ဒပ်ပၞာန်မဟာမိတ် ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူ ရးနိဂီုဗၟာ

Myanmar National Democratic Alliance Army
缅甸民族民主同盟军 မြန်မာ့အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်
က္ဍိုပ်သကိုပ်	Pheung Daxun[၁]
စၟတ်တ္ၚဲ မချဳဓရာင်	၁၂ မာတ် ၁၉၈၉ (၁၉၈၉-၀၃-၁၂) – present
ဒေသ မချဳဓရာင်	Kokang, Myanmar
လညာတ်ဝါဒ	Kokang nationalism
လၟိဟ်	6,000+[၂]
Part of	Myanmar National Truth and Justice Party [ထာမ်ပလိက်:Separated entries]
မဟာမိတ်	Northern Alliance[၃] Arakan Army Kachin Independence Army Ta'ang National Liberation Army Other allies Bamar People's Liberation Army Karenni Nationalities Defence Force Myanmar Royal Dragon Army People's Defence Force People's Liberation Army
ဗတိုက် ကု	Myanmar Tatmadaw  ပၞာန်ဗၟာ Northeastern Command Myanmar Police Force Union of Myanmar (until 2011)
ပေါဲဗတိုက် ကေုာံ ပၞာန်	Internal conflict in Myanmar 2009 Kokang incident 2015 Kokang offensive Muse offensive Myanmar civil war (2021–present) Operation 1027 Battle of Laukkai
အလာံ
မုက်ဝေပ်သာ်	mndaainfo.com
Preceded by Communist Party of Burma Succeeded by Mongko Region Defence Army (split in 1995)

ဒပ်ပၞာန်မဟာမိတ် ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူ ရးနိဂီုဗၟာ (Myanmar National Democratic Alliance Army - MNDAA) (မြန်မာအမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်တပ်မတော်) ဂှ် ဒက်ပၞာန် ဂကောံတဝ်စၞေဟ် ပ္ဍဲ ဒေသကဝ်ကာန် ရးနိဂီုဗၟာ။ ဒပ်ပၞာန်ဏအ်ဂှ် ဒက်ပ္တန်ကၠုင်လဝ် နူ သၞာံ ၁၉၈၉၊ မကေင်ကေတ်လဝ် ဓဝ်ၜိုဟ်လလံ ကုအလဵုအသဳဗၟာ ပွိုင်ၜါစှ်ောသၞာံ ဒှ်ရ။^[၄][၅]

ဝင်

ဒပ်ပၞာန်ဏအ်ဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ် ပ္ဍဲ သၞာံ ၁၉၈၉ ဂိတုမာတ် ၁၂၊ ကြဴနူ ညးဇၞော်ဒေသ ဗော်ကောန်မျူနေတ်ရးနိဂီုဗၟာ (Communist Party of Burma) မနွံယၟု ပေန်ဂျာရှေန် (Pheung Kya-shin လဆောဝ် ချူ Peng Jia Sheng ဟွံသေင်မ္ဂး Phone Kyar Shin) ပါ်တိတ် နူ ဗော်ကောန်မျူနေစ်ရးနိဂီုဗၟာတုဲ ဒက်လဝ် ဒပ်ပၞာန်ဏအ်ရ။^[၆] မွဲစွံ ကုဒေအ်ညး ပေန်ဂျာဖူ (Peng Jiafu) ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဏအ် ဒှ်ကၠုင် တမ်ဒပ်မွဲ ပ္ဍဲ ကဝ်ကာန် မနွံ ဒြဟတ် အကြာ ၁,၅၀၀ ကဵု ၂,၀၀၀ ရ။^[၇] The strength of the army is between 1,500 and 2,000 men.^[၇]

