Cholera and Related Diarrheas. Springer Science & Business Media. pp. 124–. ISBN 978-94-009-6735-9.
  17. ↑ Se-Kwon Kim (21 June 2013). Marine Microbiology: Bioactive Compounds and Biotechnological Applications. John Wiley & Sons. pp. 151–. ISBN 978-3-527-66527-3.
  18. ↑ The Indian Journal of Medical Research. Indian Council of Medical Research. 1979.
  19. ↑ Canadian Journal of Microbiology. 1968.
  20. ↑ "Medical Sciences". Council of Scientific and Industrial Research. 2017. Archived from the original on 24 February 2013.
  21. ↑ "Om Prakash Bhasin Award". Om Prakash Bhasin Foundation. 2017. Archived from the original on 2020-11-06. Retrieved 2021-05-13.
  22. ↑ "Academy Directory". American Academy of Microbiology. 2017. Archived from the original on 2017-05-25. Retrieved 2021-05-13.
  23. ↑ "Dr. Nitya Anand Endowment Lecture". Indian National Science Academy. 2017. Archived from the original on 2016-09-16. Retrieved 2021-05-13.

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ

[തിരുത്തുക]