Kerajaan Negeri Sarawak

Kerajaan Sarawak

Intisari agensi
Dibentuk	22 Julai 1963 (61 tahun yang lalu) (1963-07-22)
Bidang kuasa	Wilayah Sarawak
Ibu pejabat	Kuching, Sarawak, Malaysia
Belanjawan tahunan	RM 138.7 bilion (2024)
Menteri bertanggungjawab	Abang Abdul Rahman Zohari bin Tun Abang Haji Openg, Premier Sarawak
Timbalan menteri bertanggungjawab	• Datuk Amar Douglas Uggah Embas, Timbalan Premier Sarawak • Datuk Amar Dr. Sim Kui Hian, Timbalan Premier Sarawak • Awang Tengah Ali Hasan, Timbalan Premier Sarawak
Agensi induk	Kerajaan Malaysia (induk utama) Kerajaan Australia (rakan kongsi wilayah)
Agensi anak	17 buah kementerian penting dalam Kerajaan Sarawak
Laman sesawang	www.sarawak.gov.my

Kerajaan Sarawak adalah pihak berkuasa yang memerintah Sarawak. Sarawak salah satu daripada 2 wilayah di Malaysia Borneo, yang berpusat di Kuching iaitu ibu negeri Sarawak. Kerajaan Sarawak mematuhi dan diwujudkan oleh Perlembagaan Persekutuan Malaysia, undang-undang tertinggi Malaysia, dan Perlembagaan Sarawak, undang-undang tertinggi wilayah Sarawak.

Kerajaan wilayah Sarawak hanya mempunyai dua cabang: eksekutif dan perundangan. Sarawak tidak mempunyai cawangan kehakiman kerana federalisasi sistem mahkamah di Malaysia. Walaupun Sarawak mempunyai bidang kuasa ke atas Syariah dan Mahkamah Anak Negeri (dan undang-undang masing-masing),^[1][2] kedua-dua mahkamah masih dianggap sebagai sebahagian daripada cawangan eksekutif wilayah.

Perundangan

Rencana utama: Dewan Undangan Negeri Sarawak

Badan perundangan wilayah Sarawak terdiri daripada hanya sebuah rumah unicameral yang dipanggil Dewan Undangan Negeri. Kesemua 82 Ahli Dewan Undangan dipilih dari daerah ahli tunggal oleh hak pilih dewasa sejagat. Majlis mengikuti sistem multi-parti dan badan pentadbir dipilih melalui sistem pertama yang lalu. Walau bagaimanapun, kerajaan Wilayah Sarawak boleh melantik sehingga 6 anggota Majlis yang dicalonkan berdasarkan syarat-syarat yang disediakan oleh Perlembagaan Kerajaan Sarawak.

Majlis mempunyai mandat maksimum lima tahun selaras dengan kuasa undang-undang wilayah Sarawak. Gabenor Sarawak boleh membubarkan badan perundangan wilayah Sarawak pada bila-bila masa dan biasanya berbuat demikian atas nasihat Premier Sarawak atau melalui perutusan terbuka oleh Timbalan Premier Sarawak.

Eksekutif

Kabinet

Rencana utama: Kabinet Sarawak

Kuasa eksekutif terletak pada Kabinet yang diketuai oleh Premier Sarawak. Perlembagaan Negeri menetapkan bahawa seseorang Premier mestilah ahli Dewan Undangan Negeri yang, pada pendapat Yang di-Pertua Negeri, memerintahkan majoriti di Dewan Undangan Negeri. Kabinet dipilih di kalangan anggota Dewan Undangan Negeri dan bertanggungjawab kepada badan itu. Cabang eksekutif kerajaan terdiri daripada Premier sebagai ketua kerajaan, diikuti oleh Timbalan Premier, serta semua menteri-menteri utama & timbalan-timbalan menteri di dalam kerajaan negeri.