ဒက်ပ္တန် ဒပ်ဏအ်တုဲ ခြာဟွံလအ်ဂှ် ဒပ်ဏအ် ကေတ်ဓဝ်ၜိုဟ်လလမ် ကုဒပ်ပၞာန်ရးနိဂီုဗၟာ၊ တုဲ ပ္ဍဲ တွဵုရးသေံဇၞော်ဂှ် ဒှ် ဒပ်မကေတ် ၜိုဟ်လလမ် ကုအလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာ ကိုပ်ကၠာအိုတ်တုဲ နကု အလဵုအသဳဗၟာ ကဵုအုပ်ဓုပ် တွဵုရးသေးဇၞော် ဒေသတၟေင် ၁ (Chinese: 缅甸掸邦第一特区; ဗၟာ: မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်နယ်အထူးဒေသ (၁)) ရ။^[၆] ကြဴနူ မကေတ် ပရေင်ၜိုဟ်လလမ်တုဲ ပရေင်ပိုန်ဒြပ် ပ္ဍဲဒေသဂှ် ဇၞော်မောဝ်တိုန်ရ။ ရဲဒပ်အာမ်အေန်ဒဳအေအေ ကီု သီုကဵု ညးမၞိဟ်ဇၞော် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ပံင်တောဲတုဲ ကၠောန်ပ္တိတ် ဂဥုဲၜူမာဲ ဗီု ကုဘိင်ဗုတအ်ရ။^[၈] နူဒေသဂှ် သီုပ္တိတ် ဂဥုဲၜူမာဲ methamphetamine ကီုရ။^[၉] ဒၞာဲဒေသ အာမ်အေန်ဒဳအေအေ ကောံ ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ မပကင်ရင် ပ္ဍဲ ဒေသကဝ်ကာန်ဂှ် ဒှ် ဒၞာဲမတဵုတၞံဘိင် ကောံ ကုမကၠောန်ပ္တိတ် ဂဥုဲၜူမာဲ၊ မသွံရာန် ဂဥုဲၜူမာဲ တုဲပၠန် ဒှ် ဒၞာဲခအံင် ဂကောံရာဇဝတ်ဂမၠိုင်ရ။^[၉] The Peace Myanmar Group allegedly launders and reinvests MNDAA's drug profits into the legal economy.^[၁၀]

ပဋိပက္ခ ကဝ်ကာန် ၂၀၀၉

ဂိတုအဝ်ဂေတ် သၞာံ ၂၀၀၉ ဂှ် ဒပ်အာမ်အေန်ဒဳအေအေ စဒှ် ပဋိပက္ခ ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာရ။ ပဋိပက္ခဏအ်ဂှ် ဗဒှ်ကဵု ပေါဲဗတိုက် အကြာ ကောန်ဍုင်အရင် ကု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဇၞော်အိုတ် ကြဴနူ မကေတ်လဝ် ပရေင်ၜိုဟ်လလံ ရေင်သကအ် ပွိုင် ၂၀ သၞာံတုဲ။^[၁၁]

သွဟ်ပေါဲဗတိုက်ဂှ် နကု အာမ်အေန်ဒဳအေအေ ဒးသၠးကၠေအ် ဒေသကဝ်ကာန်၊ တုဲပၠန် ညးလဒဴပၞာန် ၃၀,၀၀၀ ဒဴလုပ် ရးယူနာန် ရးနိဂီုကြုက်ရ။^[၁၂] ဒေသကဝ်ကာန်ဂှ် ဒှ်အာ ဒေသပကင်အရင်အပိုင်ကဝ်ကာန် (Kokang Self-Administered Zone) ပ္ဍဲ ၂၀ အဝ်ဂေတ် ၂၀၁၀၊ ဆဂး နကုအာမ်အေန်ဒဳအေအေ ဟွံဒုင်တဲရ။^{[၁၃][၁၄]}

ပေါဲဗတိုက် ၂၀၁၅

ပ္ဍဲ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၉၊ ၂၀၁၅ ဂှ် အာမ်အေန်ဒဳအေအေ ဂ္စာန်လုပ်သိမ် ဒေသဂှ်တုဲ ဒှ် ပေါဲဗတိုက် ကုဒပ်ပၞာန်အလဵုအသဳဗၟာ ပ္ဍဲလောက်ကာင်။ ပေါဲဗတိုက်ဂှ် ကောန်ပၞာန်ဗၟာ ချိုတ်အာ ၄၇၊ ဒးဝပ် ၇၃။ ပေါဲဗတိုက် မကတဵုဒှ် ဂၠိုင်ကုဂိတုကီုလေဝ် နကုဒပ်ကဝ်ကာန် လုပ်သီကေတ် လောက်ကာန် ဟွံမာန်၊ ပ္ဍဲ ပေါဲဗတိုက်ဏအ်ဂှ် အလဵုအသဳကြုက် ဒးဒုင်စုတ်စောဲ ဒဒှ်ရ ကၠတ်ထံက်ပင် ကောန်ပၞာန်ကဝ်ကာန်ရ။^[၁၅]

ပေါဲဗတိုက် ၂၀၁၇

ပ္ဍဲ ဂိတုမာတ် ၆၊ ၂၀၁၇ ဂှ် ကောန်ပၞာန်အာမ်အေန်ဒဳအေအေ လုပ်ဗတိုက် ရုင်ဗၠာဲသၟိင် ကောံ ကုဗဒိုပ်ပၞာန်ဗၟာ ပ္ဍဲလောက်ကာင်၊ ပ္ဍဲပေါဲဗတိုက်ဏအ် မၞိဟ် ဒးချိုတ်အာ ၃၀ တၠ။^{[၁၆][၁၇]}

