अस्तिक हे एक प्राचीन हिंदू ऋषी (ऋषी) होते आणि ते सर्प देवी मनसा महान सर्प राजा वासुकीची बहीण आणि जरतकरूचे पुत्र होते . महाभारतानुसार, जेव्हा राजा जनमेजयाने सर्प सत्रा या नावाने ओळखल्या जाणाऱ्या सर्प यज्ञाचे आयोजन केले आपले वडील परीक्षित यांच्या तक्षकाच्या सर्पदंशामुळे झालेल्या मृत्यूचा बदला घेण्यासाठी. सरतेशेवटी, अस्तिक ऋषींनी सर्प शर्यतीचा छळ संपवण्यास राजाला प्रवृत्त केले आणि त्यावर विजय मिळवला. तो दिवस श्रावणातील शुक्ल पक्ष पंचमी होता आणि तेव्हापासून नागपंचमीचा सण म्हणून साजरा केला जातो.
