တၞံပတုက် | |
---|---|
![]() | |
တၞံပတုက် ပ္ဍဲကၟာHoan Kiem Lake ပ္ဍဲဍုင်ဗဳယေတ်နာမ် | |
မပါ်ဂကူ အတိုင်နဲသိပ္ပံ | |
လောက: | Plantae |
(unranked): | Angiosperms |
(unranked): | Eudicots |
(unranked): | Asterids |
လၟေင်ဂကူ: | Ericales |
ဇာတ်ဂကူ: | Lecythidaceae |
ဗဳဇဂကူ: | 'Barringtonia' |
လစှ်ေဂကူ: | ''B. acutangula'' |
ယၟုရုက္ခဗေဒ | |
Barringtonia acutangula | |
ယၟုတၞဟ်[၁] | |
|
တၞံပတုက် (အၚ်္ဂလိက်: Barringtonia acutangula နကဵုယၟုဓမ္မတာ freshwater mangrove, itchytree and mango-pine) မဒှ်တၞံ မလုပ်လၟိဟ် ဗဳဇ Barringtonia ဝွံ တမ်မူလဍေဟ် ကၠုင်နူ ဒၞာဲတိဍာ်ဍေက် ပ္ဍဲအာရှသၠုင်ကျာ ကေုာံ ဒေသ အဝ်သတေလျာအာရှ သၟဝ်ကျာ မဒှ် နူဍုင်အဖဂါန်နေတ်သတာန် စဵုကဵုစိုပ် ဍုင်ဖိလိပ်ပေန် ကေုာံ ကွေန်လာန် ပ္ဍဲအဝ်သတေလျာရ၊၊
တၞမ်ပတုက်ဝွံ သ္ဂောံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်မန် ကေုာံ ဍုင်သ္အာင် ကရပ်ဍုင်မန်ပိုယ်ဏအ် စပ္တမ်နူ ဍုင်သေမ် ဍုင်အိန္ဒော စဵုကဵုစိုပ် တ္ကအ်ပုင်အိန္ဒောနိယှာ မၞုံဗွဳဗွိုင်ပြးဂစာဲတိတ် စရိုဟ်အာ နူဒိုဟ်သၠုင်ကျာအမေရိကာန် စိုပ် ခေန်ယျာ သိရိလင်္ကာ ဒိုဟ်အနဲအာယှ ကေုာံပြးတိတ်အာ အကြာတကအ်မှာသၟိပ် မၞုံသဘဴတၞမ်ဆုတဲဍောတ် ကေုာံတဲလ္ဒောဝ်တုဲ ကၠုတ်ပါ်ဂျိုင်အာရ။ ကၞာင်ဗၠိုင် ဂၠိုင်ဂၠင် ဂေတ်ကၠောံတုဲ မၞုံသမၠုင်တၞမ်ဍေံ ဗၞတ်၂-၂၀မေတ် သၞော်တၞမ်ဍေံ မၞုံဗီုပြင်ဒဗြဒဗြ သာ်ရသိပြံက်ဗ္တေင် သၞော်လ္ပါ်အပ္ဍဲတေံ သာ်ရသိသၞဴသာ်ကြေင် မၞုံလတေင် သာ်တ္ၚေက် တြးတၞမ် နကဵုမ ကေုာံ ကုတ်ကၞာင်တုဲ တြးတၞမ် မလေပ်ဖောအ်ဗြေဝ် ပ္ဍဲတိခိုဟ် ထိင်ဍာ်မာန်တုဲ ဒးစိုတ်ဍာ် ဗွဲမလောန် ဍေံတ္ၚအ်တိုန် ပ္ဍဲဂြိုပ်ဂၞိင် ဟွံသေင်တှ်ေ ပ္ဍဲသၞိင်ဓယံက် ဒၞာဲဂံက်တိသဝ် ဒၞာဲတိဍုက် ကေုာံ ဒၞာဲမၞုံကဵုဍာ်မင် မပ္တမ်ကဵု သ္ကဲကြုင် ဆက်ဒတောဝ်အာ စောဝ်လ္ဂောဝ်တအ် ဒှ်တမ်ရ။
