സ്വരൂപ് റാണി നെഹ്‌റു

സ്വരൂപ് റാണി നെഹ്‌റു
Swarup Rani in 1894
വ്യക്തിഗത വിവരങ്ങൾ
ജനനം1868
Delhi, British India
മരണംJanuary 1938
രാഷ്ട്രീയ കക്ഷിIndian National Congress
പങ്കാളിMotilal Nehru
RelationsNehru–Gandhi family
കുട്ടികൾJawaharlal Nehru
Vijaya Lakshmi Pandit
Krishna Hutheesing

ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യത്തെ പ്രധാനമന്ത്രി ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റുവിന്റെ മാതാവായിരുന്നു സ്വരൂപ് റാണി നെഹ്‌റു. 1920 മുതൽ 30 വരെ ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യ പ്രസ്ഥാനത്തിൽ അവർ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ചു. ബാരിസ്റ്ററും ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് നേതാവുമായ മോത്തിലാൽ നെഹ്രുവിന്റെ പത്നിയായിരുന്ന അവർ ഐക്യരാഷ്ട്ര സഭയുടെ ആദ്യ വനിതാ പ്രസിഡന്റായ വിജയലക്ഷ്മി പണ്ഡിറ്റിന്റെ മാതാവും, ഇന്ത്യയിലെ ഏക വനിതാ പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്ന ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടേയും രാജീവ് ഗാന്ധിയുടേയും മുത്തശ്ശിയും ആയിരുന്നു. രാജീവ് ഗാന്ധിയുടെ മക്കളായ രാഹുൽ ഗാന്ധിയും പ്രിയങ്ക ഗാന്ധി വാദ്രയും അവരുടെ കൊച്ചുമക്കളാണ്.

കശ്മീരി ബ്രാഹ്മണ കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ച സ്വരൂപ് റാണി ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിലെ ലാഹോറിൽ നിന്ന് മോട്ടിലാൽ നെഹ്രുവിനെ വിവാഹം കഴിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദ്യ ഭാര്യയും കുട്ടിയും പ്രസവത്തിൽ മരണമടഞ്ഞിരുന്നു. ആദ്യ മകൻ ശൈശവാവസ്ഥയിൽ മരിച്ചതിനുശേഷം, ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു എന്ന മറ്റൊരു ആൺകുട്ടിയെ പ്രസവിച്ചു. തുടർന്ന് വിജയലക്ഷ്മി, കൃഷ്ണ എന്നീ രണ്ട് പെൺമക്കളെ പ്രസവിച്ചു. യഥാക്രമം 'നാൻ', 'ബെറ്റി' എന്നും അവർ അറിയപ്പെടുന്നു. 1920 വരെ സ്വരൂപ് റാണി ആഡംബരത്തിലാണ് താമസിച്ചിരുന്നത്. ഉത്തർപ്രദേശിലെ അലഹബാദിലെ ആനന്ദ് ഭവൻ എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു വലിയ വീട്ടിൽ അവർ വിപുലമായ ഒരു കുടുംബത്തോടൊപ്പം താമസിച്ചു. അലഹബാദിൽ ഒരു കാർ സ്വന്തമാക്കിയ ആദ്യത്തെ കുടുംബത്തിലെ അംഗമായിരുന്ന അവർക്ക് കുതിരലായം, ഒരു നീന്തൽക്കുളം, ഒരു ടെന്നീസ് കോർട്ട്, വൈദ്യുതി, എന്നിവയും ഉണ്ടായിരുന്നു. 1920-ൽ മഹാത്മാ ഗാന്ധി ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസിന്റെ നേതാവായി. ബ്രിട്ടീഷുകാരുമായുള്ള നിസ്സഹകരണപ്രസ്ഥാനത്തിലും തൊട്ടുകൂടായ്മയിൽ തുടങ്ങി ഇന്ത്യൻ "സാമൂഹിക തിന്മകൾ"ക്കെതിരായ പോരാട്ടത്തിലൂടെ നെഹ്‌റു കുടുംബത്തിന്റെ ധാർമ്മികതയും പ്രവർത്തനവും രൂപാന്തരപ്പെട്ടു. ജവഹർലാലും മോത്തിലാലും തങ്ങളുടെ ബാരിസ്റ്റർ ഉദ്യോഗം ഉപേക്ഷിക്കുകയും നെഹ്‌റു സ്ത്രീകൾ കർശനമായ സ്വയം അച്ചടക്കത്തിന് വഴങ്ങുകയും നിസ്സഹകരണ പ്രസ്ഥാനത്തിൽ ഏർപ്പെടുകയും ചെയ്തു. ബ്രിട്ടീഷ് ഉപ്പ് നിയമങ്ങൾ ലംഘിച്ച് 1930 കളിൽ സ്വരൂപ് റാണി സ്ത്രീകൾക്ക് വേണ്ടി ഉപ്പ് ഉണ്ടാക്കണമെന്ന് വാദിക്കുന്നതിൽ സജീവമായി.

