ലളിതാദിത്യൻ എന്ന മുക്താപീഡൻ
| ലളിതാദിത്യൻ എന്ന മുക്താപീഡൻ | |
|---|---|
| ഭരണകാലം | r. c. 724 CE–760 CE |
| മുൻഗാമി | Tarapida |
| പിൻഗാമി | Kuvalayapida |
| ജീവിതപങ്കാളി | Kamaladevi, Chakramardika |
| മക്കൾ | |
| Kuvalayapida, Vajraditya II | |
| പിതാവ് | Durlabhaka (Pratapaditya II) |
| മതം | Hinduism |
ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ കശ്മീർ മേഖലയിലെ കർക്കോട്ട രാജവംശത്തിന്റെ ശക്തനായ ഭരണാധികാരിയായിരുന്നു ലളിതാദിത്യൻ എന്ന മുക്തപീഡൻ ( IAST : ലളിതതാദിത്യ മുക്തപീഠൻ; ആർസി 724 സിഇ –760 സിഇ).
പന്ത്രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ചരിത്രകാരനായ കൽഹണൻ തന്റെ രാജതരംഗിണിയിൽ ലളിതാദിത്യനെ വിപുലമായ വിജയങ്ങളും അത്ഭുതശക്തികളും ഉള്ള രാജാവായി വിവരിക്കുന്നു.. കൽഹണന്റെ അഭിപ്രയായ പ്രകാരം ലളിതാദിത്യൻ യശോവർമ്മൻ എന്ന ചക്രവർത്തിയെ തോല്പിച്ചു യശൊവര്മനെ, തുടർന്ന് ഇന്ത്യയുടെ കിഴക്കും തെക്കൻ ഭാഗങ്ങളിൽ സഞ്ചരിച്ച്. കാശ്മീരിലേക്കുള്ള മടക്കയാത്രയിൽ അദ്ദേഹം നിരവധി ഭരണാധികാരികളെ കീഴടക്കി, തുടർന്ന് നിരവധി വടക്കൻ രാജാക്കന്മാരെ കീഴടക്കി. കൽഹണന്റെ പരാമർശങ്ങളുടെ പുനർനിർമ്മാണത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, കലാചരിത്രകാരനായ ഹെർമൻ ഗോയറ്റ്സ് (1969) ഒരു സിദ്ധാന്തം പറഞ്ഞത്, ലളിതാദിത്യയ്ക്ക് ഇന്ത്യയിലെ പ്രധാന ഭാഗങ്ങളും ഇന്നത്തെ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനും മധ്യേഷ്യയും ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു ഹ്രസ്വകാല സാമ്രാജ്യം സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു എന്നാണ്. ഗോയറ്റ്സിന്റെ വിശകലനം കശ്മീരിന്റെ ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ച് എഴുതുന്ന തുടർന്നുള്ള എഴുത്തുകാർ അത് അംഗീകരിക്കുകയും വ്യാപകമായി ഉദ്ധരിക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, ലളിതാദിത്യയുടെ അയൽ ഭരണാധികാരികളുടെ രേഖകൾ കൽഹണന്റെ അവകാശവാദങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നില്ല; ഉദാഹരണത്തിന്, ടാങ് രാജവംശത്തിന്റെ ചരിത്രങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തെ ടാങ് ചക്രവർത്തിയുടെ സാമന്തനായി അവതരിപ്പിക്കുന്നു. തൽഫലമായി, മറ്റ് നിരവധി പണ്ഡിതന്മാർ കൽഹണന്റെ പരാമർശങ്ങളെ കാവ്യാത്മകമായ അതിശയോക്തിയായി തള്ളിക്കളഞ്ഞു.
ഈ അതിശയോക്തികൾക്കിടയിലും, ലളിതാദിത്യൻ തന്റെ രാജവംശത്തിലെ ഏറ്റവും ശക്തനായ രാജാവായി പൊതുവെ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു. കാശ്മീരിൽ ഇപ്പോൾ നശിച്ച മാർട്ടണ്ട് സൂര്യക്ഷേത്രം ഉൾപ്പെടെ നിരവധി ആരാധനാലയങ്ങൾ അദ്ദേഹം നിർമ്മിച്ചു. രാജകുടുംബത്തിന്റെ പരമ്പരാഗത തലസ്ഥാനമായ ശ്രീനഗരത്തിലും അദ്ദേഹം പരിപാലിച്ചുവെങ്കിലും അദ്ദേഹം പരിഹാസപുരയിൽ ഒരു പുതിയ തലസ്ഥാനം ഉൾപ്പെടെ നിരവധി പട്ടണങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു.