Senarai jabatan, agensi, dan syarikat milik Kerajaan Sarawak

Kerajaan Sarawak ada terdiri daripada sebanyak 17 buah kementerian yang disahkan sepenuhnya oleh Kerajaan Sarawak sendiri, yang kemudiannya dibahagikan kepada jabatan, majlis, agensi, atau unit kerajaan Sarawak (yang ditandakan dengan * ), serta syarikat-syarikat ataupun agensi-agensi berdaftar milik kerajaan Sarawak sendiri (yang ditandakan dengan ** ) :

1. Jabatan Premier Sarawak

• Pejabat Premier Sarawak
• Pejabat Setiausaha Kerajaan Sarawak
• Timbalan Pejabat Setiausaha Kerajaan Sarawak (Unit Sosioekonomi dan Luar Bandar)
• Timbalan Pejabat Setiausaha Kerajaan Sarawak (Unit Perbandaran, Perumahan dan Biodiversiti Wilayah)
• Timbalan Pejabat Setiausaha Kerajaan Sarawak (Unit Perkhidmatan Awam dan Swasta)
• Timbalan Pejabat Setiausaha Kerajaan Sarawak (Unit Tugas Khas Kerajaan dan MA63)
• Unit Komunikasi Awam Sarawak (UKAS)
• Mahkamah Wilayah Sarawak ( dulu dikenali sebagai Mahkamah Anak Negeri ) :
  • Jabatan Kehakiman Syariah Sarawak
  • Jabatan Kehakiman (Tindakan Khas) Sarawak
  • Jabatan Kehakiman (Jenayah) Sarawak
  • Jabatan Kehakiman (Ekonomi) Sarawak
  • Jabatan Kehakiman (Melayu) Sarawak
  • Jabatan Kehakiman (Cina) Sarawak
  • Jabatan Kehakiman (Hak Peribumi) Sarawak
  • Unit Kehakiman Bumiputera (Iban)
  • Unit Kehakiman Bumiputera (Bidayuh)
  • Unit Kehakiman Bumiputera (Orang Ulu)
  • Unit Kehakiman Bumiputera (Melanau)

2. Kementerian Ekonomi dan Pelaburan Sarawak

• Timbalan Pejabat Setiausaha Kerajaan Sarawak (Unit Kewangan dan Ekonomi Wilayah)
• Unit Pemantauan Pelaksanaan Sarawak
• Unit Perancang Ekonomi Sarawak
• Pejabat Setiausaha Kewangan Sarawak
• Unit Kewangan & Ombudsman Sarawak
• Development Bank of Sarawak Berhad (DBOS)
• Affin Bank Berhad (Sarawak) (institusi perbankan utama di wilayah Sarawak)
• Bank Simpanan Nasional (BSN Sarawak)
• CIMB Bank Berhad (Sarawak)
• Public Bank Berhad (Sarawak)
• Hong Leong Bank Berhad (Sarawak)
• RHB Bank Berhad (Sarawak)

3. Kementerian Pendidikan dan Pengajian Tinggi Sarawak

• Jabatan Pendidikan Sarawak (JPS) :
  • Unit Pembangunan Pendidikan Rendah Sarawak
  • Unit Pembangunan Pendidikan Menengah Sarawak
  • Unit Pembangunan Prasarana Sekolah Sarawak
  • Unit Transformasi Pendidikan Sarawak
  • Unit Penyelarasan Kemahiran dan Intelektual Sarawak
• Jabatan Pengajian Tinggi Sarawak (JPTS) :
  • Unit Pembangunan Pra-Universiti Sarawak
  • Unit Pembangunan Institusi Pengajian Awam Sarawak
  • Unit Pembangunan Institusi Pengajian Swasta Sarawak
  • Unit Penyelarasan Pengajian Tinggi (Tempatan)
  • Unit Penyelarasan Pengajian Tinggi (Antarabangsa)
• Yayasan Sarawak
• Curtin University (Sarawak) **
• Swinburne University of Technology (Sarawak Campus) **
• Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS) **

4. Kementerian Pertanian Moden dan Sosioekonomi Sarawak

• Sarawak Land Consolidation and Rehabilitation Authority (SALCRA)
• Regional Corridor Development Authority (RECODA)
• Jabatan Pertanian Sarawak (JPS)
• Pertubuhan Peladang Negeri (PELADANG)
• Majlis Pembangunan Sosioekonomi Sarawak (SSDC)

5. Kementerian Hal Ehwal Wilayah dan Pertahanan Sarawak

• Unit Keselamatan Dan Penguatkuasaan Sarawak
• Sarawak Coast Guard
• Agensi Antidadah Kebangsaan (AADK) Sarawak
• Majlis Pencegahan Rasuah Sarawak (Sarawak Corruption Prevention Council)