മുൻകാലജീവിതം

[തിരുത്തുക]
Swarup Rani Nehru (first on left) with her family in England

1868-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് ഇന്ത്യയിലെ ലാഹോറിൽ ജനിച്ച സ്വരൂപ് റാണി നെഹ്‌റു [1] കശ്മീരി ബ്രാഹ്മണ വംശജയായിരുന്നു.[2] അവരുടെ കണ്ണുകൾക്ക് തവിട്ടുനിറവും തലമുടി തവിട്ടുകലർന്ന ചുവപ്പു നിറവുമായിരുന്നു.[3] അവർക്ക് ഇംഗ്ലീഷ് സ്വയം മനസ്സിലായെങ്കിലും സംസാരിച്ചിരുന്നില്ല.[2]

മോട്ടിലാൽ നെഹ്രുവിന്റെ രണ്ടാമത്തെ ഭാര്യയായിരുന്നു അവർ. കൗമാരപ്രായത്തിൽ വിവാഹം കഴിച്ചിരുന്നു. മോട്ടിലാൽ നെഹ്രുവിന്റെ ആദ്യ ഭാര്യയും മകനും പ്രസവത്തിൽ മരിച്ചിരുന്നു. സ്വരൂപ് റാണിയും മോത്തിലാലും വിവാഹിതരായ ഉടൻ അവർക്ക് ഒരു മകൻ ജനിച്ചു. തങ്ങൾക്ക് ഒരിക്കലും ഒരു മകനുണ്ടാകില്ലെന്ന് ഒരു യോഗി അറിയിച്ചതായും ഒരു പുരാവൃത്തം വിവരിക്കുന്നു, യോഗി മരിച്ച് പത്ത് മാസത്തിന് ശേഷം 1889 നവംബർ 14 ന് ജവഹർലാൽ നെഹ്രു എന്ന ആൺകുട്ടി ജനിച്ചു.[4] വിവാഹത്തിന് ശേഷം ഏതാനും വർഷങ്ങൾ കഴിഞ്ഞപ്പോൾ അവരുടെ ആരോഗ്യം മോശമായി.[3]ജീവിതകാലം മുഴുവൻ, ആവർത്തിച്ചുള്ള അസുഖങ്ങൾക്കിടെ, മൂത്ത സഹോദരി രാജവതി അവരെ പരിപാലിച്ചു.[5]

1920 ന് മുമ്പുള്ള കുടുംബജീവിതം അലഹബാദിലെ ആനന്ദ് ഭവൻ എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്ന മാളികയിലായിരുന്നു. വിപുലമായ ഒരു കുടുംബം ഉൾപ്പെട്ട ഈ കുടുംബത്തിന് വൈദ്യുതിയും ജലസൗകര്യവും കുതിരലായവും നീന്തൽക്കുളവും ടെന്നീസ് കോർട്ടും ഉണ്ടായിരുന്നു. ഭർത്താവിന്റെ പല സ്യൂട്ടുകളും സാവിൽ റോയിലാണ് രൂപകൽപ്പന ചെയ്തത്, മകന്റെ കളിപ്പാട്ടങ്ങൾ ഇംഗ്ലണ്ടിൽ നിന്നുള്ളതായിരുന്നു. അലഹബാദിൽ ഒരു കാർ സ്വന്തമാക്കിയ ആദ്യത്തെയാളായിരുന്നു മോത്തിലാൽ.[4]

1900 ഓഗസ്റ്റ് 18 ന് സ്വരൂപ് റാണി വിജയലക്ഷ്മി പണ്ഡിറ്റ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന സരുപ് കുമാരി എന്ന മകൾക്ക് ജന്മം നൽകി.[4]