L
.jpg)
രാജതാരംഗിനി ആദ്യമായി ഇംഗ്ലീഷിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്ത എം.എ സ്റ്റെയിൻ (1900), ലളിതാദിത്യൻ യശോവർമനെ കീഴ്പെടുത്തിയത് ഒരു ചരിത്ര വസ്തുതയായി അംഗീകരിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ചരിത്രപരമായ വിശദാംശങ്ങളുടെ അഭാവത്തിൽ, കൽഹണൻ"പ്രത്യക്ഷമായും ഐതിഹാസികം" എന്ന് വിവരിച്ച തുടർന്നുള്ള വിജയങ്ങൾ അദ്ദേഹം നിരസിച്ചു. [1] അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, കാശ്മീർ രാജ്യത്തിന് അത്തരം വിപുലമായ പ്രചാരണങ്ങൾ നടത്താൻ മനുഷ്യശക്തിയോ വിഭവങ്ങളോ ഇല്ലായിരുന്നു. [2]
അഫ്ഗാനിസ്ഥാനും പഞ്ചാബും
[തിരുത്തുക]മധ്യ ഇന്ത്യയിൽ പ്രചാരണം ആരംഭിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് ലളിതാദിത്യ പഞ്ചാബ്, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ , മധ്യേഷ്യൻ മലനിരകളുടെ പടിഞ്ഞാറൻ ഭാഗം പിടിച്ചടക്കിയതായി ഗോയറ്റ്സ് സിദ്ധാന്തിക്കുന്നു. [3] 730 CE- ന് മുമ്പ് അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ ലളിതാദിത്യ പിടിച്ചടക്കിയ തീയതി അദ്ദേഹം പിന്തുണയ്ക്കുകയും ഇനിപ്പറയുന്ന വാദങ്ങൾ അവതരിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു: [4]
ദക്ഷിണേന്ത്യ
[തിരുത്തുക]കൽഹണന്റെ കണക്കിൽ "രത്ത" എന്ന പദം കർണ്ണാട്ടക പ്രദേശം ഭരിച്ചിരുന്ന രാഷ്ട്രകൂടന്മാരുടെ ഒരു പരാമർശമായി കാണപ്പെടുന്നു. ഇതിൽ പറയുന്ന വിന്ധ്യ എന്ന പദം ഇന്ന് നിലവിലുള്ള വിന്ധ്യപര്വ്വതവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കാവാവില്ല : അത് ഒരുപക്ഷേ കാവ്യസൗന്ദര്യത്തിനായിരിക്കാം. രത്ത രാജ്ഞിയെ വിന്ധ്യവാസിനി (വിന്ധ്യൻ മേഖലയിൽ താമസിക്കുന്നവൾ ) എന്ന്, കാവ്യാത്മകവും ഉപയോഗിച്ചതാകാം . [5]
സ്വകാര്യ ജീവിതം
[തിരുത്തുക]ലളിതാദിത്യന്റെ പിൻഗാമിയായി അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുത്രന്മാർ വന്നു: ആദ്യം കുവലയപിഡ, പിന്നെ വജ്രദിത്യൻ. കുവലയപിഡ രാജ്ഞി കമലാദേവിയുടെ മകനും വജ്രാദിത്യൻ ചക്രവർത്തിയുടെ മകനുമായിരുന്നു. വജ്രാദിത്യന്റെ പിൻഗാമിയായി അദ്ദേഹത്തിന്റെ പുത്രന്മാരായ പൃഥ്വ്യാപിദയും സംഗ്രഹമാപിദയും അധികാരമേറ്റു. [6]
നഗരങ്ങളും പട്ടണങ്ങളും
[തിരുത്തുക]
- സുനിശ്ചിത പുര, ലോകം കീഴടക്കാൻ തീരുമാനിച്ചപ്പോൾ [7]
- ദർപിത പുര, അയാൾക്ക് അഭിമാനം തോന്നിയപ്പോൾ [7]
