ആദ ജഫ്രി

പാകിസ്താനിലെ ഉറുദു കവയിത്രിയാണ് ആദ ജഫ്രി[a] (PP, TI), (22 ആഗസ്റ്റ് 1924 – 12 മാർച്ച് 2015),[1][2] "ഉറുദു കവിതയിലെ പ്രഥമ വനിത" എന്നറിയപ്പെടുന്നു. നിരവധി കാവ്യ സമാഹാരങ്ങൾ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.[3]  പാകിസ്താൻ സർക്കാരിൽ നിന്നും എഴുത്തുകാരുടെ കൂട്ടായ്മകളിൽ നിന്നും വടക്കേ അമേരിക്കയിലെയും സാഹിത്യ സംഘടനകളിൽ നിന്നും പുരസ്കാരങ്ങൾ ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ജീവിതരേഖ

[തിരുത്തുക]

ഉത്തർപ്രദേശിലെ ബദായുനിൽ  22 ആഗസ്റ്റ് 1924,ന് ജനിച്ചു. അസീസ് ജഹനെന്നായിരുന്നു കുട്ടിക്കാലത്തെ പേര്.[b][4][5] മൗലവി ബദറുൽ ഹസനായിരുന്നു പിതാവ്. ആദയുടെ മൂന്നാം വയസിൽ അദ്ദേഹം മരിച്ചു. മാതാവിന്റെ തണലിലാണ് പിന്നീട് വളർന്നത്. [c][6][7][8] പന്ത്രണ്ടാം വയസിൽ കവിതയെഴുതാനാരംഭിച്ചു. ആദ ബദായുനി എന്ന പേരിലായിരുന്നു രചന.

വിവാഹം

[തിരുത്തുക]

ഭാരത സർക്കാരിൽ ഉയർന്ന ഉദ്യോഗസ്ഥനായ നൂറുൽ ഹസൽ ജഫ്രിയുമായി [d]

[e]  29 ജനുവരി 1947 ന് ഇന്ത്യയിലെ ലക്നോവിലായിരുന്നു വിവാഹം.  വിവാഹ ശേഷം ആദ ജഫ്രി എന്ന പേരിലെഴുതാനാരംഭിച്ചു. വിഭജനത്തിനു ശേഷം 1947 ൽ ഭർത്താവുമൊത്ത് കറാച്ചിയിലേക്കു പോയി. സാഹിത്യ തൽപരനും എഴുത്തുകാരനുമായിരുന്ന നൂറുൽ ഹസൻ ഇംഗ്ലീഷ് - ഉറുദു പത്രങ്ങളിൽ സ്ഥിരമായി കോളങ്ങളെഴുതിയിരുന്നു.

ചരമം വരെയും പാകിസ്താനിലെ കറാച്ചിയിലായിരുന്നു സ്ഥിര താമസം. ഉറുദു ഭാഷയുടെ പ്രോത്സാഹനത്തിനായി നിരവധി ശ്രമങ്ങൾ നടത്തി .

കുടുംബം

[തിരുത്തുക]

മൂന്നു കുട്ടികളാണ് ആദ - നൂറുൽ ദമ്പതികൾക്ക്. സബിഹ, ആസ്മി, അമീർ. രണ്ടു പേർ അമേരിക്കയിലാണ്.[9] മകൻ അമീർ ജഫ്രിയുമൊത്ത് കറാച്ചിയിലായിരുന്നു മരണം വരെയും ആദ താമസിച്ചിരുന്നത്.[10]

മരണം

[തിരുത്തുക]

വാർദ്ധക്യ സഹജമായ അസുഖങ്ങൾ നിമിത്തം 12 മാർച്ച് 2015 ന് കറാച്ചി ആശുപത്രിയിൽ വച്ചായിരുന്നു ആദയുടെ മരണം.[11] 90 വയസ്സായിരുന്നു.[12][13][14][15][16]

സാഹിത്യ ജീവിതം

[തിരുത്തുക]

ആദ്യ കവയിത്രി

[തിരുത്തുക]

' ഉറുദു കവിതയിലെ പ്രഥമ വനിത' യായിട്ടായിരുന്നു ആദയെ പരിഗണിച്ചിരുന്നത്. സ്ത്രീകൾ സ്വതന്ത്രമായി ചിന്തിക്കുന്നതിനും എഴുതുന്നതിനുമെതിരെ പരമ്പരാഗതമായ ഒട്ടനവധി തടസങ്ങൾ നില നിന്ന കാലത്താണ് ആധുനിക കവിതയിൽ ആദ തന്റേതായ ഇടം കണ്ടെത്തിയത് .[f] അമ്മയുടെയും പിന്നീട് ഭർത്താവിന്റെയും പൂർണ പിന്തുണയുണ്ടായുന്ന ആദ, അക്തർ ശീരാനി, ജാഫർ അലി ഖാൻ അസർ ലഖ്നാവി തുടങ്ങിയ മഹാരഥന്മാരായ ഉറുദു കവികളുടെ ശിഷ്യയുമായിരുന്നു.[17]

ശൈലി

[തിരുത്തുക]

ലിംഗ വവേചനമില്ലാത്ത രചനാ ശൈലിയായിരുന്നു ആദ സ്വീകരിച്ചിരുന്നത്. ,[18] ആദയുടെ കവിത ഫെമിനിസ്റ്റ് ആശയങ്ങളാലും സ്ത്രീകൾക്കെതിരെയുള്ള വിവേചനത്തിനും മനുഷ്യത്വമില്ലായ്മയ്ക്കും സ്ത്രീയെ ലൈംഗിക വസ്തുവായ് കാണന്നതിനെതിരായുമുള്ള ഉള്ളടക്കത്താൽ സമ്പന്നമായിരുന്നു.