1905 മെയ് 5 ന് സ്വരൂപ് റാണി ബോംബെയിൽ നിന്ന് ഭർത്താവിനും മകനും മൂത്ത മകൾക്കുമൊപ്പം ലണ്ടനിലേക്ക് പോയി. ജവഹർലാലിനെ ഒരു സ്കൂളിൽ ചേർക്കുക എന്നതായിരുന്നു മോട്ടിലാലിന്റെ ഉദ്ദേശ്യം. അക്കാലത്ത് ഓക്സ്ഫോർഡിലുണ്ടായിരുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ അനന്തരവൻ ബ്രിജ് ലാൽ നെഹ്രുവിന് അദ്ദേഹം കുറിച്ചു: “ശരിയായ ചികിത്സയെക്കുറിച്ചും എന്റെ ഭാര്യക്ക് ഏറ്റവും അനുയോജ്യമായ ജലസൗകര്യമുള്ള സ്ഥലത്തെക്കുറിച്ചും ചില സ്പെഷ്യലിസ്റ്റുകളെയും കാണിക്കുക.[6]യൂറോപ്പ് പര്യടനത്തിനും ഹാരോ സ്കൂളിൽ ജവഹർലാലിന്റെ വിടവാങ്ങലിനും ശേഷം 1905 നവംബറിൽ അവർ അലഹബാദിലെത്തി.[6]അതേ മാസത്തിലും യാദൃച്ഛികമായി ജവഹർലാലിന്റെ ജന്മദിനത്തിലും അവർ മൂന്നാമത്തെ മകനെ പ്രസവിച്ചു. അവർ കുഞ്ഞിന് രത്തൻ ലാൽ എന്ന് പേരിട്ടു.[7]എന്നിരുന്നാലും, ശൈശവാവസ്ഥയിൽ ആ കുഞ്ഞ് മരിച്ചു. 1907 നവംബർ 2 ന് അവളുടെ രണ്ടാമത്തെ മകളും അവസാന കുട്ടിയുമായ കൃഷ്ണ ജനിച്ചു.[4]

ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റുവിന്റെ പ്രധാന സ്വാധീനമായിരുന്നു സ്വരൂപ് റാണി.[8] അവരുടെ പെൺമക്കളുടെ പേരുകൾ 'നാൻഹി', 'ബേടി' എന്നിവയിൽ നിന്ന് 'നാൻ', 'ബെറ്റി' എന്നിങ്ങനെ ഇംഗ്ലീഷ് ഭരണാധികാരികളുടെ ആംഗലേയഭാഷയാക്കി. ജവഹർലാലിനെ ഇംഗ്ലീഷ് കവിതകൾ പഠിപ്പിച്ചു. ഒരു ആദ്യകാല കുടുംബ ഛായാചിത്രം വിക്ടോറിയൻ ശൈലിയിൽ ഒരു നാവിക സ്യൂട്ടിൽ ഇരിക്കുന്നതായി ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. ജവഹർലാലിൽ പരമ്പരാഗത ഹിന്ദു സ്വാധീനം വന്നത് സ്വരൂപ് റാണിയിൽ നിന്നും വീട്ടിലെ മറ്റ് നെഹ്‌റു സ്ത്രീകളിൽ നിന്നുമായിരുന്നു. സ്വയം കൂടുതൽ അസുഖം ബാധിച്ചിട്ടും, അസൂയാലുക്കളായ അല്ലെങ്കിൽ തന്റെ ഏക മകനെ അമിതമായി അഭിനന്ദിക്കുന്നവരിൽ നിന്ന് നെറ്റിയിൽ ഒരു കറുത്ത പൊട്ട് ഇട്ടുകൊണ്ട് 'ദുഷിച്ച കണ്ണ്' ഇല്ലാതാക്കാൻ അവർ വളരെയധികം പരിശ്രമിച്ചു.[4]

ഒന്നാം ലോകമഹായുദ്ധസമയത്ത്, യൂറോപ്യൻ, ഇന്ത്യൻ വനിതകളുടെ ഗ്രൂപ്പുകൾക്കൊപ്പം സൈനികർക്കായി കമ്പിളി വസ്ത്രങ്ങൾ ശേഖരിക്കാനും സ്വരൂപ് റാണി സഹായിച്ചു.[9]1916-ന് മുമ്പ്, സ്വരൂപ് റാണിക്ക് മകൻ ജവഹർലാലിൽ നിന്ന് ഒരു കത്ത് ലഭിച്ചു. മുൻകൂട്ടി തീരുമാനിച്ച ഒരു ഭാര്യ താൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നില്ലയെന്നും ഒരു അവിവാഹിതൻ ആയി തുടരാമെന്നും അതിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അവർ വിശ്വസ്തനായ ഒരു പണ്ഡിറ്റുമായി ആലോചിച്ചിരുന്നു. ജാതകം താരതമ്യം ചെയ്ത ശേഷം ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റുവും കമല കൗറും 1916 ഫെബ്രുവരി 8 ന് വിവാഹിതരായി.[10]

