ബഹാദൂർ ഖാൻ

ഇന്ത്യക്കാരനായ ഒരു സരോദ് വാദകനും ചലച്ചിത്ര സംഗീതസംവിധായകനുമായിരുന്നു ഉസ്താദ് ബഹാദൂർ ഖാൻ (ജനനനാമം ബഹാദൂർ ഹൊസൈൻ ഖാൻ, 19 ജനുവരി 1931 - 3 ഒക്ടോബർ 1989)

ആദ്യകാല ജീവിതവും കുടുംബവും

[തിരുത്തുക]

ബംഗാളിയായ ഉസ്താദ്[1] ബഹാദൂർ ഖാൻ 1931 ജനുവരി 19-ന് ബംഗ്ലാദേശിലെ (അന്നത്തെ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യ) കോമില്ലയിലെ ഷിബ്പൂരിൽ ജനിച്ചു. ഒരു സംഗീത കുടുംബത്തിൽ നിന്നുള്ള അദ്ദേഹം ഇന്ത്യൻ ശാസ്ത്രീയ സംഗീതജ്ഞനായ അയത് അലി ഖാന്റെ മകനും സിത്താർ വാദകനായ പണ്ഡിറ്റ് രവിശങ്കറുമായി ബന്ധമുള്ളവനുമായിരുന്നു.[2] ആദ്യം ഖാൻ സരോദ് തന്റെ പിതാവിൽ നിന്നും അമ്മാവനായ അലാവുദ്ദീൻ ഖാന്റെ പക്കൽ നിന്നും പഠിക്കുകയും പിന്നീട് കൽക്കട്ടയിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കുകയും ചെയ്തു. അദ്ദേഹം വായ്പ്പാട്ടും അഭ്യസിക്കുകയും പിന്നീട് തന്റെ കസിൻമാരായ അലി അക്ബർ ഖാൻ, ശ്രീമതി അന്നപൂർണാ ദേവി എന്നിവരുമായി സഹകരിക്കുകയും ചെയ്തു.

ഖാന്റെ സഹോദരന്മാരായ അബേദ് ഹൊസൈൻ ഖാൻ, മൊബാറക് ഹൊസൈൻ ഖാൻ എന്നിവരും സംഗീതജ്ഞരും ബംഗ്ലാദേശ് ആസ്ഥാനമായവരുമായിരുന്നു,[3] ശാസ്ത്രീയ സംഗീതത്തിന് നൽകിയ സംഭാവനകൾക്ക് ബംഗ്ലാദേശ് ഗവൺമെന്റിന്റെ സ്വീകർത്താക്കളായിരുന്നു.[4] 2006-ൽ അന്തരിച്ച സിത്താർ വാദകൻ കിരിത് ഖാന്റെ പിതാവാണ് ബഹാദൂർ ഖാൻ. അദ്ദേഹത്തിന്റെ അറിയപ്പെടുന്ന വിദ്യാർത്ഥികളിൽ ഒരാളാണ് സരോദ് വാദകൻ തേജേന്ദ്ര നാരായൺ മജുംദാർ .

1989 ഒക്ടോബർ 3-ന് ഇന്ത്യയിലെ കൽക്കട്ടയിൽ വച്ച് അദ്ദേഹം അന്തരിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ മൂത്ത മകൻ ബിദ്യുത് ഖാൻ ലോകമെമ്പാടും സരോദ് അവതരിപ്പിക്കുന്നത് തുടരുന്നു.[5]

ഫിലിമോഗ്രഫി

[തിരുത്തുക]

ഓൾ ഇന്ത്യ റേഡിയോ, റേഡിയോ പാകിസ്ഥാൻ, റേഡിയോ ബംഗ്ലാദേശ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ സ്ഥിരമായി അവതാരകനായിരുന്നു ഖാൻ. അദ്ദേഹം ഇതിഹാസ ഇന്ത്യൻ ചലച്ചിത്രകാരനായ ഋത്വിക് ഘട്ടക്കിന്റെ താഴെത്തന്നിരിക്കുന്ന നിരവധി ചിത്രങ്ങൾക്ക് ഈണം നൽകിയിട്ടുണ്ട്:[6]

