Panhala fort | |
---|---|
Panhala, Maharashtra | |
Inner gate of Teen darwaza c. 1894, Panhala fort | |
Shown within Maharashtra | |
തരം | Hill fort |
Site information | |
Owner | Government of India |
Controlled by | Bhoja II, Bijapur, Marathas, Mughals, East India Company |
Open to the public |
Yes |
Site history | |
Built | 1178, 1489(major expansion) |
In use | 1178–1947 |
നിർമ്മിച്ചത് | Bhoja II, Adil Shah |
Materials | Stone, Lead |
Height | 845 മീ (2,772 അടി) ASL |
Battles/wars | Battle of Pavan Khind |
Garrison information | |
Occupants | Sambhaji, Ramchandra Pant Amatya |
പൻഹൽഗാദ്,പഹല്ല,പനല്ല(ഇവയെ സര്പ്പങ്ങളുടെ വീട് എന്ന് തർജമ ചെയ്യാം) എന്നും കൂടി അറിയപ്പെടുന്ന കോട്ടയാണ് പൻഹല കോട്ട.മഹാരാഷ്ട്രയിലെ കോലാപ്പൂരിന് 20കിലോമീറ്റർ വടക്ക് പടിഞ്ഞാറാണ് പൻഹല കോട്ട സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.ബിജാപ്പൂരിൽ നിന്നും തീര പ്പ്രദേശങ്ങളിലേക്കുള്ള സഹ്യാദ്രിയിലൂടെ കടന്നു പോകുന്ന പ്രധാന കച്ചവട മാർഗ്ഗത്തിലാണ് ഈ കോട്ട തന്ത്രപ്രധാനമായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.[1].അതുകൊണ്ടുതന്നെ മറാത്തികളും മുഗളുകളും ബ്രിട്ടീഷ് ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യക്കമ്പനിയും പങ്കെടുത്ത ഡക്കാനിലെ പല യുദ്ധങ്ങൾക്കും വേദിയായിട്ടുണ്ട്.പൻഹല കോട്ടയുടെ മിക്ക ഭാഗങ്ങളും ഇന്നും അവശേഷിക്കുന്നു.
ക്രിസ്ത്തുവിനുശേഷം 1178നും 1209നും ഇടയ്ക്കാണ് പൻഹല കോട്ട പണിതത്.1484ൽ പൻഹല കോട്ട ബിജാപ്പൂരിന്റെ കീഴിൽ വന്നു.നൂറുകണക്കിന് വർഷങ്ങൾ കൊണ്ട് അവർ കോട്ട വലിയ തോതിൽ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു[2].1659ൽ ബിജാപ്പൂരിന്റെ ജനറൽ അഫ്സുൽ ഖാനിന്റെ മരണശേഷം പൻഹല കോട്ട ശിവജി മഹാരാജ് പിടിച്ചെടുത്തു.[3].അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൈയ്യിൽ നിന്നും ബിജാപ്പൂരിന്റെ ആദിൽ ഷാ രണ്ടാമൻ(1656-1972) പൻഹല കോട്ട വീണ്ടും പിടിച്ചെടുത്തു.അദ്ദേഹത്തിനും അത് നിലനിർത്താനായില്ല.ശിവജി മഹാരാജ് പൻഹല കോട്ട വീണ്ടും പിടിച്ചെടുത്തു.[4]ശിവജി മഹാരാജിന്റെ മകനായ സംഭാജി അച്ഛനെതിരെ തിരിഞ്ഞതിനാൽ പൻഹല കോട്ടയിൽ തടവിലാക്കപ്പെട്ടു.ഇദ്ദേഹം പിന്നീട് ഈ കോട്ട പിടിച്ചെടുത്തു രാജാവായി.[5].പിന്നീട് പൻഹല കോട്ട മുഗളന്മാരുടെ കയ്യിലായി.
ഡെക്കാനിലെ ഏറ്റവും വലിയ കോട്ടകളിൽ ഒന്നാണ് പതിനാല് കിലോമീറ്റർ അഥവാ ഒന്പത് മൈൽ ചുറ്റളവുള്ള പൻഹല കോട്ട.സഹ്യാദ്രിയിൽ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട പൻഹല കോട്ടയ്ക്ക് 110 നിരീക്ഷണ ഗോപുരങ്ങളുള്ള പൻഹല കോട്ട സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്നും 845 മീറ്റർ(2,772 അടി) ഉയരത്തിലാണ്[6].സഹ്യാദ്രിയിൽ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട ഈ കോട്ട ചുറ്റുപാടിനെക്കാൾ 400ഓളം മീറ്റർ ഉയരത്തിലാണ്.പൻഹല കോട്ടയുടെ അടിയിൽ നിന്നും പുറത്തേക്ക് പല തുരങ്കങ്ങളും ഉണ്ട്.ഇവയിൽ ഒന്നിന് എതാണ്ട് ഒരു കിലോമീറ്റർ ഓളം നീളമുണ്ട്[7].പൻഹല കോട്ടയിലെ കുറെ സ്മാരകങ്ങൾ ശ്രദ്ധാർഹമായി ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യ പരിഗണിച്ചിട്ടുണ്ട്.[8]