സ്വരൂപ് റാണി ഭക്തയും പരമ്പരാഗത ഹിന്ദുമതവിശ്വാസിയുമാണെന്ന് സ്വാമി ഒരിക്കൽ പറഞ്ഞു. ജവഹർലാലിനും കമലയ്ക്കും പുത്രൻ ഇല്ലെന്നതിൽ ഖേദമുണ്ട്. [11]1917 നവംബർ 17 രാത്രി സ്വരൂപ് "സംഭവിച്ചതായി" പ്രഖ്യാപിച്ചു[12] "പെൺകുട്ടി" എന്ന് പറയാൻ കഴിയാതെ അത് സംഭവിച്ചുവെന്ന് അവർ അറിയിച്ചു. ഭർത്താവ് ഹെയ്ഗ് കുടിക്കുന്നതിനിടെ ഒരു കൊച്ചുമകൻ (പിന്നീട് ഇന്ദിരാഗാന്ധി എന്നറിയപ്പെട്ടു) ജനിച്ചു.[12]അവൾക്ക് ഒരു കൊച്ചുമകനെ ആവശ്യമുണ്ടായിരുന്നു.[13]പിന്നീട് ഇന്ദിര മുത്തശ്ശിയെ ഭക്ഷണ അലമാരയായ "ഡോളി" യിൽ നിന്ന് മധുരപലഹാരങ്ങൾ നൽകുന്നതിനാൽ [14]"ഡോൾ അമ്മ" എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നു.[14][15].

ശേഷ ജീവിതം

[തിരുത്തുക]
Nehru-Gandhi family group photo, Sawrup Rani Nehru seated first left

1920-ൽ ഗാന്ധി ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസിന്റെ നേതാവായി. നിസ്സഹകരണപ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ഭാഗമായി ബ്രിട്ടീഷുകാരെ എതിർക്കുകയും തൊട്ടുകൂടായ്മയിൽ നിന്ന് ആരംഭിക്കുന്ന ഇന്ത്യൻ "സാമൂഹിക തിന്മകൾ"ക്കെതിരായ പോരാട്ടത്തിലൂടെയും നെഹ്‌റു കുടുംബത്തിന്റെ ധാർമ്മികപ്രവർത്തനവും രൂപാന്തരപ്പെട്ടു. ജവഹർലാലും മോട്ടിലാലും ബാരിസ്റ്റർ ജോലി ഉപേക്ഷിച്ചു.[16] തത്ഫലമായുണ്ടായ സാമ്പത്തിക ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ സ്വരൂപ് റാണി ഉൾപ്പെടെ നെഹ്‌റു കുടുംബത്തിലെ വനിതകളുടെ ആഭരണങ്ങൾ വിൽക്കുന്നതിനും കാരണമായി.[17] അവരുടെ മകളായ കൃഷ്ണയെ സ്കൂളിൽ നിന്ന് മാറ്റി. ദിവസേന രണ്ടുതവണത്തെ ഭക്ഷണം ഒന്നായി ലയിപ്പിച്ചു. കുതിരാലയം, സ്റ്റാഫ്, ക്രോക്കറി, ക്രിസ്റ്റൽ എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ളവ ഒഴിവാക്കി ജീവിതത്തിന്റെ ഭംഗി കുറച്ചു. കോൺഗ്രസ് പുരുഷന്മാർ പതിവായി സന്ദർശിക്കുന്ന ഒരു വീട്ടിലേക്ക് സ്ത്രീകൾ പിന്നീട് സ്വയം പൊരുത്തപ്പെട്ടു.[18]