တၞးဍေံ ၜတ်တ်ဂှ် ကၠပ်စဂွံတုဲ ဍေံပ္တိတ်ပ္ကဴ တၞး မွဲတၞးကဵုမွဲတၞး သၠာဲဂတးလဝ်ရေင်တုဲ နကဵုတၞးဂှ် ဗိုင်လဝ် ကၞာင်ဂေတ်ကၠောံရ။ တၞးဍေံ မၞုံသမၠဲဗၞတ် ၄-၁၄သေန်ဒိမေတ် ကေုာံ မၞုံဇမၠိင်ဗၞတ်၁၄-၃၆ သေန်ဒိမေတ် တၞးမဒှ် သာ်တ္ၚေက်ဖျုန်ကြဳ တဝ်တၞးမၞုံဇမၠိင်၀.၅-၁သေန်ဒိမေတ်ရ။
ပ္တိတ်ပ္ကဴ လ္ပါ်ကၞောတ်ကၞာင်တုဲ မၞုံဇဝ် မလကဲစှ်ေ လ္ပါ်သၟဝ်ရ။ ဇမၠိင်ဇဝ်ဍေံ လကဲဂၠိင်စှ်ေကၠုင် မၞုံဗၞတ်၂၀-၇၀သေန်ဒိမေတ် မၞုံအရံင် ကြေင် ကေုာံ တ္ၚေက် လက္ခဏ်ပ္ကဴဍေံ လကဲစှ်ေ ဗီုပ္ကဴဗတဗ္ဂဲ ဇမၠိင်ပ္ကဴဍေံ မၞုံဗၞတ်၃-၁၆သေန်ဒိမေတ် ဍေံပ္တိတ်ပ္ကဴ ပ္ဍဲဂိတုစဲ စဵုစိုပ်ဂိတုဒဂိုန်(လ္ၚဵုပ္တိတ်ပ္ကဴ ပ္ဍဲဂိတုဇှ်ေ စဵုစိုပ်ဂိတုခ္ဍဲသဳ)ရ။
လက္ချဏ်သတ်ဍေံ ဗီုခၟာဲစာင် ဍောတ်စှ်ေအာ လ္ပါ်ဍုတ် ဗီုပြင်ကြပ်ကဵုဒှ်ဒၟံင်၃ကၠင်၄ကၠင်ရ။ သမၠဲသတ်ဍေံ မၞုံဗၞတ်၂-၄သေန်ဒိမေတ် ဇမၠိင်ဗၞတ်၅-၇သေန်ဒိမေတ် အပ္ဍဲသတ်ဍေံဂှ် မဍေံနွံမွဲမ လက္ချဏ်မဍေံဂှ် ဗီုခၟာဲစာင် မၞုံကဵုကရောင် ဍေံပ္တိတ်သတ် ပ္ဍဲဂိတုစဲ စဵုစိုပ်ဂိတုဒဂိုန်ရ။
၁ မဍေံလွဳကဵုမတ်ဂိ မတ်သ္ကေဝ်
၂ မဍေံဖက်ကဵုဍာ်တှ် ဍေံလွဳကဵုယဲကၠင်ပၟတ်ဒတဝ် ကေုာံ ဆေင်စပ်ကဵုဍာ်ကၠင်ပၟတ်
၃ တၞမ်ဍေံသ္ပဖအောန်ကဵုယဲက္ဍိုပ်ဂိ
၄ တၞးဍေံထိင်ဗဒိုအ်ကဵုယဲၚာင်
၅ ရိုဟ်ဍေံဒှ်ဂဥုဲဂံက် လုပ်လၟိဟ်ဂဥုဲလွဳ(Malaria)
၆ တၞးဍေံဗတိုက်ဖအောန်ကဵုဂျိ
၇ မဍေံဖျေံကဵုဂမ္တဴ
၈ ဍာ်သတ်ဍေံသုင် လွဳကဵုယဲခ္ဍက်
(ဝါ)မဍေံလေဝ်လွဳကဵုယဲခ္ဍက်ဂွံကီု
၉ ဍာ်သတ်ဍေံသုင် ခိုဟ်ကဵုက္သအ်
၁၀ ဍာ်သတ်ဍေံသုင် လွဳကဵုယဲကအ်ဂိ
၁၁ မဍေံထိင်ကဵုပွမစံင်ပရံင်
၁၂ ဍာ်သတ်ဍေံလွဳကဵုယဲဂၞဴလီု
၁၃ မဍေံလွဳကဵုယဲဗုင်ဂိ
၁၄ ဖျုန်ဆုဍေံသ္ပဂဥုဲဗု သွက်မၞိဟ်ဗြဴ
၁၅ တၞး ရိုဟ် သၞော် အပံင်တုဲကၠောန်ဂဥုဲသၞော်။