Mahkamah Perlembagaa Republik Indonesia | |
---|---|
Mahkamah Konstitusi Republik Indonesia | |
Maklumat umum | |
Ditubuhkan | 13 Ogos 2003 |
Lokasi | Jakarta, Indonesia |
Koordinat | 6°10′23.969″S 106°49′20.925″E |
Kaedah komposisi | 3 dicalonkan oleh DPR, 3 oleh Presiden, 3 oleh Mahkamah Agung, dan pelantikan Presiden. |
Diberi kuasa oleh | Perlembagaan Indonesia |
Tempoh penggal hakim | Lima belas tahun |
Bil. jawatan | 9 |
Tapak web | Official website |
Ketua Hakim Mahkamah Perlembagaan Indonesia | |
Penyandang terkini | Suhartoyo |
Sejak | 13 November 2023 |
sunting · sunting di Wikidata |
Mahkamah Perlembagaan Republik Indonesia (Bahasa Indonesia: Mahkamah Konstitusi Republik Indonesia, atau MK) adalah salah satu mahkamah tertinggi di Indonesia bersama dengan Mahkamah Agung Indonesia. Peranan utamanya ialah mengkaji semula perlembagaan Akta (undang-undang). Ia juga mempunyai fungsi lain, termasuk menyelesaikan pertikaian mengenai kuasa institusi negara, menyelesaikan pertikaian mengenai keputusan pilihan raya umum, memutuskan pembubaran parti politik, dan menyelia sesi pemecatan.[1] Dua fungsi terakhir tidak pernah dilaksanakan oleh Mahkamah.[2]
Mahkamah Perlembagaan Indonesia ditubuhkan sebagai kesan dari pindaan ketiga Undang-Undang Dasar Indonesia, yang disahkan oleh Majlis Permesyuaratan Rakyat pada 9 November 2001. Antara penerimaan pindaan Perlembagaan ketiga dan pembentukan Mahkamah Perlembagaan, tugas-tugas Mahkamah Konstitusi dijalankan oleh Mahkamah Agung Indonesia.[3]
Mahkamah ini adalah kerusi bagi Sekretariat Tetap bagi Perancangan dan Penyelarasan Persatuan Mahkamah Perlembagaan Asia dan Institusi Setaraf.
Pada Ogos 2003, Dewan Perundingan Rakyat meluluskan Akta Mahkamah Perlembagaan (Undang-undang No. 24 Tahun 2003) dan sembilan hakim dilantik pada 15 Ogos. Mereka bersumpah pada hari berikutnya. Pada 15 Oktober 2003, Mahkamah Agung menyerahkan kuasa, menandakan permulaan aktiviti Mahkamah Perlembagaan.[4] Sembilan hakim pengasas ialah:
Mahkamah mempunyai kedudukan undang-undang yang sama dengan Mahkamah Agung. Kuasanya, yang dinyatakan dalam artikel 24C Perlembagaan, termasuk kata putus dalam menyemak undang-undang mengenai Perlembagaan, pertikaian mengenai kuasa institusi negara, pembubaran parti politik dan pertikaian mengenai keputusan pilihan raya. Ia juga bertanggungjawab untuk membuat keputusan mengenai sebarang percubaan untuk menjatuhkan presiden.
Bidang kuasanya mengenai pertikaian pilihan raya[12] pertama kali terhad kepada pilihan raya umum lima tahun (seperti pilihan raya umum 2004 dan 2009). Namun sejak 2009 definisi pilihan raya umum telah diperluaskan dan merangkumi pemilihan gabenor dan bupati. Sehingga kini, daripada lima bidang kuasa mahkamah, kebanyakan kes yang dikendalikan tertumpu kepada isu semakan kehakiman, keputusan pilihan raya yang dipertikaikan dan pertikaian antara institusi negeri. Mahkamah Agung terus melaksanakan fungsi semakan kehakiman tidak rasmi
Masalah utama bagi mahkamah, seperti bahagian lain sistem perundangan di Indonesia, ialah penguatkuasaan keputusan. Keupayaan sistem mahkamah di Indonesia untuk membuat keputusan dikuatkuasakan kadangkala agak lemah dan dalam beberapa tahun kebelakangan ini di seluruh Indonesia pegawai tempatan, dalam beberapa kes, enggan mematuhi keputusan penting Mahkamah Perlembagaan.
Ketua Hakim Negara dan Timbalan Ketua Mahkamah Perlembgaan Indonesia adalah pegawai tertinggi dan kedua tertinggi yang berkhidmat di Mahkamah. Kedua-dua Ketua Hakim Negara dan Timbalan Ketua Hakim Negara dipilih daripada sembilan hakim yang bersidang di Mahkamah.
Perlembagaan Indonesia menetapkan bahawa Mahkamah mesti mempunyai sembilan hakim. Dewan Perwakilan Rakyat, Presiden, dan Mahkamah Agung masing-masing berhak melantik tiga hakim.[5] Di bawah semakan Undang-undang Mahkamah Perlembagaan pada 2020, hakim perlu memegang jawatan mereka selama 15 tahun sehingga mereka mencapai umur 70 tahun. Dari segi hakim semasa, undang-undang memperuntukkan bahawa mereka akan bersara apabila mereka telah menamatkan tempoh 15 tahun mereka atau mereka telah mencapai umur 70 tahun.[6] Pada masa ini, hakim Mahkamah yang bersidang adalah seperti berikut.[7][8]
# | Hakim | Kedudukan | Pencalon | |
---|---|---|---|---|
Portret | Nama | |||
1 | Suhartoyo | Chief Justice[9]
sejak 9 November 2023 |
Mahkamah Agung | |
2 | Saldi Isra | Timbalan Ketua Hakim
sejak 15 Mac 2023 |
Presiden | |
3 | Arief Hidayat | Hakim | Dewan Perwakilan Rakyat | |
4 | Anwar Usman | Hakim | Mahkamah Agung | |
5 | Enny Nurbaningsih | Hakim | Presiden | |
6 | Arsul Sani | Hakim | Dewan Perwakilan Rakyat | |
7 | Ridwan Mansyur | Hakim | Mahkamah Agung | |
8 | Daniel Yusmic Pancastaki Foekh | Hakim | Presiden | |
9 | Guntur Hamzah | Hakim | Dewan Perwakilan Rakyat |
Pejabat Kerani Mahkamah Perlembagaan (Bahasa Indonesia: Kepaniteraan Mahkamah Konstitusi) bertanggungjawab terhadap pentadbiran kehakiman Mahkamah, dan diketuai oleh seorang Ketua Kerani. Ketua Kerani dibantu oleh dua Timbalan Kerani, dengan Timbalan Kerani I bertanggungjawab untuk semakan perlembagaan, pertikaian antara institusi negeri, dan pertikaian perundangan dan pilihan raya presiden. Kerani Mahkamah Muda II bertanggungjawab untuk adjudikasi ke atas pendakwaan, adjudikasi ke atas pembubaran parti politik dan pertikaian pilihan raya tempatan.