6. Kementerian Tenaga Kerja dan Kemahiran Sarawak

• Unit Pemodenan Perkhidmatan Negeri
• Jabatan Sumber Manusia Sarawak (Sarawak Manpower Department)
• Jabatan Tenaga Kerja Sarawak (JTKS)
• Pusat Kecemerlangan Teknikal Sarawak (CENTEXS) *
• Sarawak Skills *

7. Kementerian Perancangan Sumber dan Alam Sekitar

• Jabatan Perhutanan Sarawak (Sarawak Forestry)
• Jabatan Tanah dan Ukur Sarawak (Sarawak Land and Survey Department)
• Perbadanan Pembangunan Industri Kayu Sarawak (PUSAKA) *
• Sarawak Tropical Peat Research Institute (STROPI)
• Majlis Biodiversiti Sarawak (Sarawak Biodiversity Council)
• Sarawak Biodiversity Centre (SBC) *

8. Kementerian Belia, Sukan, dan Pembangunan Bakat Sarawak

• Perbadanan Sukan Sarawak (SSC) *
• Pertubuhan Belia Kebangsaan Bersatu Sarawak (SABERKAS) *
• Majlis Belia Dayak Sarawak (Sarawak Dayak Youths' Council) (SDYC) *
• Sarawak Chinese Youths' Department (SCY) *
• Majlis Teknologi dan Sains Sarawak (Sarawak Science and Technology Council) *

9. Kementerian Perpaduan Rakyat dan Keharmonian Agama Sarawak

• Majlis Islam Sarawak (MIS)
• Jabatan Agama Islam Sarawak (JAIS)
• Jabatan Mufti Sarawak
• Unit Hal Ehwal Agama-Agama Lain (UNIFOR) Sarawak
• The Anglican Diocese of Kuching
• The Roman Catholic Archdiocese of Kuching
• The Federation of Chinese Associations of Sarawak (FCAS)
• Trinity Methodist Church Kuching
• Sarawak Buddhist Association (SBA)
• Sarawak Sikh Temple Association

10. Kementerian Kesihatan Awam dan Persekitaran Sarawak

• Sarawak Health Council (SHC)
• Sarawak Cancer Awareness Association (SCA)
• Pertubuhan Perkhidmatan Kesihatan Sarawak (Sarawak Health Service Association (SHS))

11. Kementerian Perumahan, Perbandaran, dan Kerajaan Tempatan Sarawak

• Unit Pentadbiran Bahagian ( termasuk Pejabat Pemastautin, Pejabat Daerah dan Pejabat Daerah Kecil )
• Land Custody and Development Authority (LCDA)
• Department of Irrigation and Drainage (DID)
• Dewan Bandaraya Kuching Utara (DBKU)
• Majlis Bandaraya Kuching Selatan (MBKS)
• Majlis Bandaraya Miri
• Majlis Perbandaran Sibu
• Majlis Perbandaran Padawan (MPP)
• Majlis Perbandaran Kota Samarahan (MPKS)
• Majlis Daerah Serian
• Majlis Daerah Lundu
• Majlis Daerah Bau
• Majlis Daerah Sri Aman
• Majlis Daerah Saratok
• Majlis Daerah Simunjan
• Majlis Daerah Meradong & Julau
• Majlis Daerah Matu & Daro
• Majlis Daerah Dalat & Mukah
• Majlis Daerah Luar Bandar Sibu
• Majlis Daerah Lubok Antu
• Majlis Daerah Kanowit
• Majlis Daerah Subis
• Majlis Daerah Sarikei
• Majlis Daerah Betong
• Majlis Daerah Kapit
• Majlis Daerah Marudi
• Majlis Daerah Limbang
• Majlis Daerah Lawas

12. Kementerian Pelancongan, Industri Kreatif, dan Seni Persembahan Sarawak

• Jabatan Muzium Sarawak
• Majlis Penyiaran Sarawak (Sarawak Broadcasting Council)
• Majlis Kraf Sarawak
• Jabatan Kesenian dan Kebudayaan Sarawak
• Sarawak Media Group (SMG) **
• TVS **
• Lembaga Pelancongan Sarawak (Sarawak Tourism Board)