- ഫല-പുര അദ്ദേഹം ഫലം ലഭിച്ചപ്പോൾ. എംഎ സ്റ്റെയിൻ പരിഹാസപുരയ്ക്ക് സമീപമാണ് ഫലപുരയും തിരിച്ചറിയുന്നത്. അത് വിതസ്തയുടെയും സിന്ധുവിന്റെയും സംഗമസ്ഥാനവും സ്ഥിതിചെയ്യുന്നു. [7]
- പർണോത്സ, അവൻ ഒരു ഇല ( പർണ്ണ ) എടുത്തപ്പോൾ. സ്റ്റെയിൻ ഈ നഗരം ആധുനിക പൂഞ്ച് എന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞു. [7]
- ആധുനിക ലാരിക്പൂരിനടുത്തുള്ള ലോകഭവന നീരുറവയ്ക്ക് സമീപമുള്ള പ്രദേശമായി ലോകപുണ്യ നഗരം തിരിച്ചറിയപ്പെടുന്നു. [8]
- ഇന്ദ്രന്റെ വാസസ്ഥലത്തേക്കാൾ മികച്ചതായിരുന്നു പരിഹാസപുരം . [9] ഈ നഗരം ലളിതാദിത്യന്റെ വസതിയായി ചുരുങ്ങിയ കാലത്തേക്ക് മാറി, അതേസമയം ശ്രീനഗർ മറ്റൊരു തലസ്ഥാനമായി തുടർന്നു. കൽഹണന്റെ കാലത്ത് പരിഹാസപുര വിജനമായിരുന്നു. [10]
- ദാഹം അനുഭവിക്കുന്ന ആർക്കും കുടിക്കാൻ വെള്ളം കണ്ടെത്തുമെന്ന് ഉറപ്പുവരുത്താൻ ഉപ്പുവെള്ളമുള്ള തരിശുഭൂമിയിലെ നിരവധി പട്ടണങ്ങൾ. [11]
ആരാധനാലയങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]ഓരോ പട്ടണത്തിലും ഗ്രാമത്തിലും പുഴയിലും കടലിലും ദ്വീപിലും ലളിതാദിത്യൻ ഒരു ദേവാലയം നിർമ്മിച്ചതായി കൽഹന പ്രസ്താവിക്കുന്നു. [7] അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാര്യമാരും മന്ത്രിമാരും പരിചാരകരും ഈ ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ നൂറുകണക്കിന് പ്രതിമകൾ പ്രതിഷ്ഠിച്ചു. [12] ലളിതാദിത്യൻ ഈ ആരാധനാലയങ്ങളിൽ സ്വർണ്ണവും വെള്ളിയും കൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച ദേവന്മാരുടെ സേവകരുടെ വിഗ്രഹങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു. [12]
വിഷ്ണു ആരാധനാലയങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]കൽഹണം പ്രകാരം ലലിതദിത്യൻ വിഷ്ണുവിന്റെ വിവിധ അവതാരങ്ങൾ അടക്കം ധാരാളം പ്രതിഷ്ഠ ആരാധനാലയങ്ങൾ, സ്ഥാപിച്ചു. കേശവ, നൃഹരി, മുക്താസ്വാമി എന്നിവ ചിലതാണ
മറ്റുള്ളവർ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭരണകാലത്ത് വിഷ്ണു ആരാധനാലയങ്ങൾ നിർമ്മിച്ചു:
ബുദ്ധ ആരാധനാലയങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]ഇനിപ്പറയുന്ന ബുദ്ധമത ആരാധനാലയങ്ങൾ നിർമ്മിച്ചതിന്റെ പേരിൽ ലളിതാദിത്യനെ കൽഹന ബഹുമാനിക്കുന്നു:
