Kesedaran kolektif merujuk kepada kepercayaan dan sikap moral kongsi yang bertindak sebagai pengaruh penyatuan dalam masyarakat.[1] Istilah ini digunakan oleh ahli teori sosial Perancis, Émile Durkheim (1858–1917) di dalam buku-bukunya:
Di dalam buku The Division of Labour, Durkheim mendebatkan bahawa di dalam masyarakat "tradisional" atau yang "lebih sederhana" (masyarakat yang berdasarkan hubungan suku, keluarga, atau puak), agama memainkan peranan yang penting dalam menyatukan anggota-anggotanya menerusi penciptaan kesedaran umum (hati nurani kolektif dalam ungkapan Perancis yang asal). Dalam masyarakat sejenis ini, kandungan kesedaran seseorang dikongsi sebahagian besarnya dengan semua anggota yang lain di dalam masyarakatnya dan dengan itu, mencipta perpaduan mekanik menerusi keserupaan saling.
Berbagai-bagai bentuk yang mungkin dapat diistilahkan sebagai "kesedaran kolektif" di dalam masyarkat-masyarakat moden telah dikenal pasti oleh ahli-ahli sosiologi. Ini bebeza-beza daripada sikap perpaduan dan meme sehingga tingkah laku berterlaluan seperti fikir kumpulan atau tingkah laku kawanan. Konsep ini telah dikembangkan sebagai cara untuk memerikan bagaimana sesuatu komuniti berkumpul untuk berkongsi nilai yang serupa. Ini juga boleh diistilahkan sebagai "akal sarang lebah". Maharishi Mahesh Yogi, pengasas program Tafakur Transendental mempergunakan istilah ini untuk memerikan bagaimana kepaduan tergabung dalam kesedaran sesuatu kumpulan dapat mempengaruhi masyarakat.
|coauthors=
ignored (|author=
suggested) (bantuan)|coauthors=
(bantuan)CS1 maint: extra text: authors list (link)