ပေါဲဗတိုက် ကြဴနူ ပၞာန်သီအဝဵုဍုင် ၂၀၂၁

ကြဴနူ ပၞာန်သီအဝဵု သၞာံ ၂၀၂၁ တုဲ၊ အာမ်အေန်ဒဳအေအေ မွဲစွံ ကုဒပ်မဟာမိတ်ပိ ဒပ်ပၞာန်အာရကာန်၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူတအာင်၊ လုပ်ဗတိုက် ရုင်ဗၠာဲသၟိင် မနွံသၠုင်ကျာ ဍုင်လာရှဝ်၊ ဗၠာဲသၟိင် ဒးချိုတ်အာ အောန်အိုတ် ၁၄ တုဲ ရုင်ဗၠာဲသၟိင်ဂှ် စံင်ပလီုထောအ်ရ။^[၁၈] အာမ်အေန်ဒဳအေအေ ကု တဳအေန်အေလ်အေ ဆက်ဗတိုက် ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင် မနွံ ပ္ဍဲ တွဵုရးသေံလပါ်သၟဝ်ကျာ ပ္ဍဲ ဂိတုမေ ၄ ကု ၅ ၂၀၂၁၊ တုဲ ပေါဲဗတိုက်တအ်ဂှ် ကောန်ပၞာန်ဗၟာ ချိုတ်ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠင်ရ။^[၁၉]

အာမ်အေန်ဒဳအေအေ ပါလုပ် ပ္ဍဲ ပရေင်ပၞာန် ၁၀၂၇ ပ္ဍဲ အံက်တဝ်ဗာ ၂၀၂၃၊ မဒှ် ပရေင်ပၞာန် မဗတိုက် ဒပ်ပၞာန် ကောံ ကုရုင်အလဵုအသဳ မနွံ နူ လာရှဝ် စဵုကဵု ပွိုင်ဍုင်ဟဝ်ပါန် ပ္ဍဲ တွဵုရးသေံလပါ်သၟဝ်ကျာရ။^{[၂၀][၂၁]} ပ္ဍဲ ၂၈ အံက်တဝ်ဗာ ၂၀၂၃ ဂှ် ဒပ်ဏအ် လလောင်တြး ဒဒှ်ရ နကု အာမ်အေန်ဒဳအေအေ သီဂွံအာ ချေန်ယှိုယ်ဟဝ် ပေင်ပေင်ရ။^[၂၂] ပ္ဍဲ ၅ ဇာန္နဝါရဳ ၂၀၂၄ ဂှ် အာမ်အေန်ဒဳအေအေ သီဂွံအာ လောက်ကာင် မဒှ် ဍုင်ဇၞော် ဒေသကဝ်ကာန်ရ။ ပ္ဍဲ ပေါဲဗတိုက်ဂှ် ကောန်ပၞာန်ဗၟာ ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠင် ဒုင်ကမျ ဖျေဟ်လွဟ် ကုဒပ်အာမ်အေန်ဒဳအေအေရ။^{[၂၃][၂၄]} ပ္ဍဲ တ္ၚဲဂှ်ရ အာမ်အေန်ဒဳအေအေ လလောင်တြး ဗၠးၜး ကဝ်ကာန်ရ။^[၂၅] ပ္ဍဲ ဇာန္နဝါရဳ ၁၁ ဂှ် ဍုင်ကြုက် လုပ်ပညဳပညပ်တုဲ အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာ ကု ဒပ်မဟာမိတ်တအ် ဂွံအာ တင်တုပ်စိုတ် ပရေင်ၜိုဟ်လလမ် ပ္ဍဲ ဒေသတွဵုရးသေံသၟဝ်ကျာရ^[၂၆] ပ္ဍဲ ဂျောန် ၂၅ ဂှ် နကု တဳအေန်အေလ်အေ လလောင်တြး ဒပ်ညးတအ် က္လေင် ပရေင်ပၞာန် ဗတိုက် ကုအလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာ ပၠန် ဟိုတ်နူကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ပလီုထောအ် ပရေင်ၜိုဟ်လလံ နကုမဗတိုက် ဂကောံပဳဒဳအေပ်ဂမၠိုင်ရ။^[၂၇] ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ရ နကုအာမ်အေန်ဒဳအေအေ ကောံ ကုဒပ်မဟာမိတ်ညးတအ် လုပ်ဗတိုက် ဗဒိုပ်ပၞာန်ဗၟာ ဗွဲမဂၠိုင် မနွံ ပွဳပွူ လာရှဝ်။^[၂၈] ဂျူလာင် ၁၄ ဂှ် အာမ်အေန်ဒဳအေအေ လလောင်တြး ဟိုတ်နူ ဗော်ကောန်မျူနေတ် ဍုင်ကြုက် ကောံဓရီုဇၞော် မရနုက်ကု ၂၀ ဝါတုဲ ဇူပေါဲဗတိုက် ပွိုင် ၄ တ္ၚဲ။^[၂၉]