  • സുബർണരേഖ ( സുവർണ്ണരേഖ) . [7]
  • മേഘേ ധാക്ക താര (മേഘം കൈയടിച്ച നക്ഷത്രം)
  • കോമൾ ഗാന്ധാർ (ഇ ഫ്ലാറ്റ്)
  • ജുക്തി താക്കോ ആർ ഗപ്പോ (കാരണം, സംവാദം, ഒരു കഥ)
  • തിതാഷ് ഏക്തി നാദിർ നാം (തിതാഷ് എന്ന് പേരുള്ള നദി)
  • നാഗരിക് (പൗരൻ)
  • ശ്വേത് മയൂർ (വെളുത്ത മയിൽ)
  • യെഖാനെ ദാരിയേ (ഞാൻ എവിടെയാണ് നിൽക്കുന്നത്)
  • ത്രിസന്ധ്യ (മൂന്ന് സന്ധ്യകൾ)
  • നോട്ടുൻ പാട (പുതിയ ഇല)
  • ഗാർം ഹവ (ചൂടുള്ള കാറ്റ്, 1973)

അധ്യാപനം

[തിരുത്തുക]

ഖാൻ പ്രശസ്ത അദ്ധ്യാപകനും, യുഎസ്എയിലെ കാലിഫോർണിയയിലെ അലി അക്ബർ കോളേജ് ഓഫ് മ്യൂസിക്കിൽ ആറ് മാസത്തോളം ഫാക്കൽറ്റി അംഗവുമായിരുന്നു, അവിടെ അദ്ദേഹം ഇന്ത്യൻ ശാസ്ത്രീയ സംഗീതം പഠിപ്പിച്ചു.[8][9] മകൻ ബിദ്യുത് ഖാൻ, അനന്തരവൻ ഷഹാദത്ത് ഹൊസൈൻ ഖാൻ, തേജേന്ദ്രനാരായണൻ മജുംദാർ,[5] കല്യാൺ മുഖർജി, മോനോജ് ശങ്കർ, അനന്തരവൻ ഖുർഷിദ് ഖാൻ എന്നിവർ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശിഷ്യന്മാരാണ്. 

എല്ലാ വർഷവും, "ഉസ്താദ് ബഹദൂർ ഖാൻ മ്യൂസിക് സർക്കിൾ" സംഘടിപ്പിക്കുന്ന ഖാന്റെ ചരമവാർഷികത്തെ അനുസ്മരിച്ച് ഒരു ഏകദിന സംഗീതോത്സവം കൽക്കട്ടയിൽ നടക്കുന്നു. ബംഗ്ലാദേശിൽ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ് ആയത് അലി ഖാന്റെ സ്മരണാർത്ഥം - അവരുടെ ജന്മഗ്രാമമായ ഷിബ്പൂരിൽ "ഉസ്താദ് അയേത് അലി ഖാൻ സംഗീത നികേതൻ" (ഉസ്താദ് അയേത് അലി ഖാൻ മെമ്മോറിയൽ സ്കൂൾ ഓഫ് മ്യൂസിക്) വഴി അദ്ദേഹത്തിന്റെ പാരമ്പര്യം തുടരുന്നു -  

അവലംബം

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ The title ustad refers to the titular prefix master in the article and is only used at the beginning of this article.
  2. ↑ Chowdhury, Tathagata Ray (1 September 2014). "Pandit Ravi Shankar was unhappy as I was drawing more applause: Annapurna Devi". indiatimes.com. Times of India.
  3. ↑ Brahmanbaria, "Great Ustad Ayet Ali Khan", The Daily Star Insight, 2006, (archived, 23 November 2014)
  4. ↑ Charanji, Kavita (27 April 2006). "Upholding a legacy in music". thedailystar.net. The Daily Star (Bangladesh). Archived from the original on 2014-03-13. Retrieved 2022-01-21.
  5. ↑ 5.0 5.1 Listing on itcsra.org for Bahadur Khan, (accessed 23 November 2014).
  6. ↑ Ritwik Ghatak listing Archived 24 സെപ്റ്റംബർ 2015 at the Wayback Machine on the BFI.com website (accessed 23 November 2014).
  7. ↑ Listing of the film Subarnarekha (accessed 23 November 2014).
  8. ↑ Listing on the faculty page of Ali Akbar College of Music
  9. ↑ Jan Haag, Ali Akbar Khan, an appreciation Archived 2021-01-28 at the Wayback Machine, 2000 (accessed 23 November 2014).

പുറത്തേക്കുള്ള കണ്ണികൾ

[തിരുത്തുക]