1921 ഡിസംബർ 7-ന്, വൈസ്രോയി സ്റ്റേറ്റ് സെക്രട്ടറിക്ക് "ഏതൊരു വ്യക്തിയെയും എത്ര പ്രമുഖനാണെങ്കിലും" അറസ്റ്റ് ചെയ്ത് വിചാരണ ചെയ്യാൻ നിർദ്ദേശം നൽകിയതിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ "നിയമത്തിന്റെ പരിപാലനത്തിനും അധികാരത്തെ മാനിക്കുന്നതിനും" ആവശ്യമെന്ന് കരുതുന്ന മോത്തിലാലിനെയും ജവഹർലാലിനെയും അറസ്റ്റ് ചെയ്ത് ജയിലിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി. സ്വരൂപ് റാണിയുമായുള്ള അഭിമുഖത്തിൽ, "എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട ഭർത്താവിനെയും എന്റെ ഏക മകനെയും ജയിലിലേക്ക് അയച്ചതിന്റെ വലിയ പദവിയിൽ അവർ സന്തോഷിച്ചു", "ലോകത്തിൽ ഏക പുത്രന്മാരുള്ളവർ ധാരാളമുണ്ടെന്ന് മഹാത്മാഗാന്ധി ഒരിക്കൽ എന്നോടു പറഞ്ഞു" എന്നും അവർ കൂട്ടിച്ചേർത്തു.[19] ഇന്ത്യൻ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയിലേക്ക് സ്ത്രീകളെ റിക്രൂട്ട് ചെയ്യുകയെന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ 1922 ജനുവരി 26 ന് സ്വരൂപ് റാണി ഇഡ്ഗയിൽ നടത്തിയ യോഗത്തിൽ 1000 പേർ പങ്കെടുത്തു.[20] സ്വരൂപ് റാണിയുടെ ചെറുമകൾ നയൻതാര സെഹ്ഗാൾ പിന്നീട് സ്വരൂപ് റാണി തന്റെ വിധവകാലഘട്ടത്തിൽ ദേശീയ പ്രസ്ഥാനത്തിൽ ഒരു സൈനികയുടെ പങ്ക് വഹിച്ചതെങ്ങനെയെന്ന് വിശദീകരിച്ചു.[21]

1930-ൽ നിസ്സഹകരണ പ്രസ്ഥാനവും ഗാന്ധിയുടെ ഉപ്പ് മാർച്ചും ആരംഭിച്ചതോടെ മോട്ടിലാൽ ആനന്ദ് ഭവനെ ഇന്ത്യൻ കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിക്ക് നൽകി.[22] അതേ വർഷം, ബ്രിട്ടീഷ് രാജിനും അതിന്റെ ഉപ്പ് നിയമങ്ങൾക്കുമെതിരായ പ്രസ്ഥാനത്തെ അനുകൂലിച്ച് സ്വരൂപ് റാണി സ്വയം ഉപ്പ് ഉൽപാദനം അംഗീകരിച്ചു.[23]സ്വയംഭരണത്തിനായി സഹകരിച്ച് പ്രവർത്തിക്കാൻ സ്ത്രീകളോട് അവർ അഭ്യർത്ഥിച്ചു: "നിങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ മാതൃരാജ്യത്തോട് സത്യമാണെങ്കിൽ എല്ലാ വീടുകളിലും ഉപ്പ് ഉൽപാദനം ആരംഭിക്കണം"[23] 1931 ഫെബ്രുവരി 6 ന് മോട്ടിലാൽ മരിച്ചപ്പോൾ, [22] സ്വരൂപ് റാണി അദ്ദേഹത്തിന്റെ കട്ടിലിനരികിലായിരുന്നു.[24]

1932-ൽ, കമലയുടെ ചികിത്സയ്ക്കായി കൊൽക്കത്ത സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ, സ്വരൂപ് റാണി സ്വയം അച്ചടക്കം കർശനമായി പാലിക്കുന്നതിലും എല്ലാത്തരം ആഡംബരങ്ങളിൽ നിന്നും വിട്ടുനിൽക്കുന്നതിലും ആശങ്ക പ്രകടിപ്പിച്ചു. കുറഞ്ഞത് ഒരു "മാലയും ഒരു ജോടി വളകളും" ധരിക്കണമെന്ന് അവർ ആഗ്രഹിച്ചു.[25] മറ്റൊരു സംഭവത്തിനിടയിൽ, ജയിലിൽ മകനെ സന്ദർശിച്ച് ഒരു ദിവസം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ, ഫാൻ സ്വിച്ച് ചെയ്യാതെ തന്നെ ചൂടിൽ ഒരു മുറിയിൽ ഇരിക്കുന്നതായും സ്വരൂപ് റാണിയെ സ്വാമി കണ്ടെത്തി. "അമ്മയുടെ ഹൃദയം വല്ലാതെ സ്പർശിച്ചു. ഇനി മുതൽ മകൻ ചൂടുള്ള ജയിൽ സെല്ലിൽ കറങ്ങുമ്പോൾ ഒരു വൈദ്യുത ഫാനിന്റെ സുഖം ആസ്വദിക്കാൻ അവർ വിസമ്മതിച്ചു" എന്ന് സ്വാമി റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തു.[25] അതേ വർഷം തന്നെ പ്രകടനത്തിനിടെ ലാത്തി ചാർജിൽ മർദ്ദനത്തിൽ പരിക്കേൽക്കുകയും ചെയ്തു. അവർ തന്റെ മകന് എഴുതി: "ധീരനായ ഒരു മകന്റെ അമ്മയും അവനെപ്പോലെയാണ്." [26]

