Penilaian sumatif atau taksiran sumatif) merujuk kepada penilaian pembelajaran dan meringkaskan pembangunan pelajar pada suatu masa tertentu. Selepas tempoh kerja, contohnya unit selama dua minggu, pelajar menduduki ujian dan kemudian guru menandakan ujian dan menyerahkan markah. Ujian ini bertujuan untuk meringkaskan pembelajaran sehingga ke tahap itu. Ujian ini juga boleh digunakan untuk penilaian diagnostik untuk mengenalpasti sebarang kelemahan dan kemudian membina menggunakan penilaian formatif.
Penilaian sumatif biasanya digunakan untuk merujuk kepada penilaian fakulti pendidikan oleh penyelia masing-masing. Ia dikenakan pada ahli fakulti, dan digunakan secara seragam, dengan tujuan mengukur semua guru berdasarkan kriteria yang sama untuk menentukan tahap prestasi mereka. Ia bertujuan untuk memenuhi keperluan sekolah atau daerah untuk tanggungjawab seseorang guru dan dilihat sebagai persediaan bagi pemulihan untuk prestasi sub-standard dan juga memberi alasan untuk pemecatan jika diperlukan. Penilaian biasanya dalam bentuk borang, dan terdiri daripada senarai semak dan kadang-kala secara ulasan. Bahagian yang dinilai termasuk persekitaran bilik darjah, arahan, profesionalisme, dan perancangan dan persediaan.[1]
Penilaian sumatif mempunyai ciri-ciri bagi taksiran pembelajaran dan berbeza dengan penilaian formatif, iaitu pentaksiran untuk pembelajaran. Ia menyediakan maklumat mengenai keberkesanan produk (keupayaan untuk melakukan apa is direka bagi melaksanakannya). Sebagai contoh, adakah pelajar belajar apa yang mereka sepatutnya belajar selepas menggunakan modul pengajaran. Dari satu segi, ia tidak menghiraukan untuk menilai "bagaimana mereka lakukannya," tetapi lebih penting lagi, dengan melihat prestasi pelajar, ia memberikan maklumat mengenai sama ada produk itu mengajar apa yang sepatutnya diajar.