चीनमधील बौद्ध धर्म
| बौद्ध धर्म |
|---|
 |
चीनमधील बौद्ध धर्म म्हणजे विशिष्ट बौद्ध शाखेऐवजी भौगोलिक स्थान आणि प्रशासकीय क्षेत्रावर आधारित चीनमध्ये विकसित आणि प्रचलित झालेल्या बौद्ध धर्माचा संदर्भ आहे. बौद्ध धर्म हा चीनमधील सर्वात मोठा अधिकृतपणे मान्यताप्राप्त आणि प्रचलित धर्म आहे. २०२३ च्या अंदाजानुसार संपूर्ण चिनी लोकसंख्येपैकी (१.४ अब्ज) सुमारे ३३.४% बौद्ध (४७० दशलक्ष) आहेत.[१] चीनमध्ये बौद्ध धर्माच्या तीन मुख्य शाखा आहेत: हान किंवा चीनी बौद्ध धर्म, तिबेटी बौद्ध धर्म आणि थेरवाद बौद्ध धर्म.[२] बौद्ध धर्माचा चीनमध्ये प्रथम परिचय केव्हा झाला याचे कोणतेही निश्चित उत्तर नाही, परंतु असे मानले जाते की हे हान राजवंशाच्या काळात घडले.
आढावा
[संपादन]
चीनचा सर्वात मोठा अधिकृतपणे मान्यताप्राप्त धर्म म्हणून, बौद्धांची संख्या ४ ते ३३ टक्क्यांपर्यंत आहे, जे वापरलेल्या मोजमापावर अवलंबून आहे आणि ते बौद्ध धर्म किंवा बौद्ध श्रद्धा आणि पद्धतींशी औपचारिक संलग्नता विचारणाऱ्या सर्वेक्षणांवर आधारित आहे. चीनमधील ताओवाद आणि लोक धर्माप्रमाणे, चीनमधील बौद्ध लोकसंख्येच्या आकाराचा अंदाज लावणे आव्हानात्मक आहे कारण बौद्ध आणि इतर पारंपारिक चीनी धर्मांमधील सीमा नेहमीच स्पष्ट नसतात.[२]
चीनमधील सर्वात मोठी बौद्ध शाखा म्हणजे हान बौद्ध धर्म किंवा चीनी बौद्ध धर्म, ज्यामध्ये नोंदणीकृत मंदिरांच्या संख्येनुसार मोजमाप केल्यानुसार देशातील बहुसंख्य बौद्ध आहेत. दुसरीकडे, तिबेटी बौद्ध धर्म आणि थेरवाद बौद्ध धर्म हे प्रामुख्याने तिबेट पठार, आंतरिक मंगोलिया आणि म्यानमार आणि लाओसच्या सीमेला लागून असलेल्या दक्षिणेकडील प्रदेशांवर राहणाऱ्या चीनमधील वांशिक अल्पसंख्याकांकडून पाळले जाते.[२] चीनमध्ये बौद्ध धर्माचे इतर प्रकार देखील आहेत, पण अशा बौद्ध लोकांची संख्या कमी आहे.
१९४९ मध्ये पीपल्स रिपब्लिक ऑफ चायना ची स्थापना झाल्यानंतर, धर्म नवीन सरकारच्या नियंत्रणाखाली आले आणि १९५३ मध्ये चीनच्या बौद्ध संघटनेची स्थापना झाली. सांस्कृतिक क्रांती दरम्यान, बौद्ध धर्म दडपला गेला आणि बौद्ध मंदिरे बंद किंवा नष्ट झाली. १९८० च्या सुधारणांपर्यंत निर्बंध टिकले, जेव्हा बौद्ध धर्माने लोकप्रियता मिळवण्यास सुरुवात केली आणि देशातील सर्वात मोठा संघटित धर्म म्हणून त्याचे स्थान प्राप्त केले.
लोकसंख्या
[संपादन]२०२३ पर्यंत, सुमारे ४७० दशलक्ष लोक किंवा चीनच्या एकूण लोकसंख्येपैकी सुमारे ३३.४% लोक बौद्ध म्हणून ओळखतात. [१] २०२३ मध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, २०१० आणि २०२० च्या सुरुवातीच्या काळात आयोजित विश्वसनीय लोकसंख्याशास्त्रीय विश्लेषणे संकलित करून, ७०% चीनी लोकसंख्येचा चिनी लोक धर्मावर विश्वास आहे किंवा त्याचे पालन करते; त्यापैकी, अनन्यतेच्या दृष्टिकोनासह, ३३.४% बौद्ध म्हणून, १९.६% ताओवादी म्हणून आणि १७.७% इतर प्रकारच्या लोक धर्माचे अनुयायी म्हणून ओळखले जाऊ शकतात. [१] उर्वरित लोकसंख्येपैकी, २५.२% पूर्णपणे निधर्मी किंवा नास्तिक आहेत, २.५% ख्रिस्ती धर्माचे अनुयायी आहेत आणि १.६% इस्लामचे अनुयायी आहेत.[१]
हे देखील पहा
[संपादन]- हाँगकाँगमधील बौद्ध धर्म
- तैवानमधील बौद्ध धर्म
- पूर्व आशियाई बौद्ध धर्म
- चीनमधील धर्म
- रेशीम मार्गाद्वारे बौद्ध धर्माचा प्रसार
- बौद्ध धर्माचा कालानुक्रम
संदर्भ
[संपादन]- ^ a b c d 2023 approximations of the statistics from the China Family Panel Studies (CFPS) of the year 2018, as contained in the following analyses:
- ^ a b c "Buddhism". June 10, 2024 रोजी पाहिले. चुका उधृत करा: अवैध
<ref>tag; नाव "ChinaBuddhism" वेगवेगळ्या मजकूराशी अनेकदा जोडलेले आहे