നിരവധി ഗസലുകളാലും ഹൈക്കു കവിതകളാലും സമ്പന്നമാണ് ആദയുടെ കവിതാ ലോകം.[19] ഗസൽ രചനക്ക് ആദ എന്ന തൂലികാ നാമം സ്വീകരിച്ചിരുന്നു.

കൃതികൾ

[തിരുത്തുക]

1945 ൽ ആദ്യ ഗസൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. 1950 ൽ ആദ്യ കാവ്യ സമാഹാരം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.

പുരസ്കാരങ്ങൾ

[തിരുത്തുക]

1955 ൽ ഡെൽഹിയിലെ ഹംദർദ് ഫൗണ്ടേഷൻ, നൂറ്റാണ്ടിലെ പ്രധാന കവയിത്രികളിലൊരാളായി ആദയെ തെരഞ്ഞെടുത്തു. 1967 ൽ പാകിസ്താൻ ലിറ്റററി ഗിൽഡിന്റെ ആദംജി സാഹിത്യ പുരസ്കാരം വേദനയുടെ നഗരം എന്ന കാവ്യ സമാഹാരത്തിനു ലഭിച്ചു, S̲h̲ahr-i Dard.[g][20] 1981 ൽ അവരുടെ സാഹിത്യ സംഭാവനകളെ മുൻ നിറുത്തി പാകിസ്താൻ സാഹിത്യ അക്കാദമി സർക്കാർ മെഡൽ ഓഫ് എക്സലൻസ് നൽകി. 1997 ൽ മുഹമ്മദ് അലി ജിന്ന ക്വയ്ദെ ആസാം പുരസ്കാരം ലഭിച്ചു.

അവലംബം

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ Natarajan, Nalini (1996). Handbook of Twentieth-century Literatures of India. Greenwood Publishing Group. p. 352. ISBN 9780313287787.
  2. ↑ Mahmood, Khwaja Tariq (2008). Selected Poetry of Women Writers (4 languages) (in ഉറുദു). Star Publications. p. 6. ISBN 9788176503105.
  3. ↑ Mittra, Sangh (2004). Encyclopaedia of Women in South Asia: Pakistan. Gyan Publishing House. p. 69. ISBN 9788178351872.
  4. ↑ "Biography of Ada Jafarey". PoemHunter.com. Retrieved 29 November 2013.
  5. ↑ A. Khan, Rohail. "Ada Jafarey: The first lady of Urdu poetry". Saudi Gazette. Archived from the original on 2013-12-03. Retrieved 29 November 2013.
  6. ↑ "اردو زبان کی عہدساز شاعرہ ادا جعفری انتقال کرگئیں". Dawn News (in ഉറുദു). Retrieved 14 March 2015.
  7. ↑ "اردو ادب کی پہلی مقبول شا عرہ ادا جعفری انتقال کر گئیں". Roznama Dunya (in ഉറുദു). Retrieved 14 March 2015.
  8. ↑ Āʾīnah-yi Urdū (lāzmī). 40, Urdu Bazaar, Lahore: Khalid Book Depot. 2009. p. 358.{{cite book}}: CS1 maint: location (link)
  9. ↑ Jafarey, Ada. "Family". Personal website. Dr. Aamir Jafarey. Archived from the original on 2018-06-23. Retrieved 2 December 2013.
  10. ↑ "Ada Jafarey (ادا جعفری) passed away". Reviewit (in ഉറുദു). Retrieved 14 March 2015.
  11. ↑ "Poetess Ada Jafri passes away". ARY News. Retrieved 13 March 2015.
  12. ↑ "Poet Ada Jafri is no more". Dawn. Retrieved 13 March 2015.
  13. ↑ "Poetess Ada Jafri passes away". Pakistan Today. Retrieved 13 March 2015.
  14. ↑ "Death of the first lady". The News. Archived from the original on 2015-09-28. Retrieved 14 March 2015.
  15. ↑ "Poetess Ada Jafarey passes away". The Nation. Retrieved 14 March 2015.
  16. ↑ "کراچی ،اردو کی پہلی شاعرہ ادا جعفری انتقال کرگئیں،نمازجنازہ آج ہو گی". Daily Pakistan (in ഉറുദു). Retrieved 14 March 2015.
  17. ↑ Qureshi, Junaid. "!بڑے تاباں، بڑے روشن ستارے ٹوٹ جاتے ہیں". Express News (in ഉറുദു). Retrieved 13 March 2015. منکسرالمزاج، شائستہ اور درویش صفت
  18. ↑ George, K. M. Modern Indian Literature, an Anthology: Plays and prose. Sahitya Akademi. p. 440. ISBN 9788172013240.
  19. ↑ Samiuddin, Abida (2007). Encyclopaedic Dictionary of Urdu Literature. Global Vision Publishing House. p. 223. ISBN 9788182201910.
  20. ↑ "اردو کی پہلی مقبول شاعرہ ادا جعفری علالت کے بعد انتقال کر گئیں". Urdu Times (in ഉറുദു). Archived from the original on 2015-04-02. Retrieved 14 March 2015.

കുറിപ്പുകൾ

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ ادؔا جعفری: Adā Jaʿfrī
  2. ↑ عزیز جہاں: ʿAzīz Jahaṉ
  3. ↑ مولوی بدر الحسن / ALA-LC: Badru l-Ḥasan
  4. ↑ نور الحسن جعفری: Nūru l-Ḥasan Jaʿfrī
  5. ↑ نور الحسن جعفری: Nūru l-Ḥasan Jaʿfrī
  6. ↑ اُردُو شاعری کی خاتونِ اوّل: Urdū S̲h̲āʿirī kī K̲h̲ātūn-i Awwal
  7. ↑ شہر درد: Urdu for The City of Pain