തന്റെ ആത്മകഥയിൽ ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു എഴുതുന്നു: “അദ്ദേഹത്തോടുള്ള (പിതാവിനോടുള്ള) ആദരവും വാത്സല്യവും എന്നത്തേയും പോലെ ശക്തമായിരുന്നെങ്കിലും, ഭയം അവയിൽ ഒരു ഭാഗമായി. എന്റെ അമ്മയുടെ കാര്യത്തിൽ അങ്ങനെയല്ല. എനിക്ക് അവരെക്കുറിച്ച് ഒരു ഭയവുമില്ലായിരുന്നു. കാരണം ഞാൻ ചെയ്തതെല്ലാം അവർ ക്ഷമിക്കുമെന്ന് എനിക്കറിയാമായിരുന്നു. മാത്രമല്ല അവരോടുള്ള അമിതവും വിവേചനരഹിതവുമായ സ്നേഹം കാരണം ഞാൻ അവരുടെ മേൽ അൽപ്പം ആധിപത്യം സ്ഥാപിക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. ഞാൻ അവരെ അച്ഛനേക്കാൾ കൂടുതലായി കണ്ടു.[27]

മരണവും പാരമ്പര്യവും

[തിരുത്തുക]

1938 ജനുവരിയിൽ[28] സഹോദരി, മകൻ നെഹ്‌റു, പെൺമക്കളായ സരുപ്, ബെറ്റി എന്നിവർ അരികിലുണ്ടായിരുന്നപ്പോൾ അവർ മരിച്ചു. [1][21] അവരുടെ സഹോദരി അടുത്ത ദിവസം മരിച്ചു.[21]

ഇന്ത്യൻ ദേശീയ കോൺഗ്രസ് നേതാവ് മോത്തിലാൽ നെഹ്‌റുവിന്റെ ഭാര്യയും ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യ പ്രധാനമന്ത്രി പണ്ഡിറ്റ് നെഹ്രുവിന്റെയും സ്വരൂപ് റാണി വിജയലക്ഷ്മി പണ്ഡിറ്റിന്റെയും അമ്മയായിരുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്ര പൊതുസഭയുടെ ആദ്യ വനിതാ പ്രസിഡന്റായി. ഇന്ത്യയിലെ ഏക വനിതാ പ്രൈം മന്ത്രി ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെയും രാജീവ് ഗാന്ധിയുടെയും മുത്തശ്ശിയും രാഹുൽ ഗാന്ധിയും പ്രിയങ്ക ഗാന്ധി വാദ്ര എന്നിവർ അവരുടെ വലിയ കൊച്ചുമക്കളുമായിരുന്നു.[1]

അവരുടെ ബഹുമാനാർത്ഥം അലഹബാദിലെ ആശുപത്രിയുടെ പേര് സ്വരൂപ് റാണി നെഹ്‌റു ആശുപത്രി എന്ന് നൽകി.[29][30]

