Bahasa-bahasa Murut

Murut
Taburan
geografi:		Sabah, Borneo
Klasifikasi bahasa:Austronesia
Pembahagian:
  • Murut jati
  • Tagol
  • Timugon
Glottolog:grea1294[1]

Bahasa-bahasa Murut ialah sejenis keluarga bahasa Austronesia yang berkait rapat, dituturkan di kawasan pedalaman utara Borneo oleh warga Murut dan Tidung.

Bahasa

[sunting | sunting sumber]

Bahasa-bahasa Murut ialah (Lobel 2013):[2]

  • Murut jati

Murut Timugon dan Murut Tagol

  • Dialek Murut

Murut Keningau, Murut Beaufort (Binta'), Murut Tabalunan/Serudung, Murut Selungai, Murut Sembakung, Okolod, Bookan, Murut Tanggala, Paluan, Murut Agabag/Tinggalan.

  • Tidung

Burusu, Kalabakan, Nunukan, Sesayap

Bahasa Tagol lazimnya digunakan dan difahami oleh majoriti besar masyarakat Murut.

Lobel (2013:360) juga menyenaraikan bahasa Abai Sembuak, Abai Tubu dan Bulusu (semuanya dituturkan berhampiran bandar Malinau,Kalimantan Utara) sebagai Murutik. Sebaliknya, Sungai Abai, yang dituturkan di timur Sabah, ialah bahasa Paitan.

Lobel (2016)

[sunting | sunting sumber]

Lobel (2016) merangkumi bahasa-bahasa Murut berikut, termasuk Tidong:

Inovasi

[sunting | sunting sumber]

Lobel (2013:367) menyenaraikan inovasi fonologi Murutik berikut. (Nota: PSWSAB bermaksud Proto-Sabah Barat Daya, manakala PMP bermaksud Proto-Melayu-Polinesia.)

  • PMP/PSWSAB *R > *h / __ V (kecuali selepas *ə, di mana ia telah beralih kepada *g dalam PSWSAB). Selepas itu, *h > Ø Proto-Murut Raya berlaku dalam semua bahasa anak kecuali Papar.
  • PMP/PSWSAB *R > *g / __ #
  • PMP/PSWSAB *aw > *ow; *ay > *oy
  • PMP/PSWSAB *iw > *uy
  • PGMUR *g- > Ø selepas awalan kata adjektif *ma-
  • PMP/PSWSAB *ə > *a dalam suku kata bukan akhir, kecuali dalam persekitaran *_Cə, di mana ia dicerminkan sebagai /o/

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, penyunting (2017). "Greater Murutic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
  2. ^ "Greater Murutic". Glottolog 4.3. 2020.