နိဿဲ

1. Myanmar Peace Monitor - MNDAA (6 June 2013). Archived from the original on 22 April 2019။ Retrieved on 29 July 2024။
2. https://mmpeacemonitor.org/1681/mndaa/
3. "Curfew imposed after clashes near Myanmar-China border"။ 21 November 2016 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
4. Ethnic group in Myanmar said to break cease-fire Archived ၆ သေပ်တေမ်ဗါ ၂၀၀၉ at the Wayback Machine. Associated Press. 28 August 2009.
5. Fredholm, Michael (1993). Burma: ethnicity and insurgency. Praeger. p. 205. ISBN 978-0-275-94370-7.
6. South, Ashley (2008). Ethnic politics in Burma: states of conflict. Taylor & Francis. p. 140. ISBN 978-0-203-89519-1.
7. Rotberg, Robert (1998). Burma: prospects for a democratic future. Brookings Institution Press. p. 169.
8. Skidmore, Monique; Wilson, Trevor (2007). Myanmar: the state, community and the environment. ANU E Press. p. 69.
9. Shanty, Frank; Mishra, Patit Paban (2007). Organized crime: from trafficking to terrorism. ABC-CLIO. p. 70.
10. (2004) A Failing Grade: Burma's Drug Eradication Efforts. Alternative ASEAN Network on Burma. ISBN 978-9749243343။  Archived ၄ မာတ် ၂၀၁၆ at the Wayback Machine
11. "China Urges Burma to Bridle Ethnic Militia Uprising at Border"၊ 29 August 2009။ 
12. "Myanmar says Kokang rebels killed 47 of its soldiers"၊ CNN။ 
13. You must specify title = and url = when using {{cite web}}.果敢资讯网 (31 October 2023). (in zh). 网易新闻. Retrieved on 14 January 2024။
14. Template error: argument title is required. 
15. Myanmar Kokang Rebels Deny Receiving Chinese Weapons.
16. "Deadly clashes hit Kokang in Myanmar's Shan state"၊ www.aljazeera.com။ 9 March 2017 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
17. "Myanmar rebel clashes in Kokang leave 30 dead"၊ BBC News၊ 6 March 2017။ 9 March 2017 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ 
18. "Ethnic Army Alliance Kills 14 Myanmar Police in Dawn Raid as Death Toll Mounts in Bago"၊ 10 April 2021။ 
19. "TNLA, MNDAA Claim to Have Killed Dozens of Myanmar Junta Troops in Shan State"၊ 5 May 2021။ 
20. "၁၀၂၇ စစ်ဆင်ရေးအဖြစ် ရှမ်းမြောက်ပိုင်းရှိ စစ်ကောင်စီ၏ စစ်ရေးပစ်မှတ်များကိုဝင်တိုက်" (in my)၊ 27 October 2023။ 29 July 2024 တင်နိဿဲဏအ် စၟဳစၟတ်တုဲ။ Archived from the original on 4 November 2023။ 
21. "Ethnic rebel alliance attacks military positions across northern Myanmar." (in en)၊ Al Jazeera၊ 27 October 2023။ 
22. Zan, Hein Htoo (2023-10-28). Ethnic Alliance Report Rapid Gains From Myanmar Junta Along Chinese Border (in en-US).
23. "MNDAA captures military command centre outside Laukkai, taking full control of city"၊ Myanmar Now၊ January 5, 2024။ 
24. "Myanmar Regime Raises the White Flag in Kokang Zone on China Border in Shan State"၊ The Irrawaddy၊ January 5, 2024။ 
25. "MNDAA Liberates Kokang From Myanmar Junta"၊ The Irrawaddy၊ January 6, 2024။ 
26. Myanmar’s military, ethnic armed groups agree to China-mediated truce (in en).
27. "TNLA Restarts Operation 1027 Against Myanmar Junta"၊ The Irrawaddy၊ 25 June 2024။ 
28. "Myanmar’s MNDAA Launches Offensive to Seize Northern Shan Capital"၊ The Irrawaddy၊ 3 July 2024။ 
29. MNDAA Announces Four-Day Halt in Fighting in Myanmar’s N. Shan (15 July 2024).