မတ်မလီု၊ ခရိုင် တွဵုရဍုင်မန်

ခရိုင်မတ်မလီု
ခရိုင်မနွံပ္ဍဲ တွဵုရးဍုင်မန်
ဒၞာဲမနွံ အပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်မန် (ဗကေတ်)
ဒတန်: 15°46′N 97°51′E / 15.767°N 97.850°E / 15.767; 97.850ဒတန်: 15°46′N 97°51′E / 15.767°N 97.850°E / 15.767; 97.850
ရးနိဂီု	Burma
တွဵုရး	တွဵုရးဍုင်မန်
လၟိဟ် ပွိုင်ဍုင်	၆
ဍုင်ဇၞော်	မတ်မလီု
လၟိဟ်မၞိဟ်(၂၀၁၄)	၁,၂၃၂,၂၂၁[၁]
ဒၞာဲအပိုင်အခြာ အခိင်	UTC+6:30 (မြန်မာစံတော်ချိန်)

မော်လမြိုင်ခရိုင် (အၚ်္ဂလိက်: Mawlamyine District) ဂှ် ဒှ်ခရိုင် အပ္ဍဲတွဵုရးဍုင်မန်တုဲ ဒတန်ရုင်ခရိုင်ဂှ် နွံပ္ဍဲဍုင်မတ်မလီု။

ပွိုင်ဍုင် မနွံ အပ္ဍဲ ခရိုင်မတ်မလီုဂမၠိုင်

ပွိုင်ဍုင် မနွံအပ္ဍဲခရိုင်မတ်မလီုဂမၠိုင်

  ပွိုင်ဍုင်မတ်မလီု

  ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်

  ပွိုဍုင်ဇြပ်ဗု

  ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင်

  ပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ်

  ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်

ပွိုင်ဍုင် ကေုာံ ဍုင် မနွံအပ္ဍဲ ခရိုင်မတ်မလီုဂမၠိုင်

• ပွိုင်ဍုင်မတ်မလီု
  • ဍုင်မတ်မလီု
• ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်
  • ဍုင်ရေဝ်
  • ဍုင်လၟိုင်
  • ဍုင်ခေါဇာ
• ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာ
  • ဍုင်ၜါသွာင်
• ပွိုင်ဍုင်ကျာ်မြဟ်
  • ဍုင်ကျာ်မြဟ်
• ပွိုင်ဍုင်ဇြပ်ဗု
  • ဍုင်ဇြပ်ဗု
  • ဍုင်ကျာ်ခမဳ
• ပွိုင်ဍုင်မုဟ်ဍုင်
  • ဍုင်မုဟ်ဍုင်
  • ဍုင်ကၟာဝက်

ဝင်

ခရိုင်မတ်မလီုဂှ် ကိုပ်ကၠာတေအ် ညးကော်စ ခရိုင်ကျာ်ခမဳ။ ပ္ဍဲဍုင်မတ်မလီုဂှ် အခိင်ကၠာတေအ် ဒှ်ဒတန် ရုင်သၟိင်ရးတၞင်သဳ ကဵု ရုင်ဝန်ခရိုင်ကျာ်ခမဳ။ ခရိုင်ကျာ်ခမဳ အခိင်ကၠာတေအ်ဂှ် နွံကဵု ဍုင်မတ်မလီု၊ ဍုင်ကျာ်ခမဳ၊ ဍုင်ကအ်ကြိက်၊ ဍုင်မုဟ်ဍုင်၊ ဍုင်ရေဝ်၊ ဍုင်လှာဒကှ်။ သၞာံ ၁၉၅၄ ပွိုင်ဍုင်ကအ်ကြိက် ကဵု ပွိုင်ဍုင်လှာဒကှ် ဂှ် ဒးဒုင်ပၠုပ်စုတ် ပ္ဍဲရးကရေင်။ ၁၉၆၄ ဂိတုဂျောန် ၁၀ ဂှ် ခရိုင်ကျာ်ခမဳဂှ် ပြံင်လှာဲထောအ် ခရိုင်မတ်မလီု၊ ပွိုင်ဍုင်ကျာ်ခမဳဂှ် ပြံင်လှာဲထောအ် ပွိုင်ဍုင်ဇြပ်ဗု။^[၂][၃]