13. Kementerian Hal Ehwal Antarabangsa dan Perundangan Sarawak

• Majlis Kehakiman dan Perundangan Sarawak (Sarawak Court and Legislative Council)
• Institut Perundangan Wilayah Sarawak
• Pejabat Pesuruhjaya Tinggi Singapura di Sarawak
• Pejabat Pesuruhjaya Tinggi Australia di Sarawak
• Pejabat Kedutaan Besar Indonesia di Sarawak
• Pejabat Kedutaan Besar China di Sarawak
• Australian Culture, Arts and Events Council of Sarawak (ACAE)
• Korean Culture and Arts Council of Sarawak (KCAC)

14. Kementerian Pengangkutan Sarawak (MOTS)

• Brooke Dockyard and Engineering Works Corporation *
• Jabatan Kerja Raya Sarawak (JKR Sarawak) *
• Lembaga Pelabuhan Bintulu *
• Jabatan Penyelenggaraan Lebuhraya Sarawak (JPLS)
• Jabatan Pengangkutan Awam Sarawak (Sarawak Public Transports Department)
• Majlis Penerbangan Awam Sarawak (Sarawak Public Aviation Council)
• Sarawak Airlines *
• Sarawak Metro *
• ZECON Berhad *
• Majlis Ekonomi Hijau Sarawak (SGEC) *
• Majlis Teknologi Hijau Sarawak (MTecHS) *

15. Kementerian Telekomunikasi dan Utiliti Awam Sarawak (MUT)

• LAKU Management Sdn. Bhd.
• Sarawak Energy Berhad (Sarawak Energy)
• Kuching Water ( juga dikenali Kuching Water Board )
• Lembaga Air Sibu
• Lembaga Air Miri
• IRIX (Sarawak) Sdn. Bhd. *
• Sarawak Information Systems Berhad (SAINS) *
• SACOFA Sdn Bhd
• Sarawak Multimedia Authority (SMA)
• Petroleum Sarawak Berhad (PETROS)
• Shell Malaysia Sdn Bhd (Miri)
• Shell Malaysia Sdn Bhd (Bintulu)

16. Kementerian Perdagangan Antarabangsa dan Pembangunan Usahawan Sarawak

• Business Events Sarawak (Sarawak Convention Bureau)
• Perbadanan Pembangunan Ekonomi Sarawak *
• InvestSarawak *

17. Kementerian Pembangunan Wanita, Kanak-kanak, dan Kesejahteraan Komuniti Sarawak

• Jabatan Kebajikan Masyarkat Sarawak

Badan-badan / agensi-agensi kerajaan Sarawak

• Tabung Ekonomi Gagasan Anak Sarawak (TEGAS)
• CRAUN Research Sdn. Bhd.

Agensi-agensi / syarikat-syarikat swasta (yang berdaftar di bawah Kerajaan Sarawak sendiri)

• NAIM Holdings Berhad
• Ibraco Berhad
• Lee Onn Properties Sdn Bhd
• Tecktonic & Sons Holdings Sdn Bhd
• EXAL Malaysia Sdn Bhd
• Sunway Group (Kuching)
• SHM Development Sdn Bhd
• Emart Malaysia Group Berhad
• Lepapa Hypermarket Bhd
• Farley Group Berhad

Ketua kerajaan Sarawak

Rencana utama: Premier Sarawak

Premier Sarawak adalah ketua kerajaan Sarawak yang tidak langsung. Beliau secara rasminya dilantik secara sah oleh Gabenor Sarawak, yang dalam penghakiman Tuan Yang Terutama (TYT) berkemungkinan akan memberi keyakinan kepada majoriti anggota Dewan Undangan Negeri.

Beliau mengetuai Kabinet Kerajaan Sarawak, yang anggotanya dilantik oleh Yang di-Pertua Negeri atas nasihat Premier Sarawak. Premier, Timbalan Premier, dan barisan menteri-menteri bertanggungjawab secara kolektif kepada Dewan Undangan Negeri. Jabatan Premier Sarawak adalah badan dan kementerian di mana Premier Sarawak menjalankan seluruh fungsi semua agensi, jabatan & kementerian di Sarawak, peranan & tanggungjawabnya, serta kuasa pentadbirannya.

Lihat juga

• Sarawak
• Singapura
• Indonesia
• Australia
• New Zealand
• Korea Selatan
• Malaysia
• Senarai projek pembangunan baharu Sarawak
• Senarai tarikan pelancongan di Sarawak

Rujukan

1. Kedua-dua mahkamah berada di bawah bidang kuasa Premier Sarawak.
2. Perlembagaan Persekutuan, Jadual Kesembilan, Senarai IIA, Perkara 13.