- ഒരു വലിയ വിഹാരം പണിതു കൊണ്ട് സ്തൂപം ഹുശ്കപുര (ആധുനിക ഉഷ്കുർ ഇവിടെ ഒരു സ്തൂപത്തിന്റെയും ഒരു ശിവ ക്ഷേത്രത്തിന്റെയും അവശിഷ്ടങ്ങൾ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട് ,). ചൈനീസ് തീർഥാടകനായ ഓ-കോംഗ് തന്റെ കശ്മീരി ആശ്രമങ്ങളുടെ പട്ടികയിൽ "മൗങ്-ടി" വിഹാരത്തെക്കുറിച്ച് പരാമർശിക്കുന്നു; സ്റ്റീൻ ഈ വിഹാരത്തെ ഉഷ്കൂർ സൈറ്റുമായി തിരിച്ചറിയുന്നു, കൂടാതെ "മൗങ്-ടി" എന്നത് "മുക്ത" യുടെ ചൈനീസ് ട്രാൻസ്ക്രിപ്ഷനാണെന്ന് സിദ്ധാന്തിക്കുന്നു. [13]
- ഒരു വലിയ ചതുശ്ശാല (ചതുരം), ഒരു വലിയ ചൈത്യ , ജിനയുടെ (ബുദ്ധന്റെ) വലിയ ചിത്രം എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് രാജവിഹാര നിർമ്മിച്ചു. [9]
- 84,000 പ്രസ്ഥ ചെമ്പ് കൊണ്ട് വളരെ ഉയരമുള്ള ഒരു ബൃഹദ് ബുദ്ധ നെ ഉണ്ടാക്കി സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട് ( പ്രസ്ഥ എന്നത് ഒരു പുരാതന അളവ് ആണ്.ഒരു പ്രസ്ഥ 64 തൊലക ങ്ങൾക്ക്തുല്യമാണ്.). [14]
രാജാവിന്റെ പ്രജകൾ ബുദ്ധമത ആരാധനാലയങ്ങൾ നിർമ്മിച്ചതായി പറയപ്പെടുന്നു:
ശിവക്ഷേത്രങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]
സൂര്യ ദേവാലയങ്ങൾ
[തിരുത്തുക]ലളിതാദിത്യൻ ലളിതാപുരയിൽ ആദിത്യന്റെ (സൂര്യദേവൻ ) ഒരു ദേവാലയം നിർമ്മിച്ചുവെന്നും കന്യാകുബ്ജയുടെ ഭൂമിയും അതിന്റെ ഗ്രാമങ്ങളും ഈ ശ്രീകോവിലിന് നൽകിയതായും കൽഹന പരാമർശിക്കുന്നു. [7] കൂടാതെ, അദ്ദേഹം മാർത്താണ്ഡ സൂര്യക്ഷേത്രവും ചുറ്റുമുള്ള പട്ടണവും നിയോഗിച്ചു. [15]
- Martand Sun Temple
-
സിയിലെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ. 1870 -
ജെ.ഡുഗുയിഡിന്റെ (1870-73) പുന impസ്ഥാപിച്ച മതിപ്പ് -
2011 വേനൽക്കാലത്ത് അവശിഷ്ടങ്ങൾ -
2012 ശൈത്യകാലത്ത് അവശിഷ്ടങ്ങൾ
.jpg)
.jpg)
റഫറൻസുകൾ
[തിരുത്തുക]
ഗ്രന്ഥസൂചിക
[തിരുത്തുക]- ↑ André Wink 2002, p. 244.
- ↑ Hermann Goetz 1969, p. 9.
- ↑ Tansen Sen 2004, p. 150.
- ↑ Hermann Goetz 1969, p. 16.
- ↑ MA Stein 1 1900, p. 135.
- ↑ MA Stein 2 1900, p. 269.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 MA Stein 1 1900, p. 139.
- ↑ MA Stein 1 1900, p. 141-142.
- ↑ 9.0 9.1 MA Stein 1 1900, p. 142.
- ↑ MA Stein 1 1900, p. 144.
- ↑ MA Stein 1 1900, p. 146.
- ↑ 12.0 12.1 MA Stein 1 1900, p. 143.
- ↑ MA Stein 1 1900, p. 140.
- ↑ MA Stein 1 1900, pp. 142–143.
- ↑ MA Stein 1 1900, p. 141.