അവലംബം

[തിരുത്തുക]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 "The Nehru-Gandhi family tree". Msn.com. Retrieved 28 April 2019.
  2. ↑ 2.0 2.1 Thapar, Suruchi (1993). "The Nehru Women" (PDF). Retrieved 16 August 2019.[പ്രവർത്തിക്കാത്ത കണ്ണി]
  3. ↑ 3.0 3.1 Nanda, B. R. The Nehrus Motilal and Jawaharlal (1962). p.24-25
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Tharoor, Shashi Nehru (2003). Chapter 1. "With Little to Commend Me: 1889–1912. p.1-9
  5. ↑ Nanda, B. R. The Nehrus Motilal and Jawaharlal (1962). p.42
  6. ↑ 6.0 6.1 Nanda, B. R. The Nehrus Motilal and Jawaharlal (1962). p.69
  7. ↑ Nanda, B. R. The Nehrus Motilal and Jawaharlal (1962). p.76
  8. ↑ Debnath, Jatan; Das, Nibedita; Ahmed, Istak; Bhowmik, Moujuri (2017-06-01). "Chronological Change of Land Use/Land Cover of the Muhuri River Basin from 1972 to 2016, Tripura, North-East India". Indian Journal of Science and Technology. 10 (22): 1–18. doi:10.17485/ijst/2017/v10i22/112067. ISSN 0974-5645.
  9. ↑ Nanda, B. R. The Nehrus Motilal and Jawaharlal (1962). p.126
  10. ↑ Tharoor, Shashi Nehru (2003). Chapter 2. Greatest is being thrust upon me: 1912–1921. p.21-22
  11. ↑ B., H.; Kapur, Promilla (1973-07). "Marriage and the Working Woman in India". Population (French Edition). 28 (4/5): 975. doi:10.2307/1531301. ISSN 0032-4663. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  12. ↑ 12.0 12.1 Frank, Katherine (2010). Indira: The Life of Indira Nehru Gandhi (in ഇംഗ്ലീഷ്). Harper Collins Publishers. p. 14. ISBN 9780007372508.
  13. ↑ Kalhan, Promilla Kamala Nehru (1973) p.14
  14. ↑ 14.0 14.1 Gandhi, Sonia (2005). Two Alone, Two Together: Letters Between Indira Gandhi and Jawaharlal Nehru 1922–1964 (in ഇംഗ്ലീഷ്). Penguin Books India. pp. xxi. ISBN 9780143032458.
  15. ↑ Somervill, Barbara A. (2007). Indira Gandhi: Political Leader in India (in ഇംഗ്ലീഷ്). Minneapolis: Capstone. pp. 19–20. ISBN 9780756518851.
  16. ↑ Nehru and Sahgal, Before Freedom. p.25-30
  17. ↑ Kalhan, Promilla Kamala Nehru (1973) p.28
  18. ↑ Nanda, B. R. The Nehrus Motilal and Jawaharlal (1962). p.184-191
  19. ↑ Nanda, B. R. The Nehrus Motilal and Jawaharlal (1962). p.195-196
  20. ↑ Menon, Visalakshi (2003). "Indian Women and Nationalism, the U.P. Story". Har-Anand Publications. pp. 68–69. Retrieved 28 April 2019. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (help)
  21. ↑ 21.0 21.1 21.2 Nehru and Sahgal, Before Freedom. p.197-198
  22. ↑ 22.0 22.1 Nehru and Sahgal, Before Freedom. p.87-88
  23. ↑ 23.0 23.1 Thapar-Bjorkert, Suruchi (2006). Women in the Indian National Movement: Unseen Faces and Unheard Voices, 1930–42 (in ഇംഗ്ലീഷ്). SAGE Publishing India. ISBN 9789352803484.
  24. ↑ Nanda, B. R. The Nehrus Motilal and Jawaharlal (1962). p.338
  25. ↑ 25.0 25.1 Kalhan, Promilla Kamala Nehru (1973) p.88-92
  26. ↑ Tharoor, Shashi Nehru (2003). Chapter 5. "In Office but not in Power": 1931–1937. p.90
  27. ↑ Rai, Roshani (May 2016). "Role of Women with Special Reference to Swarup Rani and Kamala Nehru in the Political Life of Jawaharlal Nehru" (PDF). International Journal of Research in Humanities and Social Studies. 3. Tripura University, Agartala, Tripura, India: 69–72. ISSN 2394-6296.
  28. ↑ Tharoor, Shashi Nehru (2003). Chapter 6. "In the Name of God, Go!": 1937–1945. p.112
  29. ↑ "Moti Lal Nehru Medical College, Allahabad". UPASICON. Archived from the original on 2020-10-21. Retrieved 23 August 2019.
  30. ↑ Dwivedi, M.; Misra, S. P. (1997). "Motilal Nehru Medical College, Allahabad" (PDF). The National Medical Journal of India. 10 (1): 43. Retrieved 23 August 2019.

Cited sources

[തിരുത്തുക]

കൂടുതൽ വായനയ്ക്ക്

[തിരുത്തുക]