ပထဝီဝင်အနေအထား

နယ်နိမိတ်

မြောက်ဘက်တွင် သထုံခရိုင်၊ အရှေ့ဘက်တွင် ကရင်ပြည်နယ်မှ ဘားအံခရိုင်နှင့် ကော့ကရိတ်ခရိုင်၊ တောင်ဘက်တွင် တနင်္သာရီတိုင်းမှ ထားဝယ်ခရိုင်၊ အနောက်ဘက်တွင် မုတ္တမကွေ့၊ ကပ္ပလီပင်လယ်တို့ တည်ရှိသည်။

မြေမျက်နှာသွင်ပြင်

ခရိုင်၏ တောင်ဘက်တွင် တနင်္သာရီရိုးမတောင်စွယ်တောင်တန်းများတည်ရှိသည်။မော်လမြိုင်နယ်သည် တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းတလျှောက် အကျယ်ပြန့်ဆုံးသော မြေနိမ့်လွင်ပြင်ဖြစ်သည်။ခေါင်းဆေးကျွန်း၊ ထားဝယ်ကျွန်းတိုမှာ ထင်ရှားသည်။ခရိုင်၏ အနောက်မြောက်ဘက်ရှိ ချောင်းဆုံနယ်သည် ကျွန်းမြို့နယ်တစ်ခုဖြစ်ကာ တောင်ကုန်းတောင်တန်းများ ပေါများသည်။ခရိုင်၏ အရှေ့မြောက်ဘက်သည် ဂျိုင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသနှင့် အတ္ထရံမြစ်ဝှမ်းဒေသဖြစ်သည်။တောင်ညိုတောင်တန်ယ၊ နာဂဝီသတောင်တန်းတို့ တည်ရှိပြီး တောင်ညိုတောင်တန်းမှ ဆေးတောင်မှာ (၄၂၅၉)ပေ မြင့်သည်။

ရေဆင်း

မော်လမြိုင်ခရိုင်သည် မြစ်၊ ချောင်းများပေါများသော ဒေသဖြစ်သည်။ရေးမြစ်သည် ရေးမြို့အနီးမှဖြတ်၍ တောင်ညိုတောင်တန်းမှတစ်ဆင့် ကပ္ပလီပင်လယ်အတွင်း စီးဝင်သည်။အတ္ထရံမြစ်၊ ဂျိုင်းမြစ်၊ သံလွင်မြစ်၊ ဇမိချောင်း၊ ဝင်းရောချောင်း၊ ဝဲကလိချောင်း၊ ကမာပတဲချောင်း၊ အဇင်းချောင်း၊ ကျုံဖိုက်ချောင်း၊ ဝင်းဖနုံချောင်းတို့မှာ ထင်ရှားသည်။သံလွင်မြစ်သည် တရုတ်နိုင်ငံမှ စီးဆင်းလာပြီး မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် မွန်ပြည်နယ်တို့ကို ဖြတ်သန်းစီးဆင်းကာ မော်လမြိုင်ခရိုင်အရောက်တွင် ကပ္ပလီပင်လယ်အတွင်း စီးဝင်သည်။ရေချိုများ ပေါများပြီး စိုက်ပျိုးရေးအပြင် သုံးရေအတွက်ပါ အသုံးပြုနိုင်သည်။မြစ်ချောင်းများသည်လည်း အမြဲမပြတ် သွားလာနိုင်သည်။

လူဦးရေ

၂၀၁၄သန်းခေါင်စာရင်းအရ မော်လမြိုင်ခရိုင်၏ လူဦးရေမှာ ၁,၂၃၂,၂၂၁ ဦးဖြစ်သည်။အမျိုးသား ၅၈၇,၆၇၆ဦး၊ အမျိုးသမီး ၆၄၄,၅၄၅ဦးဖြစ်သည်။မော်လမြိုင်မြို့နယ်သည် လူနေအထူထပ်ဆုံးမြို့နယ်ဖြစ်ကာ ချောင်းဆုံမြို့နယ်သည် လူဦးရေအနည်းဆုံးဖြစ်သည်။မြို့ပြတွင် ၄၃၄,၀၉၂ဦးနေထိုင်ကြကာ လူဦးရေ၏ ၃၅.၂ရာခိုင်နှုန်းသည် မြို့ပြတွင် နေထိုင်သူများဖြစ်ကြသည်။မွန်လူမျိုးများ အများဆုံးနေထိုင်ကြကာ ဗမာလူမျိုးများ ဒုတိယအများဆုံး နေထိုင်ကြသည်။ဗုဒ္ဓဘာသာကို အများဆုံး ကိုးကွယ်ကြသည်။

စီးပွားရေး

မော်လမြိုင်ခရိုင်သည် မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ စီးပွားရေးကောင်းမွန်သော ခရိုင်ဖြစ်သည်။ရာဘာလုပ်ငန်း၊ ရေလုပ်ငန်းများ၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ ဥယျာဉ်ခြံမြေလုပ်ငန်းများလည်း လုပ်ကိုင်ကြသည်။ရာဘာ၊ ကွမ်းသီး၊ ဆန်စပါး စသည်တို့ဖြစ်သည်။ရာဘာကို ပြည်ပအထိ တင်ပို့ကြသည်။ဒေသထွက်ကုန်များကို ရန်ကုန်နှင့် တနင်္သာရီ တိုင်းဒေသကြီးများသို့ အများဆုံးတင်ပို့သည်။ရန်ကုန်မှ လူသုံးကုန်များ တင်သွင်းသည်။

ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေး

မော်လမြိုင်ခရိုင်သည် ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်းများ ဆုံစည်းရာဒေသဖြစ်သည်။ရန်ကုန်- ထားဝယ်- မြိတ် လမ်းမကြီးသည် ခရိုင်အတွင်းရှိ မြို့ကြီးများကို ဖြတ်သန်းသွားသည်။အခြားမြို့များသို့လည်း ထိုလမ်းမကြီးမှတဆင့် လွယ်ကူစွာ သွားလာနိုင်သည်။ထို့အပြင် ကရင်ပြည်နယ်ရှိ နယ်စပ်မြို့များသို့လည်း အလွယ်တကူ သွားလာနိုင်သည်။ရန်ကုန်မြို့နှင့် မော်လမြိုင်မြို့အား ရထားဖြင့် သွားလာနိုင်သည်။ထို့အပြင် မော်လမြိုင်-ရေး-ထားဝယ် ရထားလမ်းလည်းရှိသည်။မော်လမြိုင်မြို့တွင် လေဆိပ်တစ်ခုရှိသည်။၂၀၀၅ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ပြီးစီးသော သံလွင်တံတား (မော်လမြိုင်)သည် ၂၀၁၂ခုနှစ်အထိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှည်ဆုံး မြစ်ကူးတံတားဖြစ်သည်။လက်ရှိတွင် ဒုတိယအရှည်ဆုံးတံတားဖြစ်သည်။မော်လမြိုင်နှင့် ချောင်းဆုံတို့အား ဆက်သွယ်ပေးသည့် သံလွင်တံတား (ချောင်းဆုံ) (ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတံတား (ဘီလူးကျွန်း))မှာလည်း ၅၂၃၀ပေ ရှည်လျားသည်။

ပညာရေး

၂၀၁၄သန်းခေါင်စာရင်းအရ အသက်၁၅နှစ်နှင့်အထက် လူဦးရေတွင် စာတတ်မြောက်နှုန်းမှာ ၈၆.၆ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။မော်လမြိုင်မြို့တွင် တက္ကသိုလ်များနှင့် ကောလိပ်၊သိပ္ပံများရှိသည်။

ကျန်းမာရေး

မော်လမြိုင်မြို့နယ်တွင် ကုတင်(၅၀၀)ဆံ့ ပြည်နယ်ဆေးရုံ၊ ကုတင်(၃၀၀)ဆံ့ တပ်မတော်ဆေးရုံ၊ ကုတင် (၂၀၀)ဆံ့ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးဆေးရုံကြီး၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၂)ရုံ၊ တက္ကသိုလ်ဆေးရုံ(၁)ရုံ၊ ချောင်းဆုံမြို့နယ်တွင် ကုတင်(၅၀)ဆံ့ ပြည်သူ့ဆေးရုံ (၁)ရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၃)ရုံ၊ ကျိုက်မရောမြို့နယ်တွင် (၂၅)ကုတင်ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ (၁)ရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၂)ရုံ၊ မုဒုံမြို့နယ်တွင် (၂၅)ကုတင်ဆံ့ မြို့နယ်ဆေးရုံ (၁)ရုံ၊ (၁၆)ကုတင်ဆံ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ (၂)ရုံ၊ သံဖြူဇရပ်မြို့နယ်တွင် (၆၆)ကုတင်ဆံ့ ဆေးရုံများ တည်ရှိသည်။

နိဿဲ

1. Provisional Results Census 26 August 2014 FINAL (PDF), ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန, 26 August 2014, p. ၁၈, archived from the original (PDF) on 12 September 2014, retrieved February 26, 2015
2. မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၂)
3. သံဖြူဇရပ်မြို့နယ်၏ ဒေသဆိုင်ရာအချက်အလက်များ. Archived from the original on 2021-10-16။ Retrieved on 2021-11-11။